قلَاویز و حدیده ابزاری برای تراش دنده‌های پیچ بر روی موادی مانند فلز، چوب و پلاستیک هستند.
قلاویز برای دنده کردن داخل استوانه‌ها (مهره) بکار می‌رود در حالیکه حدیده سطوح بیرونی استوانه را دنده می‌کند. فرایند تراشیدن با قلاویز، را قلاویزکاری و فرایند تراشیدن دنده‌های پیچ با حدیده را رزوه‌تراشی یا پیچ‌تراشی می‌گویند.
حدیدهٔ دو پارچهٔ قابل تنظیم از دو نیمهٔ جدا از هم ساخته شده‌است که معمولاً در حدیده‌گیر که شامل کلگی و راهنماست جای می‌گیرد.
به هنگام رزوه‌تراشی و قلاویزکاری باید نکات زیر را بکار بست:
۱- در هر دور که ابزار به‌طرف راست می‌چرخد نیم دور آن را بطرف چپ بگردانید تا براده‌های جدا شده از بین لبه‌های برنده آزاد گردد.
۲- اعمال نیروی زیاد باعث شکستن ابزار، خراب شدن قطعه کار و ناصاف شدن دنده‌ها می‌شود.
۳- در موقع دنده کردن قطعات فولادی بهتر است روغن به ابزار بزنند.
۴- برای دنده کردن قطعات آلومینیمی زدن نفت بهتر است.
۵- برای دنده کردن برنج یا چدن هیچگونه روغن بکار نبرید.
باید قبل از قلاویزکاری از جداول استاندارد قطر مته جهت سوراخکاری را پیدا کرد. برای مثال پیچ M6 فقط در سوراخی که به قطر 5mm قلاویزکاری شده قابلیت چرخش دارد. ( رزوه های ISO متریکی، ابعاد مقایسه با DIN 13 (12.86)first Serie
آشنایی
- فرآیندهای تغییر شکل در حالت سرد، دارای چندین ویژگی مطلوب است. از آنجا که سخت شدن کرنشی موجب استحکام مواد می شود، می توان مواد اولیه ی ضعیف تر و ارزان تر انتخاب کرده و یا عملیات حرارتی پرهزینه ی محصول تمام شده را ذف نمود. با تنظیم آخرین عملیات تاب کاری می توان خواص ویژه ی مورد نیاز محصول را در آن ایجاد کرد. پرداخت سطح و دقت ابعاد در این فرآیندها کاملا خوب است. اگر چه نیروهای بیش تری برای تغییر شکل مورد نیاز است، ولی از آنجا که هیچ حرارتی برای رساندن قطعه به دمای تغییر شکل صرف نمی شود، لذا صرفه جویی در مصرف انرژی امکان پذیر است.
- با توجه به این ویژگی ها، فرآیندهای متعدد کار سرد برای انواع شکل دهی به وجود آمده اند. این فرآیند ها را می توان به چهار دسته ی اصلی تقسیم بندی کرد.فشردن، خم کردن، بریدن، و کشیدن .
فرآیندهای فشردن
- اغلب فرآیندهای فشردن فلزات به صورت سرد دارای فرآیندهای مشابه خود به صورت کار گرم هستند و یا در ادامه ی آن ها می باشند. دلیل عمده ی این عملیات ها به صورت سرد، دقت ابعاد و پرداخت بهتر قطعه است. در بسیاری از موارد وسایل کار گرم هستند و تنها دارای قدرت بیش تر می باشند تا بتوانند بر استحکام بیش تر ماده ی اولیه و هم چنین استحکامی که در اثر سخت شدن کرنشی حاصل می شود غلبه کننداگر قدرت دستگاه محدود باشد باید بین اندازه ی قطعه یا مقدار تغییر شکل مصالحه شود.
- نورد سرد
- بیش ترین حجم فرآوردهای کار سرد به روش نورد سرد تهیه می شوند. برای تهیه ی محصولاتی با پرداخت سطح خوب و ابعاد دقیق، مانند ورق، تسمه، میله، و لوله های فلزی، آن ها را درحالت سرد نورد می کنند. به علت اندازه ی کوچک تر و استحکام بیش تر ماده (در مقایسه با نورد گرم) قسمت عمده ی فرآورده های نورد سرد با غلتک های چهار طبقه بندی خوشه ای و یا اقماری تهیه می شوند.
- تسمه و صفحه ی فلزی را می توان به چهار حالت نورد کرد: نورد پوسته ای ، ربع سخت، نیم سخت و تمام سخت.در نورد پوسته ای که به منظور صاف کردن سطح و یک نواخت نمودن صفحه فلز صورت می گیرد ، فقط نیم تا یک درصد از ضخامت فلز کاسته می شود تا پدیده ی نقطه تسلیم ماده از بین برود. (به دین معنا که از تشکیل نوارهای لودرز در ادامه ی شکل دهی جلوگیری شود) این مواد برای عملیات کار سرد بیش تر ، در شرایطی که به شکل پذیری خوبی نیاز باشد ، مناسب هستند ورقه ها و تسمه های ربع سخت ، نیم سخت و تمام سخت به ترتیب بیش تر و بیش تر به صورت سرد کاهش ضخامت یافته اند (تا50 در صد) . در نتیجه تنش تسلیم آن ها بالا رفته و از شکل پذیر یشان کاسته کرده و روی خود برگرداند، ولی فولاد نیم سخت و تمام سخت را فقط می توان به ترتیب تا زاویه ی 90 درجه و 45 درجه با شعاع انحنایی برابر ضخامت خود خم کرد.
شکل های نورد سرد
- اگر فرآورده های با مقاطع یک نواخت (یا تقریبا یک نواخت) و با ابعاد عرضی نسبتا کوچک (کم تر از حدود 5 سانتی متر یا(2 اینچ) مورد نظر باشد، فرآیند نورد سرد مطلوب تر از فرآیندهای نورد سرد مطلوب تر از فرآیندهای حدیده کاری یا ماشین کاری است. در این روش سخت شدن کرنشی موجب افزایش استحکام ماده تا 20 درصد می گردد و هم چنین پرداخت سطح و دقت ابعاد خوبی حاصل می شود. همان طور که در مورد مقاطع ساختمانی ایجاد شده از طریق کار گرم در فصل 18 بحث شد ، شکل های تولید شده توسط نورد سرد نیز محتاج مجوعه ای از عملیات شکل دهی هستند. تولید یک محصول خاص ممکن است مستلزم گذراندن ماده از دستگاه های مجزا(با نورد ها و شیارهای متفاوت) جهت تصحیح اندازه، تغییر شکل اولیه، خشن کاری ، نیمه خشن کاری، نیمه پرداخت و پرداخت باشد. حداقل تولید لازم برای جبران هزینه ی ابزار بندی و تنظیم مورد نیاز در یک تولید اقتصادی ، در حدود چند تن است.
نورد پیچ
- یک فرآیند تخصصی تر کار سرد به عنوان روش جایگزین رزوه تراشی نورد پچ است. این موضوع که به تفضیل در فصل 30 بررسی خواهد شد.
- آهن گری قرار
- اگر قبل از چکش کاری ، سمبه ای شکل دار داخل لوله قرار گیرد ، می توان هم زمان داخل و خارج لوله را شکل داد.
- آهن گری سرد
- امروزه مقادیر انبوهی از فرآورده های کار سرد به روش آهن گری سرد(شکل دهی سرد) تهیه می شوند. در این خانواده فرآیندها فلز را با فشردن به درون محفظه ی قالب می فرستند تا به شکل و اندازه ی دقیق در آید.
- با بهره گیری از قالب های متفاوت و ترکیب اعمال سر پخ کردن ، پرچ کاری ، حدیده کاری ، خم کاری، سکه زنی، نورد پیچ، و آج زنی می توان قطعات با شکل های پیچیده را با دقت و ظرافت و سرعت زیاد به صورت سرد تهیه کرد.آهن گری سرد از روش های تولیدی بدون تراشه است و به کمک آن می توان محصولاتی را تولید کرد که در غیر این صورت باید با ماشین کاری میله یا قطعات خام حاصل از آهن گری گرم ایجاد شوند. در نتیجه ، اتلاف ماده به میزان بسیار زیادی کاهش می یابد.
در این روش نیز آهنگ تولید بالا و خورند ابعاد و پرداخت سطح عالی است و میزان ماشین کاری را می توان کاهش داد. (صرفه جویی در مواد اولیه). سخت شدن کرنشی موجب
شامل 11 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله حدیده و قلاویز کاری
