لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 12
نقش انگیزش در یادگیری بسیاری از معلمین ویژگی¬های دانش آموزان خوب را در خصوصیاتی نظیر سخت¬کوشی، همکاری و علاقه¬مندی می¬دانند و بعضی از آنان این ویژگی¬ها را به داشتن انگیزش دانش آموز منحصر می¬کنند. بسیاری از معلمان از دانش¬آموزان سخت¬کوشی صحبت می¬کنند که تر م تحصیلی را آهسته، ولی پیوسته به پایان می¬رسانند [1] (اسپالدینگ، ترجمه نائینیان و بیابانگرد، 1377، ص3). پژوهش¬ها نیز نشان داده است که انگیزش دانش آموزان در یادگیری از اهمیت مطلوب¬تری نسبت به هوش برخوردار است.
همچنین در باره تأثیر انگیزش بریادگیری پژوهش¬ها نشان می¬دهد که انگیزش قوی به یادگیری استوار و انگیزش کم به یادگیر کم منجر می¬شود. [2] (سیف، 1367، ص347) در واقع انگیزش موتور محرک تلاش و فعالیت برای یادگیری است. انگیزش میزان یادگیری دانش آموزان را به حد اکثر می¬رساند. دانش آموز بی¬انگیزه نه تنها رغبتی به درس خواندن و یادگیری نشان نمی¬دهد، بلکه با بی¬تفاوتی و بی¬توجهی خود چه بسا برای کارکردن دانش آموزان دیگر در کلاس نیز مزاحمت ایجاد می¬کند. در این مورد یک ضرب المثل انگلیسی وجود ددارد که می¬گوید شما می¬توانید اسبی را که تشنه است تا کنار آب بکشانید، اما نمی-توانید به نوشیدن آب وادارش کنید . مسئله انگیزش در مورد دانش آموزان نیز همین وضع را دارد (به نقل از کریمی، 1385، ص160)..یعنی ما باید دانش آموز را تشنه یادگیری کنیم، زیرا با این کارخود او به دنبال یادگیری خواهد رفت به این نکته باید توجه داشت که هر چند در امر آموزش انگیزه نقش مهمی دارد، اما این گونه نیست که بدون انگیزه نتوان در فرد یادگیری ایجاد کرد[3] (گانیه، 1373، ص411).در این زمینه آزوبل می¬نویسد: بین انگیزش و یادگیری رابطه دوسویه است نه یک سویه، لزومی ندارد که فعالیت-های یادگیری را به تعویق اندازیم تا اینکه علایق و انگیزه¬ها رشد یابند غالبا بهترین را ه برای آموزش به یک دانش¬آموز بدون انگیزش این است که حالت انگیزشی او موقتا نادیده گرفته شود و تا آنجا که ممکن است به طور مؤثر به او آموزش داده شود (همان، ص411).با توجه به اهمیت بحث انگیزش در یادگیری در این متن می¬کوشیم با تعریف آن به طرح نظریه¬های موجود در این حوزه پرداخته و برخی از راهکارهای ایجاد انگیزه در یادگیری مبتنی بر این نظریه¬ها را اشاره خواهیم کرد:
تعریف انگیزشانگیزش اسم مصدر از انگیزیدن بوده و در لغت به معنای تحریک، ترغیب، تحریض و هیجان آمده است. دکتر سیف در کتاب روانشناسی پرورشی واژه انگیزش را این گونه توضیح داده است: ‹واژه انگیزش در انگلیسی از کلمه لاتین Mover (حرکت دادن) گرفته شد ه است . این اصطلاح همان گونه که از معنای رایج آن برمی¬آید به علت و چرایی رفتار اشاره دارد.(سیف، 1374، ص336)انگیزش را می¬توان به عنوان عامل نیرو دهنده، هدایت کننده و نگهدارنده رفتار تعریف کرد. (سیف، 1382، ص349)به زبان ساده انگیزش چیزی است که فرد را به پیش رفتن وا می¬دارد، در حال پیش رفتن نگه می¬دارد و تعیین می¬کند که به کجا سعی باید کرد رفت[4] (اسلاوین، 1385، ص360).روانشناسان، انگیزش را عامل درونی می¬دانند[5] که رفتار شخص را تحریک می¬کند و در جهت معین سوق می¬دهد و آن را هماهنگ می¬سازد. این نکته نیز مورد اتفاق است که انگیزه سازه¬ای است که به طور مستقیم قابل مشاهده و اندازه گیری نیست، ولی وجود آن از رفتار شخص استنباط می¬شود. (موری، 1354، ص13)اصطلاح انگیزه غالبا با انگیزه مترادف به کار می¬رود با این حال می¬توان انگیزه را به عنوان حالت مشخصی که سبب ایجاد رفتاری معین می¬شود، تعریف کرد. به سخن دیگر انگیزه اصطلاحی دقیق¬تر از انگیزش است. انگیزش عمل کلی مولد رفتار است، اما انگیزه حالت اختصاصی رفتار خاص است. (سیف، 1376، ص337)
نظریه¬های انگیزش در یادگیریچون انگیزش نیز مانند بسیاری از مفاهیم روانشناسی، مفهومی انتزاعی است. طبیعی است که صاحب نظران در مورد اهمیت و انواع آن اتفاق نظر نداشته باشند[6] به همین جهت نظریه-های معروف روانشناسی یعنی نظریه رفتاری، نظریه شناختی، نظریه انسان¬گرایی رویکرد اجتماعی هر یک در باره انگیزش حرف¬هایی برای گفتن دارند و توجیه¬های متفاوتی برای آن ارائه کرده¬اند. در این قسمت اظهار نظرهای این سه نظریه در باره انگیزش را اشاره خواهیم کرد.
رویکرد رفتاری¬نگر به انگیزش رفتارگراها سعی کرده¬اند بدون سازه فرضی، ارتباط سببی و کارکرد بین عوامل عینی مشاهده شده (محرک و پاسخ) را مشخص کنند . بعدها این فرضیه ارائه شد که بین محرک و پاسخ یک متغیر فرضی رابط یا متغیر ارگانیزمی وجود دارد (خدا پناهی، انگیزش و هیجان 1376، ص13).[7]رفتارگرایان در توجیه خود از انگیزش آن را حاصل عوامل بیرونی می¬دانند و به همین جهت سخن از انگیزش بیرونی کرده¬اند. انگیزش بیرونی به انگیزشی اطلاق می¬شود که حاصل عواملی بیرون از خود یادگیرنده است. چشم انداز رفتاری بر پاداش و تنبیه¬های بیرونی به عنوان کلید تعیین انگیزش دانش آموز، تأکید می¬کند. مشوق¬ها، محرک¬ها یا رویدادهای مثبت یا منفی هستند که می¬توانند رفتار دانش آموز را برانگیزند. مدافعان استفاده از مشوق¬ها تأکید می¬کنند که آنها علاقه یا هیجان را به کلاس می¬افزایند و توجه را به رفتار مناسب معطوف می¬کنند و از رفتار نامناسب باز می¬دارند. این مشوق¬ها در کلاس درس می¬تواند نمره¬های عددی، رتبه¬ای، دادن جوایز و پیشرفت یا اجازه برای انجام فعالیتی خاص باشد. چنانکه می¬دانیم رفتاری که تقویت شود احتمال تکرار آن افزایش می¬یابد . تحسین معلم چهره بشاش او و نمره¬های خوبی که به کارهای مورد قبول شاگردان می¬دهد همگی پاداش¬هایی هستند ک احتمال افزایش آن رفتار یعنی ارائه کار قابل قبول را فراهم می¬کنند (کریمی، 1385، ص165). از آنچه گفته شد بر می¬آید که اثر بخش بودن رویکرد رفتاری به انگیزش قوی، وابستگی به تقویت کننده¬ای مؤثر دارد.
نظریه انسانی نگر به انگیزشانگیزش از دیدگاه انسان¬گرایی به عنوان نیرویی فعال تلقی می¬شود که باعث می-شود همه انسان¬ها رشد کنند و تحول یابند. انگیزش چیزی بیرونی نیست که معلم برای یک دانش¬آموز یا یک کلاس انجام می¬دهد، بلکه پرورش یک تمایل مثبت از پیش موجود و فراهم کردن امکان رشد، توسعه و یکپارچه کردن تجربه¬هایی تازه است. هر فردی دارای یک (اصل نمو)[8] درونی است که همة رفتارهای انسان را هدایت می¬کند و به آن نیرو می¬دهد (کریمی، 1385، ص175).دو عنصر از عناصر آموزش یادگیری برای انسان¬گراها اساسی است. این دو عامل عبارتند از: رابطه شاگرد - معلم و جو کلاسی. .معلمان حمایت¬گر و دلسوز معتقدند که دانش¬آموز به عنوان یک فرد مهم است، و مطالب درسی را به نحوی به دانش¬آموز ارائه می¬دهند که برای هر دانش¬آموز شخصا معنی¬دار باشد و در هر کاری که در کلاس می¬کنند رفاه عاطفی دانش¬آموزان را در نظر می¬گیرند (کریمی، 1385،ص176).
انگیزش به صورت سلسه مراتبی از نیازها در رویکرد انسان گرایانه چون بر رشد توانایی¬های فرد و آزادی انتخاب سرنوشت تأکید می¬شود ارضای نیازهای اساسی مهم¬ترین انگیزه رفتاری است. مهم¬ترین نیازهای اساسی بر اساس طبقه بندی مزلو عبارتند از :نیازهای فیزیولوژیکی: گرسنگی، تشنگی و خواب،نیاز به ایمنی: اطمینان از بقا، مانند: محافظت شدن ا ز جنگ و جنایت نیاز به عشق و تعلق: ایمنی عاطفه و مورد توجه دیگران بودن نیاز به احترام: احساس خوب در بارة خود داشتن و نیاز به خود شکوفایی: تحقق توانایی¬های خودمطابق با تقسیم مزلو بالاترین نیاز، نیاز به خودشکوفایی زمانی رخ می¬دهد که نیاز¬های سطح پایین تا حدی ارضا شده باشند، اما دیده شده در بسیاری از اوقات این نیازها بدون ترتیب مطرح شده، ارضا می¬شوند. برای مثال برخی دانش¬آموزان نیازهای شناختی¬شان برآورده شده در حالی که نیاز به عشق و تعلق را تجربه نکرده¬اند (اسلاوین، 1385، ص405 ).
رویکرد شناختی به انگیزش برخلاف نظریه¬های رفتاری روانشناسان شناختی انگیزش را به صورت پاسخی در برابر نیازهای درونی در نظر می¬گیرند و بنابراین از انگیزش درونی سخن می¬گویند. انگیزش درونی عبارت است از: پاسخی که به نیازهایی که دردرون یادگیرنده است از قبیل: کنجکاوی ، نیاز به دانستن و احساس قابلیت و رشد داده می¬شود.
انگیزش پیشرفت یکی از نیازهایی که پژوهش¬های زیادی را به خود اختصاص داده نیاز به پیشرفت یا انگیزه پیشرفت است. گیج و برلاینر انگیزه پیشرفت را به صورت یک میل یا علاقه به موفقیت کلی یا موفقیت در یک زمینه فعالیت خاص تعریف کرده¬اند. پژوهش¬هانشان داده¬اند. افراد از لحاظ این نیاز باهم تفاوت زیادی دارند بعضی افراد دارای انگیزه سطح بالایی هستند و در رقابت با دیگران و در کارهای خود، برای کسب موفقیت به سختی می¬کوشند، بعضی دیگر انگیزه چندانی به پیشرفت و موفقیت ندارند و از ترش شکست آماده خطر کردن برای کسب موفقیت نیستند ( سیف، 1382، ص 357).انگیزش پیشرفت به عنوان سایقی تعریف شده است که به یادگیری تکالیف درسی سرعت می¬بخشد تا شخص با کیفیت یافتن و موفقیت، افتخار کسب کند. نیاز به پیشرفت با انگیزة‌اجتناب از شکست تعدیل می¬شود (کریمی، ص 167).
نظریه برانگیختگیاصطلاح برانگیختگی به حالت تهییج ،توجه یا گوش به زنگ بودن اشاره می¬کند. برانگیختگی از معدود متغیرهای انگیزشی است که برای آن شاخص¬های قابل مشاهده و قابل اندازه گیری فیزیولوژکی وجود دارد. معلم در کلاس درس نقش یک محرک را بازی می¬کند و میزان تحریکاتی را که یادگیرندگان دریافت می¬کنند تاحدودی زیادی در اختیار دارد . معنی¬دار بودن مطالب،پیچیدگی وسهولت گفتارهای معلم، طرز نگاه کردن و کیفیت نوشته¬های او بر روی تابلو همه به طور مستقیم توجه بر می¬انگیزد. همچنین معلم ممکن است از طریق ارائه مطالب کسل کننده و روش یکنواخت آموزشی سطح برانگیختگی دانش آموزان را پایین آورد. از آنجا که سطح برانگیختگی با معنی¬داری، تازگی و پیچیدگی محرکات نسبت مستقیم دارد. هر نوع تغییر در رفتار معلم که منجر به افزایش این عامل شود توجه دانش آموزان را بالا خواهد برد. (سیف ، 1383،ص358)
نظریه نسبت¬دادننخستین فرض اساسی نظریه اسناد این است که جستجو برای درک و فهم امور و عامل رویدادها، مهم¬ترین منبع انگیزشی انسان است. نظریه اسناد کوششی است برای ارائه علت یا دلیل وقوع رویدادها یا تجربه¬های شخصی. بنا بر این نظریه اسناد به علت¬هایی که فرد برای رویدادها یا نتایج اعمالش به ویژه کسب موفقیت یا مواجهه با شکست، بر می¬گزیند اشاره دارد (سیف،1382، ص362).در روانشناسی تربیتی نظریه اسناد تلاش دارد تا تبین¬های دانش¬آموزان را برای موفقیت و شکست¬های آنان در موقعیت¬های کلاسی به طور نامداری توصیف کند. واینر دریافت که اسنادها در الگوهایی کلی جای
دانلود مقاله کامل درباره نقش انگیزش در یادگیری بسیاری از معلمین ویژگی
