پایان نامه پدیده ذاتی جمعیت ( در کنار ولادت ) مرگ و میر است

اختصاصی از ژیکو پایان نامه پدیده ذاتی جمعیت ( در کنار ولادت ) مرگ و میر است دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 135 صفحه می باشد.

چکیده
با توجه به اهمیتی که خود مرگ و میر به عنوان یک واقعه جمعیتی تجدیدناپذیر دارد و سرنوشت هر انسانی به این واقعه ختم می شود بی شک نمی توان پژوهش و مطالعه در خصوص این واقعه را ضروری ندانست .
در واقع بررسی این پدیده در جمعیت شناسی به دو دلیل حائز اهمیت است :
۱- به دلیل نقش آن در میزان رشد و افزایش جمعیت
۲- به دلیل اثرپذیری آن از عوامل غیرجمعیتی
همانطور که قبلاً بیان شده است مطالعات مستمر و مداوم در زمینه تعیین سطح مرگ و میر و علل موثر بر آن و آگاهی از تحولات اپیدمیولوژیکی ، جهت برنامه ریزی دقیق تر برای بهبود وضع بهداشتی – درمانی و سطح توسعه اقتصادی – اجتماعی کشور ( و به طور اخص استان خصوصاً نقاط روستایی آن ) و نیز افزایش طول عمر انسان ها امری ضروری است .
مرگ و میر به دلیل اهمیت خاص خود یکی از موضوعات مورد علاقه جمعیت شناسان است و با توجه به این که شاخص های مرگ و میر از جمله شاخص های پویایی جمعیتی و همواره در تغییر و تحولند ، سنجش آنها به مطالعات مستمر و مداوم نیاز دارد .
مرگ و میر که با کاهش خود زمینه ی افزایش رشد جمعیت را فراهم نمود به طوری که در ایران در حوالی سال ۱۳۶۵ ه. ش در شرایطی که سطح باروری تقریباً ثابت مانده است کاهش میزان مرگ و میر عمومی سبب افزایش میزان رشد جمعیت شد . این کاهش تا آن حد مهم و تعیین کننده است که توانسته است مدت دو برابر شدن جمعیت کشور را از ۱۷۳ سال در حوالی۱۲۸۰ ه.ش به حدود ۲۰ سال در سنوات اخیر تقلیل دهد . بعلاوه مرگ و میر با کاهش خود ( در کنار افت میزان باروری ) روند پیری جمعیت را هم سرعت بخشید ، به طوری که اکنون در کشورهای صنعتی به دلیل برخورداری از تکنولوژی بالا و پیشرفتهای پزشکی اقشار جمعیتی ۶۵ ساله و بیشتر کمتر با مرگ و میر مواجه می شوند و نهایتاً نسبت جمعیتی آنها در جامعه بیشتر از هر زمان دیگری در گذشته می گردد . در حالی که در جوامع رو به توسعه نیز با استفاده از تکنولوژی بالا مرگ و میر کودکان که رقم بالایی را در گذشته به خود اختصاص می داد به مرگ و میر افراد سالمند و مسن تر منتقل شود . و از آنجا که در اکثر کشورهای در حال توسعه به دلیل نابرابری در تخصیص امکانات و خدمات اجتماعی و رفاهی میزان مرگ و میر روستاییان بیشتر از شهرنشینان است و از امید زندگی کمتری برخوردارند که همه این عوامل نیاز به نگرش و سنجش و بررسی دارد .
پس با توجه به آنچه که بیان شده است و نیز لازمه ی هر نوع توسعه اقتصادی ، اجتماعی سیاسی و فرهنگی برنامه ریزی صحیح و اجرای درست آن می باشد و تنظیم هر نوع برنامه ریزی نیاز به شناخت وضع موجود دارد و اینکه شناخت ساختار تحول و حرکات جمعیت در زمان و مکان پایه و اساس هر نوع برنامه ریزی است و مرگ و میر نیز به عنوان یکی از شاخص های تحول و حرکات جمعیت از اهمیت و ضرورت خاصی برخوردار می باشد . می توانیم با درک اهمیت مساله مرگ و میر و انجام پژوهشها در خصوص این واقعه جمیعتی چشم اندازی را به سوی توسعه و آبادانی کشور و ایجاد تناسب لازم میان رشد جمعیت و رشد اقتصادی – اجتماعی بگشاییم.
واژه های کلیدی: جمعیت، مرگ و میر، جنس، سن، پایگاه اقتصادی – اجتماعی،
فهرست مطالب
فصل اول ۱
کلیات تحقیق ۱
۱ – ۱- مقدمه : ۲
۱-۲- بیان مساله تحقیق : ۵
۱-۳-اهداف تحقیق : ۷
۱-۵- ضرورت تحقیق : ۹
۱-۶-محدوده زمانی و مکانی مورد مطالعه : ۱۰
۱-۷- قلمرو مطالعاتی تحقیق : ۱۱
فصل دوم ۱۲
چارچوب نظری تحقیق ۱۲
۲-۱- مقدمه: ۱۳
۲-۲- پیشینه ی تحقیق : ۱۶
۲-۲-۱- مطالعات خارجی : ۱۶
۲-۲-۲- مطالعات داخلی : ۲۱
۲-۳- مباحث نظری : ۳۱
ابن خلدون : ۳۱
چیپولا: ۳۳
دنیس رانگ : ۳۴
مک کیون و رکورد : ۳۶
پرستون و هینز : ۳۷
شوفیلد ورهر : ۳۸
مایکل تودارو : ۳۸
کالدول : ۳۹
آنتولی گیدنز : ۴۰
یانگ و برایان : ۴۳
سازمان ملل متحد : ۴۳
موسلی و چن : ۴۴
ریلی : ۴۴
کول و هوور : ۴۴
میرزایی : ۴۵
نظریه انتقال اپیدمیولوژیک : ۴۶
۲-۴- چارچوب نظری تحقیق : ۴۸
۲-۵- مدل( الگوی) تحلیلی تحقیق : ۵۲
۲-۶-سوالات تحقیق : ۵۳
۲-۷- فرضیه های تحقیق : ۵۳
۲-۸- تعریف نظری و تعریف عملیاتی مفاهیم : ۵۵
۲-۸-۱- تعریف مفاهیم : ۵۵
۱ – علت مرگ ( علل مرگ و میر ) : ۵۵
۲ – جنس : ۵۶
۳- سن : ۵۶
۴ – وضعیت زناشویی : ۵۶
۵- سن وقوع فوت : ۵۷
۶- مکان فوت : ۵۷
۷- وضعیت فعالیت : ۵۷
۸- سطح سواد : ۵۸
فصل سوم ۵۹
روش اجرای تحقیق ۵۹
۳-۱- مقدمه : ۶۰
۳-۲- روش تحقیق : ۶۱
۳-۳- جمعیت آماری : ۶۳
۳-۴- روش جمع آوری اطلاعات : ۶۳
۳-۵- محدودیت های تحقیق : ۶۷
الف ) مبتنی نمودن اطلاعات بر یک منبع : ۶۸
ب- مبتنی نمودن اطلاعات مربوط به علل فوت بر گواهی های فوت مخدوش و ناقص : ۶۸
ج) مشکلات انتساب یک علت یا یک روند منجر به فوت به متوفی : ۶۹
د- کدهای پوچ : ۶۹
فصل چهارم ۷۴
کلیات در خصوص مرگ ۷۴
۴-۱- مقدمه: ۷۵
۴-۲- مرگ: ۷۵
۴-۳- اندازه گیری مرگ و میر: ۷۶
۴-۳-۲- میزان های اختصاصی مرگ بر حسب سن : ۷۷
۴-۳-۳- میزان مرگ و میر اطفال : ۷۸
۴-۳-۴-۱- امید زندگی: ۸۰
۴-۴- الگوی ( منحنی ) مرگ و میر : ۸۲
۴-۵- جدول عمر : ۸۳
۴-۵-۲- انواع جدول عمر و روش های تدوین آن : ۸۳
۴-۵-۳- ساختار متعارف جدول عمر : ۸۶
۴-۵-۳-۱- گروه سنی ( x تا x+ n ): 86
4-5-3-2- nmx : 87
4-5-3-3- nqx : 87
4-5-3-4-lx : 87
4-5-3-5- ndx : 87
4-5-3-6- nLx : 87
4-5-3-7- TX: 88
4-5-3-8- : 88
4-5-3-9- AX : 88
4-6- علت مرگ : ۸۸
الف ) بیماری های عفونی و انگلی : ۸۹
ب ) استحاله جسمی بر اثر بیماری های مزمن : ۸۹
ج) عوامل اقتصادی و اجتماعی موثر بر مرگ : ۸۹
۱ – علت زمینه ای : ۹۰
۲ – علت واسط : ۹۱
۳ – علت مستقیم : ۹۱
۴-۶-۱- چگونگی تغییر تدریجی ثبت علل مرگ : ۹۴
۴-۶-۱-۱- ایجاد یک نظام ثبتی با استفاده از منابع متنوع : ۹۴
۴-۶-۱-۲- ایجاد گواهی فوت یکسان شده در کشور : ۹۵
۴-۶-۱-۳- فراهم آوردن امکان ثبت علل مرگ و انتساب یک علت به یک مورد مرگ : ۹۶
۴-۷- توزیع سنی جمعیت : ۹۷
۴-۷-۱- شاخص های آماری توزیع سنی : ۹۷
۴-۷-۲- هرم سنی جمعیت : ۹۹
۴-۷-۳- جوانی و سالخوردگی جمعیت : ۱۰۰
۴-۸- عوامل موثر بر مرگ و میر ( تفاوت های مرگ و میر ): ۱۰۲
۴-۸-۱- جنس: ۱۰۲
۴-۸-۲- سن : ۱۰۳
۴-۸-۳- وضع زناشویی : ۱۰۳
۴-۸-۴- پایگاه اقتصادی – اجتماعی : ۱۰۴
۴-۸-۴-۱- شغل : ۱۰۴
۴-۸-۴-۲- درآمد : ۱۰۵
۴-۸-۴-۳- تحصیلات : ۱۰۵
۴-۸-۵- محل سکونت ( شهری و روستایی ) : ۱۰۶
۴-۹-جمعیت و مرگ و میر جهان در بستر زمان : ۱۰۷
۴-۱۰- جمعیت و مرگ و میر ایران در بستر زمان : ۱۱۱
۴-۱۱ – آشنایی با وضعیت استان مازندران : ۱۱۴
۴-۱۲ – آشنایی با وضعیت نقاط روستایی شهرستان ساری : ۱۲۴
فصل پنجم ۱۲۸
تجزیه و تحلیل داده ها ۱۲۸
۵-۱- مقدمه : ۱۲۹
فصل اول
کلیات تحقیق
۱ – ۱- مقدمه :
یکی از دو پدیده ذاتی جمعیت ( در کنار ولادت ) مرگ و میر است . که برعکس ولادت در حرکت زمانی جمعیت نقش منفی و کاهنده دارد . هم چنین واقعه ای تجدیدناپذیر و دارای شمول عام که کلیه افراد جامعه را در بر می گیرد و هیچ موجودی را از این واقعه گریزی نیست . تنها تفاوتی که میان مرگ و میرهای مختلف می توان یافت نوع از دنیا رفتن ، علت مرگ و میر و طول عمر می باشد .
ولی انسان برای گریز از مرگ و میر و به تاخیر انداختن آن همواره در تلاش و تکاپو بوده است . مرگ و میر در مقایسه با سایر وقایع جمعیتی ، اولین موضوعی است که اذهان بشر را همواره به خود معطوف داشته است . ( شرایاک، ۱۹۷۵، ۲۲۱ ) لذا تلاش برای کاهش مرگ و میر و اعمال تمهیداتی در راستای آن موضوعی است که مورد پذیرش تمام فرهنگ ها و ایدئولوژی ها
قرار می گیرد و در این زمینه مقاومتی وجود ندارد . ( میرزایی،۱۳۷۵ ،۱۶ ) .
مرگ پدیده ای صرفاً زیستی نیست و جنبه های اقتصادی – اجتماعی مهمی در آن نهفته همین جا بود که شناخت ویژگی های مختلف و بررسی جنبه های افتراقی این پدیده مورد توجه واقع شد و موضوع بررسی های علمی مختلفی قرار گرفت.
امروزه مرگ یکی از سنجه های توسعه به شمار می آید و مطالعه آن به منظور سرعت بخشیدن در این فرایند از اهمیت زیادی برخوردار است . ( کاظمی پور ، ۱۳۸۲،۲) .
تعداد مرگ و میر ، نوع و شدت آن ، توزیع سنی و جنسی فوت شدگان ، امید زندگی به هنگام تولد و سایر مسائل مرتبط ، از مهمترین شاخصهای بهداشتی و بالاتر از آن از اساسی ترین شاخصهای توسعه انسانی در جوامع شمرده می شود ، زیرا تمامی تلاش های جامعه انسانی برای توسعه و تعالی فرد فرد اعضای خود است یا باید باشد . و در این میان آنچه که بیشتر از همه اهمیت پیدا می کند طول عمر و فزودن بر آن است ، چه بشر از گذشته های دور همواره به دنبال آب حیات و اکسیر جوانی بوده است و امروزه به یاری پیشرفتهای شگرف علم پزشکی ، بهداشت ، تغذیه و علم وراثت، عمر متوسط انسان فزونی یافته است . اما تفاوتها همچنان باقی است چون توزیع این همه وسایل و امکانات بهداشتی و درمانی و تولیدات موادغذایی و پروتئینی نه بر اساس نیاز و احترام به ارزش انسان ، بلکه بر پایه توسعه نابرابر شمال و جنوب در سطح ملی و بین المللی و افزودن بیش از پیش سرمایه ها و انباشت آن در بانکهای معتبر جهانی صورت می گیرد . ( تمنا، ۱۳۷۵، ۱۶۲) .
اکثریت جمعیت دنیا که در فقر به jسر می برند و سرزمین هایی که قادر به تامین غذای کافی برای مردم خود نیستند علت آن ناسازگاری آب و هوا و قهر نیروهای اسرارآمیز طبیعت نیست . بلکه عامل اصلی ، اقدامات هماهنگ و موزیانه طبقات مسلط در کشورهای پیشرفته و کمپانیهای چند ملیتی است و مادام که این شیوه ها حاکم بر سرنوشت کشورهای جهان سوم باشد مردم این نقاط و فرزندانشان همچنان از گرسنگی و کمبود موادغذایی رنج خواهند برد . (جرج، ۴۲۳،۱۳۶۳) که در نتیجه بسیاری از این کشورها باید شاهد میزان های بالایی از مرگ و میر چه نوزادان و کودکان و مادران و …. باشند .
با وجود این که کشورهای در حال توسعه سهم قابل توجهی از رشد جمعیت را به خود اختصاص می دهند پس مطالعه در زمینه مرگ و میر و کاهش آن در این گونه از کشورها امری ضروری است ، که خود این امر به برنامه ها و سیاست گزاریهای جمعیتی آنها بستگی دارد . به طوری که با مطالعه و پژوهش در این زمینه می توانند راهی به سوی توسعه کشورهای خود باز کنندزیرا همانطور که می دانیم شدت مرگ و میر از شاخص های مهم درجه توسعه یافتگی در جوامع است .
به طوری که مطالعات مستمر در زمینه شاخص های حیاتی به محققین و برنامه ریزان کمک می کند تا روندها و تغییرات را نیز مورد ارزیابی قرار دهند و چگونگی تحولات جمعیتی و اقتصادی را بررسی کنند . علاوه بر این ، بررسی تغییرات اپیدمیولوژیکی در کشور سبب خودنمایی اولویت های جدیدی در برنامه های مرتبط با سلامتی و برنامه های توسعه اقتصادی – اجتماعی می شود و جهت تداوم و اصلاح فعالیت های گذشته و ایجاد استراتژی های جمعیتی و فرهنگی و توسعه اجتماعی و امور مرتبط با سلامتی ضروری است . ( نقوی ،۱۳۸۱ ، ۱۲۰ )
با مطالعه و پژوهش در زمینه شناخت دقیق مرگ و میر می توان به نتایجی دست یافت که راهگشای بسیاری از مسائل باشد و زمینه را برای فرایند توسعه فراهم سازد و راه را برای دست اندرکاران و برنامه ریزان اجرایی هموار سازد . کشور ما ، ایران که اکنون در حال گذر در مسیر توسعه است ، پژوهش در حیطه مرگ و میر می تواند مفید و مثمرثمر باشد . بنابراین در این تحقیق سعی بر آن داریم ، ابتدا ضمن ارائه یک سری مباحث نظری مرتبط با این پژوهش و نیز بررسی ویژگی های جمعیتی فوت شدگان ، به برآورد سطح مرگ و میر و محاسبه برخی از شاخص های مرگ و میر و ساختن جدول عمر و بررسی عواملی که با علل مرگ و میر مرتبطند ، و به طور کلی اثبات فرضیه های تحقیق در جامعه موردنظر بپردازیم و نهایتاً هم یک جمع بندی و نتیجه گیری از آنچه که بدست آوردیم داشته باشیم .
امید است این پژوهش با تمام نقایص و کاستی هایش چارچوبی برای برنامه ریزان و دست اندرکاران اجرایی فراهم سازد که زمینه ساز ارائه راهکارهای مناسب مدیریتی ، بهداشتی ، اسکان و استقرار جمعیت و اشتغال و به تبع آن زمینه ساز تناسب لازم میان رشد جمعیت و رشد اقتصادی و اجتماعی به طور اعم کشور و به طور اخص استان ( بویژه نقاط روستایی این استان ) باشد .
۱-۲- بیان مساله تحقیق :
مرگ و میر یکی از دو یا سه عامل اصلی جمعیتی است که ثبات یا تغییر آن در جریان زمان سبب تغیییر در حجم جمعیت ، توزیع جمیعیت یا ترکیب جمعیت می شود . و به واسطه این تغییرات واقعه مرگ و میر از اهمیت خاصی برخوردار می باشد . در واقع نوسانات مرگ و میر در کنار ثبات نسبی باروری نقش اصلی را در افت و خیز جمعیت ها ایفا کرده است .
شاخص مرگ و میربه عنوان یک عامل موثر در تغییرات جمعیتی متاثر از شرایط اجتماعی اقتصادی و بهداشتی و فرهنگی و به عبارت دیگر بسیاری از عوامل خارجی نظیر غذا ، بهداشت مسکن ، توسعه صنعتی ، پیشرفت فرهنگی …. می باشد که در چند دهه اخیر تفاوتهای زیادی کرده است . و به دنبال تحولات یاد شده در اغلب جوامع جهانی اعم از صنعتی و غیرصنعتی نسبت
مرگ و میر مشتمل بر مرگ و میر اطفال ، افراد میانسال ، زنان ( در حین زایمان ) تا حد زیادی کاهش یافته و طبعاً باعث افزایش جمعیت ، افزایش طول عمر و در موارد زیادی نسبت جمعیت سالمند شده است . ( شیخی، ۱۲،۱۳۷۵ )
میزان های مرگ طی سالهای ۱۳۵۵ تا ۱۳۸۵ ه.ش طبق جدول زیر است :
جدول ۱-۱- میزانهای مرگ و میر ( در هر هزار ) و شاخص امید زندگی در بدو تولد ( به سال )، ایران، ۱۳۸۵-۱۳۵۵ ه.ش
سال
میزان مرگ و میر اطفال
میزان مرگ و میر کودکان
میزان مرگ و میر خام
امید زندگی در بدو تولد
مردان
زنان
۱۳۵۵
۱۱۴
-
۵/۱۱
۶/۵۷
۴/۵۷
۱۳۶۵
۶۴
۷۰
۸/۸
۵/۵۸
۳/۵۹
۱۳۷۰
۵۳
۴۲
۷
۴/۶۲
۲/۶۲
۱۳۷۵
۳۴
۳۳
۸/۵
۶۷
۸/۶۹
۱۳۸۰
۳۰
-
-
۶۹
۷۱
همانطور که مشاهده می شود مرگ و میر در کشور یک روند کاهشی و امید زندگی یک روند افزایشی دارد . از طرفی دیگر به دلیل کاهش مرگ و میرهای ناشی از امراض عفونی و پیری جمعیت که پیامد کنترل باروری بوده است و در مدت زمانی که انتقال جمعیتی صورت می گیرد در سیمای سلامتی جمعیت تغییراتی به وجود می آید . در خلال این تغییرات مفهوم انتقال بیمارشناختی معنی می یابد ، به بیان روشن تر به دنبال انتقال جمعیت شناختی در مقیاس ظریف و دقیق علل مرگ و میرها و ابتلا به بیماری ها نیز دگرگون می شود . بنابراین برای تشخیص و ترسیم تصویر سلامتی جمعیت مورد مطالعه علل دقیق مرگ و میر ، ابتلا به بیماری های بسیار مهم است .
( سید میرزایی،۱۳۸۰،۴۴-۴۵)
مرگ و میر مانند بسیاری پدیده های جمعیتی ممکن است در مناطق مختلف در نقاط شهری و روستایی حتی در نواحی مختلف یک شهر متفاوت باشد . این تفاوت بیش از هر چیز به شرایط تکوینی و تغذیه ای ، تفاوت های قومی و نژادی ، سطح فرهنگ و آگاهی های اجتماعی و عوامل متعدد دیگر مربوط است که هر یک از آنها می توانند مطالعات مرگ و میر را به جهت خاص سوق دهد و متشابهات و تمایزات آن در شرایط مختلف بررسی کند . ( زنجانی ، ۱۳۷۶، ۴۸ )
هر چند نتایجی که از این مطالعات بدست می آید متفاوت است و هر کدام از این پژوهشها هدف های گوناگونی را دنبال می کنند ولی از لابه لای آنچه که از آنها بدست می آید می توان این نکته را دریافت که همه آنها در یک چیز مشترکند و آن توجه به اهمیت مساله مرگ و میر در روند توسعه کشور هاست .
رساندن مرگ و میر به حداقل سطح ممکن ، افزایش طول عمر و امید زندگی و دست یابی به شیوه های نوین برای مبارزه با امراض مختلف و بهبود وضع بهداشتی – درمانی و سطح توسعه اقتصادی – اجتماعی با توجه به آنچه که بیان شده است ، کشور ایران نیز به عنوان یک کشور در حال توسعه و با توجه به گامهایی که در زمینه سلامتی و تندرستی افراد جامعه ، بهداشت و رفاه و رساندن مرگ و میر به حداقل سطح ممکن و افزایش امید زندگی برداشته است . و نسبت به دیگر کشورهای در حال توسعه دارای تفاوتهایی در خصوص مرگ و میر می باشد و در مقایسه با آنها نسبتاً موفق بوده است . و نیز با توجه به شرایط آب و هوایی و جغرافیایی و پراکندگی جمعیت و تخصیص منابع و امکانات ، هر کدام از استانهای کشور نیز برآوردهای مختلفی از سطح مرگ و میر و نیز امید زندگی در جامعه ی خود دارند، بویژه استان مازندران که به دلیل شرایط مناسب آب و هوایی ، رفاه نسبی و امکانات طبیعی زندگی ، در مقایسه با بسیاری از استانها امید زندگی بالاتری دارد . و نیز به دلیل این که میزان دسترسی افراد به امکانات بهداشتی و درمانی و سایر خدمات اجتماعی ( بویژه در شهرها ) بیشتر است سبب افزایش امید زندگی،شده است.بیشتر روستاهای این استان ( با توجه به این که بخش قابل توجهی از مردم استان ساکن روستاها هستند ) نیز با پیشرفت رو به رشد در زمینه بهداشت و خدمات اجتماعی از این قاعده مستثنی نمی باشند . شهرستان ساری که مرکز استان مازندران می باشد و تمام مراکز تصمیم گیری در آن مستقر می باشند و نیز با توجه به سابقه تاریخی طولانی آن از اهمیت خاصی برخوردار می باشد و از آنجا که در حدود ۲۲۱۳۸۸ نفر ساکن روستاهای این شهر می باشند که نسبت به دیگر شهرهای استان سهم بالایی از جمعیت روستایی را به خود اختصاص داده است . لذا با توجه به مطالب فوق آنچه که مطرح می شود این است که« سطح مرگ و میر در نقاط روستایی شهرستان ساری درسال ۱۳۸۶ه.ش چگونه است ؟ وچه عواملی بر مرگ و میر نقاط روستایی شهرستان ساری در سال ۱۳۸۶ ه.ش موثر میباشند؟»
۱-۳-اهداف تحقیق :
در فرهنگ عمید واژه ی هدف اینگونه تعریف شده است :نشانه، غرض،نشانه ی تیر ،اهداف جمع قدم گذاشتن در هر مسیری بدون هدف نمی تواند معنا داشته باشد . بویژه آنکه ، انجام کارهای تحقیقی باید با هدف و انگیزه ی خاصی صورت گیرد . زیرا هدف است که ، ما را به آنچه که
می خواستیم و در پی آن هستیم ، رهنمون می سازد . در این تحقیق ، هدف شناخت سیمای مرگ و میر در نقاط روستایی شهرستان ساری در سال ۱۳۸۶ه.ش و ارائه پیشنهادات به برنامه ریزان امور اجرایی ، جهت پیشبرد مقاصد خود می باشد . به عبارتی ، دستاوردی داشته باشیم از وضعیت مرگ و میر در نقاط روستایی این شهرستان و محاسبه میزان های مرگ و میر و عواملی که این پدیده جمعیتی را تحت تاثیر قرار می دهند و نیز به نقش ارتباط توسعه اقتصادی – اجتماعی با مرگ و میر و تحولات اپیدمیولوژیکی آن پی ببریم ، تا حتی المقدور با شناسایی این عوامل زمینه را برای بهبود نسبی عوامل تاثیرگذار براین پدیده از سوی دست اندرکاران امور برنامه ریزی ، فراهم نمود و شرایط را برای داشتن یک توسعه همه جانبه در کشور مهیا نمود .
با توجه به آنچه که آمد هدف های اصلی این پژوهش عبارتند از :
بررسی شاخص های مرگ و میر در نقاط روستایی شهرستان ساری در سال ۱۳۸۶ ه.ش
بررسی عوامل موثر بر مرگ و میر جمعیت روستایی شهرستان ساری در سال ۱۳۸۶ ه.ش
و اهداف فرعی تحقیق نیز عبارتند از :
۱-۱- محاسبه میزان خام مرگ و میر .
۱-۲- محاسبه میزان های مرگ و میر ویژه سنی به تفکیک جنس .
۱-۳- محاسبه میزان مرگ و میر کودکان .
۱-۴- برآورد جدول عمر جمعیت روستایی شهرستان ساری به تفکیک جنس .
۲-۱- بررسی رابطه عوامل جمعیتی و علل مرگ و میر فوت شدگان در نقاط روستایی شهرستان ساری .
۲-۲- بررسی رابطه عوامل محیطی و جغرافیایی و علل مرگ و میر فوت شدگان .
۲-۳- بررسی رابطه عوامل اقتصادی و علل مرگ و میر فوت شدگان .
۲-۴- بررسی رابطه عوامل آموزشی و علل مرگ و میر فوت شدگان .

برنامه ریزی جمعیت ونیروی انسانی؛ دکتر محمد امین کنعانی

اختصاصی از ژیکو برنامه ریزی جمعیت ونیروی انسانی؛ دکتر محمد امین کنعانی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

(این جزوه مربوط به درس برنامه ریزی جمعیت و نیروی انسانی می باشد که دکتر محمد امین کنعانی به عنوان منبع درسی برای دانشجویان کارشناسی ارشد جامعه شناسی آن را تدوین نموده است. مرتب کننده این جزوه که خود از شاگردان استاد کنعانی بوده منابع پراکنده دیگر را نیز جمع آوری نموده و به صورت یک جزوه درسی واحد در 97 صفحه برای ارائه به دانشجویان این رشته بر روی این سایت قرار داده است). 

تحقیق د ر مورد متغیرهای ساختار شناسی در جمعیت متفاوت میزبان

اختصاصی از ژیکو تحقیق د ر مورد متغیرهای ساختار شناسی در جمعیت متفاوت میزبان دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه17

چکیده مطلب: طبقه بندی سیستماتیک کنونی Eriophyodea در بسیاری جاها بعنوان پیوستگی ساختگی و پیوستگی که گیاه گیاهخوار را منعکس نمی کند. شرح کمی تغییر مورفولوژیکی مربوط به میزبان می تواند اطلاعات پایه مورد نیاز در بهبود سیستم رده بندی  Eriophyoidرا فراهم می کندو درک ما را از مکانیزم هایی که این تغییر را ایجاد می کند. بالا می برد . هدف این مطالعه بررسی ویژگی های دورفولوژیکی کمی مجموعه مایت زنگار غلات (Nalepa 1986) Abacarus hystrixکه روی میزبانان مختلف زندگی می کند. سه مجموعهA.hystrix از علفهای متفاوت جمع آوری شده اند. (Elytrigia repens , Bromus inermis , Lolium perenne) از لحاظ ریخت شناسی امتحان شده اند . تحلیل MANOVAتفاوتهای مهم meansدر ناقلان  در میان سه جمعیت را روشن می سازد. تحلیل ممیز 11 ویژگی را ارائه می دهد. که بطور چشمگیری سه جمعیت را متمایز می سازد. تحلیل بار گیری های رسمی نشان می دهد که ویژگی هاکه به بهترین نحو جمعیتی که روی میزبانان مختلف زندگی می کنندرا تشخیص می دهند که عبارتند از : کشیدگی بدن ، طول تارها ( زاید های مو مانند ) و سایز کلی بدن تغییر موفولوژیکی تفسیر شده است . فرضیه ها درباره منابع این تغییر بحث شده اند.

مقدمه

تغییر پذیری در ویژگی فنوتیپی  بین جمعیتهای مایت ها ی زنده روی گیاهان میزبان مختلف از دلایل متعددی بوجود می آیند : 1) تغییر مورفولوژیکی می تواند برای گونه های منختلف مایت توزیع شود ( تمایز کلی انبارژن ،2 ) جمعیت های مایت میزبان خاص و متفاوت بین جمعیتهای میزبان خاص تمایز نا تمام انبارهای ژنی را منعکس می کند. این جمعیت ها بعنوان گروه میزبان در نظر گرفته می شود .

3) تفاوتهای بین میزبان از اختلاف شرایط محیطی طی هستی زایی ( اونتوجنسی ) بوجود می آید . – این پدیده می تواند بر حسب شکل پذیری فنوتیتی توضیح داده شود ( و نه جدا از انبارهای ژنی )

مطالعات درباره تغییر مربوط به میزبان در م

تحقیق در مورد تحولات جمعیت شهر رامسر

اختصاصی از ژیکو تحقیق در مورد تحولات جمعیت شهر رامسر دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه70

فهرست مطالب

تحولات جمعیت شهر رامسر

ساخت و ترکیب سنی جمعیت

ب: مطالعات تحول جمعیت در طرح‌ریزی کالبدی

الف: سابقه مطالعات در رابطه با پیش‌بینی جمعیت شهر رامسر

د: طرح جامع آب کشور

رامسر

ج: طرح تأمین انتقال، ذخیره و شبکه توزیع آب شهر

جمعیت شهر رامسر در طول یکدوره بیست ساله (از سال 1355 تا سال 1375) از 19293 نفر به 28954 رسیده و حدوداً 5/1 برابر شده است که حاکی از رشد متوسط سالیانه به میزان 05/2 درصد در طول بیست ساله مذکور است. ولی این میزان طی دوره اول (65ـ1355) از حدود 8/2 درصد به 3/1 درصد در طول دوره دوم (75ـ1365) رسیده است. جدول شماره 10 تحولات جمعیت رامسر را بر مبنای آمار رسمی حاصل از سرشماری‌های مرکز آمار ایران را نشان می‌دهد.

براساس جدول فوق در هر دو دهه مورد بررسی رامسر به عنوان یک شهر مهاجر فرست عمل کرده (نرخ رشد جمعیت کشور طی دهه 55ـ1365 برابر 91/3 و طی دهه 75ـ1365 برابر 96/1 درصد و نرخ رشد جمعیت مناطق شهری طی دهه اول برابر 4/5 درصد و طی دهه دوم برابر 2/3 درصد است) و در هر دو دهه مورد بررسی نرخ رشد جمعیت این شهر از نرخ رشد طبیعی جمعیت در سطح کشور کمتر بوده است. از مهمترین دلائل این امر طی دهه 65ـ1355 را میتوان به وقوع انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی عراق علیه ایران و حذف سیاست کنترل موالید از سوی دولت اشاره کرد که باعث ایجاد بحران جمعیتی در سطح ملی بوده و به تخلیه جمعیت شهرهای کوچک و جذب آنها در مراکز جمعیتی بزرگتر انجامیده است که امکان اشتغال بیشتری در آنها می‌رفته است. در رابطه با کاهش نرخ رشد جمعیت شهر رامسر طی دهه دوم ضمن اشاره به پیگیری مجدد سیاست کنترل موالید از سوی دولت می‌توان به کاهش فرصتهای اشتغال در این شهر نیز اشاره کرد.

جدول شماره 10ـ تحولات جمعیت و نرخ رشد سالانه شهر رامسر

دانلود مقاله روند تحولات جمعیت بندرترکمن طی سالهای 75-1335 وافق آینده آن

اختصاصی از ژیکو دانلود مقاله روند تحولات جمعیت بندرترکمن طی سالهای 75-1335 وافق آینده آن دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چکیده:
شناخت وآگاهی ازتغییروتحولات جمعیتی جوامع، لازمه هرگونه برنامه ریزی برای آنهاست،چون تمامی جنبه های اقتصادی ،اجتماعی وفرهنگی آن جوامع با عددجمعیت وویژگیهای ساختاری آن پیوندخورده است.این مقاله با هدف بررسی تحولات جمعیتی بندرترکمن به عنوان یکی از شهرهای کوچک اندام کشور صورت گرفته تا ضمن تحلیل رونداین تحولات وبازشناسی علل وعوامل مؤثردرآن،ازوضع موجودشناخت بهتری حاصل آیدوبستری مناسب برای برنامه ریزی های آتی فراهم گردد.برای دستیابی به این هدف ،ابتداداده های آماری مربوط به شهردرکل دوره های سرشماری ،استخراج وضمن تهیه جداول ،نمودارهای مربوطه به کمک نرم افزارExcel تهیه گردیدسپس به کمک فرمولهای متعدد جمعیتی به تجزیه وتحلیل آنها پرداخته شد.نتایج حاصله نشان میدهد که سیاستهای ملی وگاه بین المللی بیشترین تأثیر مثبت یا منفی رادررشدوتحول ساختارجمعیتی این شهربرجای گذاشته اند.به عبارت دیگر هنوز این شهر به نقش یابی وبلوغ کافی خودنرسیده وتحولات آن همواره درسایه توجهات دولت مرکزی یااثرات غیرمستقیم سیاستهای ملی بوده است.هماهنگی رشدجمعیت شهرباسایرنقاط شهری کشور،جوانی جمعیت ،روندصعودی نسبت باسوادان ،بیکاران وشاغلان بخش خدمات وسیرنزولی نسبت جنسی، نسبت شاغلان بویژه دربخش صنعت ازنتایج دیگر تحقیق بوده است.
کلمات کلیدی: شهرنشینی شتابان،تجددگرایی،ساختارجمعیت ،نظام سلسله مراتبی شهرها

مقدمه:
جهان درحال حاضردارای دوویژگی عمده جمعیتی است:الف- افزایش شدیدجمعیت ب- روندشتابان شهرنشینی وشهرگرایی(زنجانی،1371،ص6)،بطوری که شهرنشینی روند غالب درسازمان فضایی جمعیت جهان است(Carter,1981.p.24) واین ویژگی درمیان کشورهای درحال توسعه نمودبارزتری نسبت به جهان توسعه یافته نشان میدهد.
ازطرفی ازنظرتاریخی ،روندشهرنشینی وشهرگرایی درمیان این کشورها امری غیرعادی محسوب می شود،بطوری که امروزه همه مسائل کشورهای درحال توسعه را تحت تأثیرقرارداده است(شکویی،1377،ص81). کشورمانیزازاین قاعده مستثنی نبوده ودرهردوموردازرشدشتابان وبدون برنامه ای بویژه دردهه های اخیربرخورداربوده است که به نوبه خود مسائل ومشکلات خاصی راپدید آورده اند.
مطالعه درچگونگی این تحولات وروندتغییرات جمعیت بویژه جمعیت شهرنشین می تواند زمینه ای درجهت رفع نیازهای جامعه شهری وبرآورد تجهیزات موردنیازآن باشد.چراکه هیچگونه برنامه ریزی آگاهانه،فارغ ازشناخت کمی وکیفی جمعیت نه تنها درمحدوده شهر ،حتی دربعدمحله ای نیز نمی تواند انجام گیرد(فرید،1371،ص35).
این تحقیق نیزدرراستای شناخت مسائل شهری کشورمان ،به روش تحقیق موردی بااستفاده ازروشهای تحلیل جمعیتی وپیش بینی آنهادرشهربندرترکمن(استان گلستان) صورت گرفته تابتواند ضمن بررسی روندتغییرات پدیده های جمعیتی این شهرطی دهه های(75-1335) به تحلیل وضع موجودپرداخته وروندآتی جمعیت شهری والزامات توسعه‌ آن رادرسالهای آینده ارزیابی نماید.
فرضیه ها وروش مطالعه: درجهت شناخت تحولات جمعیتی شهر موردمطالعه ،بررسی خودرادرپرتو گزاره های زیرپیش برده ایم:الف- روندتحولات جمعیتی این شهرهمسوباتحولات جمعیت شهری کشوراست،ب- سیاستهای ملی وگاه بین المللی درروندتحولات جمعیتی شهر بیشترین تأثیرراازنظرکمی وکیفی داشته اند.دراین تحقیق که ازنوع پژوهشهای موردی است ابتدا نتایج کلیه سرشماریهای عمومی مربوط به شهراستخراج ودسته بندی گردیدسپس برحسب نیازآنهارابه صورت جداول،نمودارهاواشکال متعددنمایش داده ودرنهایت به تجزیه وتحلیل آنهاپرداخته شد.برای رسم نمودارهاازنرم افزار E xcel استفاده شد.برای تحلیل روندها ازروش ساختاری وتحلیل جمعیت وبرای پیش بینی آنهااز“روش ریاضی” استفاده شده وازقانون “رتبه – اندازه ”(Rank- Size Rule)برای بررسی جایگاه شهردرسلسله مراتب شهری استان گلستان وبرآوردحدمطلوب جمعیت آن بهره گرفته شد.
فقدان آمارهای لازم درخصوص شهرهای کشور بویژه درسرشماری عمومی سال1335 وتفکیک نشدن داده های مربوط به شهردرسرشماریهای عمومی سالهای65و75 وبه هنگام نبودن آمارها ازجمله مهمترین مشکلات تحقیق بوده اند.ضمن این که معیارها وملاکهای موردسرشماری درهمه دوره ها یکسان نبوده و مشکلاتی رابه همراه آورده است.
آشنایی اجمالی با شهربندرترکمن: بندرترکمن درساحل جنوب شرقی دریای خزر ودرجلگه پست وهموارگرگان ودرحدود40 کیلومتری شمال غربی گرگان(مرکزاستان گلستان) واقع شده ودارای مختصات 54 درجه و4دقیقه و15 ثانیه طول شرقی و36درجه و53دقیقه و30 ثانیه عرض شمالی است (جعفری،1368،ص114)وارتفاع آن ازسطح دریاهای آزاد20- است.
باتوجه به تقسیم بندی آب وهوایی کوپن(Koppen) دارای آب وهوای نیمه صحرایی (BSK) بامتوسط درجه حرارت سالانه کمتراز18 درجه سانتیگرادمی باشد.براساس روش دومارتن نیزدرردیف آب
وهوای نیمه خشک1 قرارمی گیرد.
بارش= p
درجه حرارت t =
ازنظرتقسیمات کشوری تاقبل ازانقلاب اسلامی،بعنوان مرکزبخش بندرشاه درقلمروشهرستان گرگان قرارداشت وبعدازانقلاب به مرکزشهرستانی بنام شهرستان ترکمن ارتقاء یافت وامروزه باداشتن 45000 نفرجمعیت ،چهارمین شهراستان گلستان می باشد.(نقشه شماره1 موقعیت شهربندرترکمن).
این شهرازجمله شهرهای نوبنیاددرشمال کشوراست که باآغازدوره رضاشاه،بعنوان پایانه شمالی خط آهن سراسری درنظرگرفته شدکه مکمل آن بندرامام خمینی(شاهپور) درساحل خلیج فارس بود.برای انتخاب محل بندرکه درآن فقط چندین کومه(کلبه های محقر) صیادی ماهیگیران ترکمن استقراریافته بود،بازرسیهای فنی زیادی بعمل آمدوبدلیل عمق زیادآن نسبت به نواحی پیرامون ومصونیت ازامواج سهمگین ترجیح داده شد(رزم آرا،1325،ص31).
همزمانی احداث اسکله وتأسیسات بندری باعملیات احداث راه آهن سراسری باعث مهاجرت اقشارمختلف مردم ازنواحی پیرامون بویژه گمیشان وگنبدکاوس ونیز نواحی دوردست مانندآذربایجان شرقی وگیلان گردیدکه درترکیب جمعیتی وجدایی گزینی اکولوژیکی آن نقش مؤثری داشته است،بطوری که امروزه بعدازترکمنها که اکثریت ساکنان شهرراتشکیل می دهندترکها ،فارسهاوقزاق ها درترکیب قومی این شهرجایگاه قابل توجهی داشته وحتی محلاتی رابه خوداختصاص داده اندازآن جمله است:ترک محله وقزاق محله.
ازآن جاکه بنیادوبرپایی این شهربدستوررضاشاه صورت گرفته بودتازمان انقلاب اسلامی ،بندرشاه نامیده می شدوبعدازآن طی تصویب نامه شماره 55274 مورخ 2/6/1358 دفترتقسیمات کشوری وزارت کشور به بندرترکمن تغییرنام یافت(بدیعی،1362،ص247).امروزه با تحولات سیاسی ایجادشده درسطح منطقه وفروپاشی شوروی سابق وپیدایش جمهوریهای جدید،این شهر می رودتابعنوان نزدیکترین بندر ایران به جمهوریهای آسیای مرکزی اهمیت گذشته خودرابازیابد.
تحولات جمعیتی بندرترکمن : دربسیاری ازمطالعات جمعیتی واغلب برنامه ریزی های اجتماعی که به نوعی به جمعیت مربوط می شود،تعداد جمعیت ازاهمیت ویژه ای برخوردار است .ازآنجا که شناخت تغییروتحول عددی جمعیت هادرطول زمان بهترصورت می گیردوهرچه این زمان طولانی ترشـــــــــود
تفاوت های تغییروتحول عددی جمعیت ها ارزش و اهمیت بیشتری می یابد(زنجانی،1378،ص15). دراین تحقیق بامراجعه به نتایج 5 دوره سرشماری عمومی درکشور (75-65-55-45-1335)سعی شده است تحولات جمعیتی این شهرموردبررسی قرارگیرد .ازآنجا که آمارجمعیتی سالهای اولیه پیدایش بندرترکمن قابل دسترس نبوده، جمعیت این شهر با کمک فرمول
(مطیعی لنگرودی،1367،ص52) که به منظوربرآورد جمعیت درسالهای گذشته که فاقدآمار هستندکاربرد دارد2برآوردگردیده است که براساس آن این شهردرسال 1310 حدود 2723 نفر،درسال 1315 برابر 3404 نفرودرسال 1325 حدود 5310 نفرجمعیت داشته است.این برآوردها با نرخ 6/4 درصد (برابرنرخ رشد دهه 45-1335) صورت گرفته است .
درشکل گیری وافزایش جمعیت شهردرطول این دوره ها عوامل متعددی دخالت داشته اند که مهمترین آنهاعبارتند از: مهاجرت مردم بومی منطقه ونواحی دوردست برای کاردرطرحهای احداث تأسیسات راه آهن سراسری واسکله بندردرسالهای اولیه شکل گیری،سیاست اسکان اجباری عشایرتوسط رضاشاه، استقرارقزاق هادراین شهرکه قبلاً درروستاهای منطقه پراکنده بودند، استقرارروس هادرشهرو استفاده ازخطوط آهن،شوسه وآبی این شهرولزوم استفاده ازنیروی انسانی فراوان به منظور بارگیری وتخلیه بارها، آذوقه ومهمات متفقین و...
جمعیت شهردر اولین سرشماری عمومی ورسمی کشور (1335) برابر 8284 نفر بوده است که بعداز شهرهای گرگان،گنبدوکردکوی چهارمین شهرمنطقه ای بوده است که امروزه استان گلستان نامیده می شود. در فاصله ده ساله بعدی با نرخ رشد 6/4 درصد جمعیتی معادل13081 نفر در سال1345 می رسد. یکی از دلایل رشد نسبتاً بالای جمعیت دراین دهه (6/4 درصد ) می تواند مهاجرت روستائیان براثراصلاحات ارضی باشد که دراین منطقه بدلیل حساسیت مسئله زمین کشمکش ها وتضاد های طبقاتی حادتر بوده است بطوری که بعنوان مثال عده کثیری از ساکنین روستایی بنام کملر3 براثراختلافات وبرخوردها در خصوص مسئله زمین به بندرمهاجرت نموده ودرحاشیه شرقی آن محله کملر را بوجود می آورند .
ایجاد برخی صنایع تبدیلی مانند کارخانجات آردوپنبه پاک کنی دردهه سی سبب جذب نیروی کاربه شهرگردید.بااین حال به عقیده گزاویه دوپلانول جغرافیدان فرانسوی،بعدازآن که درسال1961 (1340) خط آهن به گرگان امتدادپیدا کردتاحدودی ازاهمیت این شهرکاسته شد.(Planhol,1989,p.688 ) عقب نشینی تدریجی دریای خزروعدم لایروبی کانال کشتیرانی بندرترکمن موجب رکود فعالیت های بندری آن گردید.
درطول دهه بعدی (55- 1345) میزان رشدجمعیت شهرتاحدود 2 برابرکاهش نشان داده و به 8/2 درصدوجمعیت آن به 17339 نفر(مرکزآمارایران،1379) می رسد یعنی سالانه فقط 425 نفر به جمعیت شهر افزوده شده است. به جدول 1 رجوع شود.
(جدول شماره 1- ساختار جمعیتی بندرترکمن )
عناصر
سال 1335 1345 1355 1365 1375 75-1335
جمعیت شهر 8284 13081 17339 28387 38582 -
درصدرشد جمعیت شهر - 6/4 8/2 5 1/3 9/3
تعداد خانوار 1479 2310 3120 4739 7064 -
درصد رشد خانوار - 5/4 3 2/4 4 9/3
افراد کمتر از 15 سال 3744 6383 8131 13243 16231 -
درصد رشد جمعیت جوان - 4/5 4/2 9/4 2 6/3
میان سالان(64-15) 4357 6265 8565 14434 21104 -
درصد رشد میان سالان - 6/3 1/3 3/5 8/3 9/3
جمعیت سالخورده(65+) 182 431 641 920 1311 -
درصد رشد سالخوردگان - 9 4 8/7 6/3 1/6
نسبت جنسی 2/108 8/108 6/106 2/106 4/99 8/105
مأخذ: نتایج سرشماریهای عمومی در سالهای 1335،1345،1355،1365و1375 بخش بندرشاه وشهرستان بندرترکمن،انتشارات مرکزآمارایران

علل کاهش میزان رشددراین دهه رابایددررکودفعالیت های اقتصادی وعدم توجه به امور اجتماعی وعمرانی شهردرسالهای دهه 50 جستجوکردبطوری که درسالهای پایانی حکومت شاه ،این شهردرحالت رکودومحرومیت مطلق بسرمی برد. اجرای سیاست تنظیم خانواده که درکشورمان از سال1346 بطوررسمی آغاز شد(زنجانی،1370،ص31)وتاسقوط رژیم گذشته ادامه داشت نیز می توانددراین رشدضعیف جمعیت شهرمؤثر باشد.این شهردراین دوره کمترین رشدرا درطول دوره های مورد مطالعه داشته است .
دهه 65-1355 را می توان متحول ترین دهه برای این شهردانست. وقوع انقلاب اسلامی دراین دهه ، تحولات عدیده ای را به همراه داشت که اثرات وپیامدهای گوناگون اقتصادی، اجتماعی آن را درشهرمورد مطالعه می توان این گونه مطرح کرد:
- متوقف شدن سیاست تنظیم خانواده که منجر به افزایش سریع جمعیت کشور ( با رشد 9/3 درصد ) که بدون شک باعث افزایش رشد طبیعی شهرها وبالطبع بندرترکمن گردیده است .
- تبدیل این شهربه مرکزیت شهرستانی به بنام شهرستان ترکمن که بدنبال آن 28 مرکز اداری وخدماتی دراین شهر تأسیس وراه اندازی می شودکه به نوبه خوددرجذب مهاجرین بویژه درقالب کارمندان ورؤسای ادارات جدیدالتأسیس به این شهر مؤثرمی افتد.
- افزایش چشمگیروقابل توجه مهاجرین روستائی به این شهرکه بدلیل تحولات اجتماعی بعد ازانقلاب وتغییرنگرش وافکارروستائیان صورت گرفت وبه امیددستیابی به زندگی بهترراهی شهرها شدند.
- استقرارمهاجرین افغان دراین شهرکه ورود گسترده آنان به کشورمقارن باانقلاب سال 1357 بوده است هر چند امروزه تعداد آنها دراین شهرکاهش یافته وتنها 31 خانواده هستند.دراین دوره رشد جمعیت شهربا 04/5 درصداز بالاترین میزان رشدبرخوردار بوده وجمعیت شهردرسال 65 به 28358 نفرمی رسد.
- دردهه بعدی (75-1365)میزان رشد جمعیت شهرکاهش یافته وبویژه درنیمه دوم آن (75-70)به 29/2 درصد می رسد وجمعیت شهردرسال 75 به 38582 نفر می رسد(مرکزآمارایران،1375). دلایل این کاهش رشدرا می توان درموارد ذیل جستجو کرد :
- اجرای مجدد سیاست تنظیم خانواده از سوی دولت که دراین شهر با استقبال خوبی روبرو شد بطوری که امروزه 9/60 درصد جمعیت شهرتحت پوشش کل تنظیم خانواده هستند .
- فروکش کردن موج مهاجرت های روستایی بدلیل رکودفعالیت های اقتصادی وبی توجهی به بخشهای تولیدی – صنعتی شهروتوجه بیشتر به روستاها وخدمات رسانی به آنها(شکل1).
شکل 1 - روندرشدجمعیت بندرترکمن – (75-1315)

طبق سرشماری انجام شده توسط مرکز بهداشت بندرترکمن ، این شهردر پایان سال 1380 تعــداد 44090 نفر جمعیت داشته است . با توجه به موارد گفته شده فوق، جمعیت این شهر با توجه به فرمــــول
ساده در هر 20 الی 25 سال دو برابر شده است .
بنابراین این سؤال مطرح است که آیادرظرف هر 20 یا 25سال ، امکانات وتسهیلات رفا هی، بهداشتی، ورزشی، فرهنگی وفرصت های شغلی ومسکن این جامعه نیزدوبرابر شده است یاخیر؟ حتی اگر چنین عملی رخ داده باشد فقط وضعیت فعلی حفظ شده و پیشرفتی حاصل نمی شود.
بانگاهی به تحولات جمعیتی شهردرطول 5 دوره سرشماری (40سال) درمی یابیم که بجزدوره 55-45 که رشدجمعیت بندرترکمن نسبت به رشدجمعیت شهری کشور افت بیشتری نشان می دهددربقیه دوره هاهماهنگی بیشتری بارشدجمعیت شهری کشورداشته است.بدین معنی که نرخ رشد دراین شهر به ترتیب 6/4،8/2،5و1/3 درصد ونرخ رشد جمعیت شهری کشورنیزبه ترتیب 1/5،9/4،4/5و1/3 بوده است.بنابراین طبق مطالب فوق الذکرفرض اول تحقیق حاضر که “ روندتحولات جمعیتی این شهر همسوباتحولات جمعیت شهری کشوراست” موردتأییدقرارمی گیرد.
ساختار جنسی جمعیت شهر : بررسی های مختلف درمورد نسبت جنسی به هنگام تولد نشان دهنده فزونی تعدادموالیدپسرنسبت به موالیددختر است، تشابه این پدیده درکشورهای دیگرموجب شده است که درجمعیت شناسی رقم ثابتی رابه عنوان نسبت جنسی به هنگام تولد تعیین نمایند که برابر با 105 نوزاد پسردرمقابل 100 نوزاد دختر است(زنجانی،1370،ص43).
دربندرترکمن نسبت جمعیت مردان به زنان در سال 1335 برابر2/108 بوده است(جدول1)که درمقایسه با نسبت جنسی نقاط شهری کشور (106) افزایش نشان می دهد که علت این امر می تواند پائین بودن سطح بهداشت وطول عمروبالا بودن میزان باروری زنان که باعث مرگ ومیرشدید دوران زایمان و در نتیجه کا هش تعداد زنان می شده است. همچنین مهاجرت مردان روستایی به این شهرکه دراین میزان مؤثر بوده است. درسال 45 این نسبت افزایش مختصری نشان می دهد (8/108)با این تفاوت که نسبت جنسی در نقاط شهری کشور از 106 به 109 افزایش پیدا کرده است که علت آنرا باید درمحاسبه خانوارهای دسته جمعی مانند زندانها،پادگانها وغیره دراین سرشماری دانست. ضمن این که گسترش برخی صنایع و فعالیت های ساختمانی واصلاحات ارضی باعث مهاجرت روستائیان بــه شهرها دراین دوره گردیده است.
در سال 1355 کاهش نسبت جنسی رادر بندرترکمن شاهد هستیم وبه رقم6 / 106 می رسد .بهبود شرایط بهداشتی ،کاهش باروری زنان به دنبال اجرای سیاست تنظیم خانواده ورکورد فعالیتهای تولیدی -صنعتی این شهرازمهمترین علل این کاهش می باشد.
در سال 1365 علیرغم کاهش نسبت جنسی کشور از 109به 105 تغییر چندانی رادر این شهر ملاحظه نمی کنیم ولی در سال 75 کاهش چشمگیری رادر نسبت مردان به زنان شاهد هستیم و نسبت جنسی به

4/99 افت پیدا می کند که علل آن گذشته از بهبود شرایط بهداشتی ،مهاجرت مردان جوان این شهر به شهرهای بزرگترمانند تهران و به سایرکشورها از جمله ترکیه وترکمنستان می تواند باشد(جدول1،ص5).

ساختار سنی جمعیت شهر :
بندرترکمن در سال 1375 ،از نظر ساختار سنی دارای 42درصد جمعیت جوان زیر 15سال ،7/54 درصد میان سال (64-15)و4/3درصد سالخورده بالای 65 ساله بوده است .با توجه به شاخــــص های ورنه(Vernet) به چند روش می توان جوان بودن جمعیت یک جامعه را تشخیص داد (جوان،1367،ص56)که با ذکر این روش هاوضعیت جمعیت بندرترکمن را بر اساس آنها تعیین می کنیم :
- روش اول ،چنانچه جمعیت زیر بیست سال بیش از 35درصد کل جمعیت را تشکیل دهد جمعیت جوان است که برابر آمار سال 80 این میزان در بندرترکمن 45درصد است.
- روش دوم ،اگر افراد 40ساله وکمتر از آن حدود 65درصد کل جمعیت باشدجمعیت جوان است که در بندرترکمن این مقدار برابر 8/77درصد است ونشانه جوانی جمعیت شهر می باشد.
- روش سوم،اگر نسبت افراد بیشتراز 60ساله به کل جمعیت از 12درصد تجاوز نکند جمعیت جوان است ودر این شهر این نسبت برابر 4/5 درصد است وبیانگر جوانی جمعیت است .
- آخرین روش این که اگر نسبت افراد بالاتر از 60ساله به افراد کمتر از 20ساله کمتر از 4/0 باشدجوانی جمعیت را نشان می دهد که این نسبت در بندرترکمن 1/0 است وگویای جوانی جمعیت است .
بنابراین باتمام روشهای فوق جوان بودن جمعیت بندرترکمن به اثبات رسید.از طرفی باتوجه به شکل شماره 2،درهمه دوره های سرشماری در طول40سال گذشته جمعیت این شهرجوان بــــــوده ونسبـــت

شکل2- تغییرات نسبت گروههای سنی جمعیت بندرترکمن (80-1335)

مأخذآمارها: نتایج سرشماریهای عمومی نفوس ومسکن سالهای مذکورومرکزبهداشت بندرترکمن
افرادزیر 15 سال آن به استثنای سال1380،کمتر از 42درصد نبوده است . از سوی دیگر نسبت جمعیت جوان این شهرروندی نزولی را طی کرده و از 8/48 درصد در سال45 به42 درصد در سال 75 کاهش یافتـــه است که درنوع خود امید بخش بوده وبیانگرکاهش باروری وثمربخش بودن سیاست های کنترل جمعیت دراین شهر است بویژه آن که درسال 80 این نسبت به 3/32 درصد رسیده است،هرچند این آمارحاصل سرشماری عمومی نمی باشدوتوسط مرکز بهداشت شهر اعلام شده است .
جمعیت میانسال (64-15) این شهر نیزطی دوره های مورد مطالعه از روندی صعودی برخوردار بوده است واز9/47 درصددرسال 45به 7/54 درصد در سال 75 افزایش یافته است ولی در گروه سنی سالخوردگان تغییرخاصی دیده نمی شود ودارای نوسان اندکی بوده است .اگرنسبت این گروه افزایش یابدبیانگرارتقاءسطح بهداشت ورفاه زندگی مردم است ونشانه بالارفتن شاخص امیدبه زندگی خواهدبود.
هرم سنی جمعیت شهر برای سالهای 45 ، 55 ، 75 و80 که آمارآنها دردسترس بوده ترسیم شده است(شکل3). شکل 3- روندتغییرات هرم سنی جمعیت بندرترکمن

مأخذآمارها: نتایج سرشماریهای عمومی نفوس ومسکن درسالهای1345،55،75 ومرکزبهداشت بندرترکمن(1380)

مقایسه نمودارها نشان می دهدکه:
- در فاصله 35 سال دوره مورد مطالعه قاعده هرم کوچک شده است وبویژه در گروه سنی 4-0 سال ،این کوچک شدگی درهرم سنی سال 75 آغازشده ودرسال80 بیشترمشهود است،این امرنشانه موفقیت اجرای سیاست تنظیم خانواده وکنترل رشد جمعیت توسط خانواده های این شهراست.در صورتی که درسالهای 45،55 قاعده هرم پهن بوده وتعداد نوزادان 4-0 سال از همه گروههای سنی بیشتر بوده است،
- کاهش قاعده هرم سنی جمعیت به نفع گروه سنی میان سال بوده وافزایش درگروه سنی 64-15 سال در طول این دوره ها بیشتر بوده است که اگر این کارباتأمین شغل وامکانات تحصیلی وغیره توأم باشدبه نفع جامعه شهری است،
- درسالهای45و55 تعداد مردان درسه گروه سنی زیر 20سال بیش از زنان بوده است درحالی که در سالهای اخیر(80،75)تعداد مردان فقط درگروه 14 -10ساله بیش از زنان بوده ودر بقیه گروهها تناسب جنسی وجود دارد،
-گروه سنی سالخوردگان (بالای 65 سال) بتدریج دراین دوره افزایش نشان می دهد واین امر نـشانه بهبودوضع زندگی ،بهداشت ودرمان ونوع تغذیه می باشد وگویای بالارفتن شاخص امید به زندگی دراین شهر است .
کیفیت سواد:
سوادیکی ازپدیده های کیفی جمعیت است که باپیشرفتهای فرهنگی،اجتماعی واقتصادی هرجامعه رابطه نزدیک دارد.به عبارت دیگرشناخت وضعیت سواددرهرجامعه منعکس کننده شرایط فرهنگی ،روابط اجتماعی – طبقاتی ووضعیت اقتصادی است(بیک محمدی،1370،ص52).
دربندرترکمن،خوشبختانه درصدباسوادان همواره سیری صعودی داشته بطوری که از1/28 درصددرسال1335 به3/83 درصددرسال75 رسیده است.ضمن این که نسبت باسوادی درمیان زنان درهمه دوره هاکمترازمردان بوده واین اختلاف گاه به بیش ازدوبرابرهم رسیده است(شکل4).
ازجمله درسال35 نسبت زنان باسوادتنها3/16 درصدبوده درحالی که این میزان درمیان مردان 5/38 درصد یعنی 3/2 برابرزنان بوده است واین تفاوت درسال45 نیزتقریباًحفظ شده است(1/2برابر).پایین بودن نسبت باسوادان دربین زنان درآن دوره هااولاًریشه درویژگیهای فرهنگی مردم این سامان همانند سایرنقاط عشایری کشو به لحاظ خصلت این شیوه معیشت داردوآن مخالفت والدین باتحصیل فرزندان بطوراعم ودختران بطوراخص می باشد،بویژه آن که درابتدای بازگشایی مدارس به سبک نوین،معلمان عمدتاًازسایرنقاط(غیربومی)بوده اند.ثانیاًامکانات آموزشی بویژه ازنظرپراکندگی مدارس درسطح شهرکافی نبوده است.ثالثاًمهاجرین روستایی که درآن زمان درشهرساکن می شدند تقریباًهمگی بیسوادبوده اند.

شکل 4- رشدنسبت باسوادان بندرترکمن (75-1335)

مأخذ: نتایج سرشماریهای عمومی نفوس ومسکن درسالهای 1335تا1375(مرکزآمارایران)

اما درطول دهه های بعدی به دنبال افزایش تعدادمدارس وکارهای فرهنگی ،میل ورغبت به تحصیل وکسب معارف درمیان مردم افزایش پیدا می کند.ضمن این که ایجادسپاهیان دانش درروستاهادرافزایش نسبت باسوادان نقش مؤثری ایفاءنموده که بازتاب آن رادرشهر می توان درمهاجرت روستاییان باسواد مشاهده کرد.درسال 1355 شاهدرشدچشمگیرنسبت باسوادان بویژه درمیان زنان هستیم.بااین حال گرچه 9/79 درصدزنان شهردرسال75 باسوادبوده اندنسبت به رقم باسوادان مرد(8/90درصد)اختلاف زیادی را نشان می دهدوتلاش وهمت بیشتری راازجامعه زنان بویژه درگروه میانسالان می طلبدوروی سخن با3110 نفربیسواددرجامعه زنان بالای 6 سال این شهردرسال80 است.(تعدادمردان بیسواد1423).
ساختمان شغلی جمعیت:
دراین بخش که یکی ازمباحث مهم درجغرافیای جمعیت است به بررسی میزان نیروی کار،تقسیم نیروهای فعال درگروههای عمده شغلی پرداخته می شود.باپیگیری روندآنهادر40 سال گذشته ،می توان ضمن شناخت وضع موجودزمینه های مناسبی رابرای برنامه ریزیهای آتی فراهم ساخت.
ازمجموع جمعیت 38782 نفری بندرترکمن درسال75،تعداد28133 نفرراافرادده ساله وبالاتر تشکیل می داده اندکه 9/26 درصدآنها،شاغلان و5 درصدبیکاران (جویای کار) بوده اند(نسبت شاغلان به بیکاران4/5 به1) ومجموع این دوگروه ،جمعیت فعال شهررابوجود می آورند.شاغلان که تعدادآنها7573 نفربوده درگروههای عمده فعالیت این گونه توزیع شده است: بخش کشاورزی1/15 درصد، بخش صنعت5/26 درصدوبخش خدمات 9/56 درصد(جدول2).

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله 21   صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید