ژیکو

مرجع دانلود فایل ,تحقیق , پروژه , پایان نامه , فایل فلش گوشی

ژیکو

مرجع دانلود فایل ,تحقیق , پروژه , پایان نامه , فایل فلش گوشی

تحقیق اصول پایدار در معماری ایران

اختصاصی از ژیکو تحقیق اصول پایدار در معماری ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تحقیق اصول پایدار در معماری ایران


تحقیق اصول پایدار در معماری ایران

 

 

 

 

فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت) تعداد صفحه:365

 

تحقیق اصول پایدار در معماری ایران

 حوزه اول:پیشنهاد طرح تحقیق ............. 1

پیشگفتار ..................................... 2

   طرح موضوع واهمیت آن......................... 3

چیستی پروژه................................... 4

  

 

حوزه دوم: شناخت ........................... 6

بخش اول: مطالعات پایه ..................... 7

فصل اول: شناخت مراکز همایش................. 7

   شناخت مراکز همایش............................ 7

   تاریخچـه احداث فضاهای اجتماعی................ 8

   در دوران معاصـر............................ 10

   تعریف مراکز همایش شهـری..................... 12

   وظایف مراکز برگزاری همایش های شهر .......... 12

ویـژگی های مراکز برگزاری همایش های شهر......... 13

سیتی هال ...................................... 14

تعریف سیتی هال................................. 15

تاریخچـه و منطق تمرکز تجهیـزات خدماتی در شهر... 16

ضرورت ایجاد مرکز همایش های مردمی در شهـر مشهـد 21

تجزیه و تحلیل کلی پراکنـدگی ادارات، سازمانهای دولتی و عمومی در شهر مشهد 22

طرح ایجاد مجتمـع های اداری خدماتی.............. 23

محاسن ایجاد مجتمـع اداری ـ خدماتی.............. 24

کاربـری های مستقـر............................. 25

 

فصل دوم: بررسی تعاریف ـ و ضوابط عملکـردی کیفی، فضاهای مرکز همایش  28

انواع گردهم آیی و تعاریف آن.................... 28

   کنفـرانس Conference...................... 29

   کنوانسیـون.............................. 29

   سمینار Seminar........................... 31

   سمپوزیوم (Symposium)..................... 31

   میـزگرد (Round Table) .................... 32

   فوروم (Forum)............................ 33

   مجمع (Assembly).......................... 33

   کارگاه آمـوزشی (Workshop)................ 33

   سخنـرانی (Lecture)........................ 34

   کمیسیـون (Commission) ................... 34

   کمیتـه (Committee)....................... 34

   مناظـره................................. 35

   انستیتـو (Institute) ...................... 35

   جلسـه .................................. 35

گروه بنـدی گردهمائی ها ................... 36

   الف) گروه اجلاس های بستـه................. 36

   ب) گروه اجلاسهای باز................. 36

    

انواع مراکز اجتماعات و استانـداردهای موجود .... 37

تالار اجتماعات.............................. 37

مراکز برگـزاری گردهمایی.................... 38

تالار و اصـول و معیارهای کلی در طراحی آنها . 38

اکوستیک در تالارها.......................... 39

حجم........................................ 39

فرم........................................ 40

پخشایی..................................... 40

حـدود تقـریبی حجم سالن ها.................. 41

حجم مناسب فضاهای مختلف در مراکز گردهمایی به ازاء هر نفر شرکت کننده  42

فصل سوم : نیازهای فضایی ولازمه های کلی مراکز گردهمایی 43

فرمهای مربوط به سطوح زیر بنا............... 43

 

تنـوع بهره گیـری از فضا و قدرت در نوع سالنهای اجتماع 46

سالنهائی که اختصاصاً برای برگزاری کنفرانس و کنگره طرح می شوند    47

سالنهای هنری چندمنظوره..................... 47

تغییرات در ابعاد سالن ..................... 48

پیش بینی انجام تغییرات در نحوه چیدن و نوع صندلی ها    49

طراحی ادیتوریومها.......................... 50

پلان های مستطیل شکل......................... 52

پلان های بادبـزن شکل........................ 56

پلانهای شش ضلعی ............................ 59

پلانهای مدور و بیضوی........................ 61

سالنهای نمایشگاهی.......................... 63

شکلهای نمایشی پلانها........................ 66

 الف ـ سالنهای با صحنه مرکزی ...................... 67

   ب ـ سالنهای به شکل قطاع دایره (با زاویه مرکزی گسترده تا 135 درجه)    67

   پ ـ سالنهای به شکل قطاع دایره (با زاویه مرکزی 90 درجه)      67

   ت ـ سالنهای شش ضلعی (با زاویه صفحه 60 درجه) .... 68

   ث ـ سالنهای مستطیل شکل.......................... 68

   ج ـ سالنهای بادبزن شکل ......................... 68

معیـارهای طراحی ............................. 69

معیارهای مربوط به پخش صدا بدون استفاده از تجهیـزات صوتی     69

    الف ـ توانائی های شخصی سخنـران................ 69

       ب ـ فرم پلان و حجم تالار و چگونگی استقرار حضار.. 69

       پ ـ مشخصات و ویژگی های آکوستیکی محیط.......... 70

تقویت و تعدیل صدا به کمک وسائل و تجهیـزات صوتی    70

روابط بین سالن و صحنه ....................... 73

ارتفاع شاخص دیـد به سکو...................... 75

ارتفاع صحنه یا سکو........................... 76

تراز چشم ناظر ............................... 76

فاصله قائم بین تراز متوسط چشمان ناظر و بالاترین نقطه روی سر 76

حداکثر زاویه قائم دید رو به بالا.............. 77

حداکثر زاویه قائم دید رو به پائین............ 77

جزئیات طراحی ردیف صندلی ها................... 77

شیب کف سالن ................................. 78

خطوط منظر.................................... 79

زاویه دید به پرده نمایش...................... 79

فاصله دیـد .................................. 80

زاویه قائم دیـد ............................. 81

معیارهای مربوط به مشاهـده تصاویر تلویزیونی... 81

سکو یا صحنـه................................. 81

سقف ادیتوریوم و تأسیسات و تجهیـزات آن........ 82

ملزومات مربوط به مسائل آکوستیک............... 84

ملزومات مربوط به نورپردازی و روشنائی......... 84

ملزومات مربوط به تهویه مطبوع................. 85

ملزومات مربوط به کنترل حریق.................. 85

ملزومات مربوط به نمایش بر روی پرده........... 86

ملزومات مربوط به دید حضار.................... 86

ملزومات مربوط به سقف صحنه برای نمایشهای بزرگ. 86

جایگاه....................................... 87

گنجایش جایگاه.......................................... 87

آرایش جایگاه........................................... 88

جزئیات مربوط به صندلیها و نحوه چیـدن آنها.......... 88

         صندلیهای ثابت و دائمی................. 88

       مبانی مربوط به اندازه های بدنی انسان............ 89

         وضعیت .......................................... 90

         وزن ............................................ 90

         ارتفاع.......................................... 91

         پشتی صندلی...................................... 91

         عرض صندلی....................................... 91

         عمق صندلی....................................... 92

         شیب صندلی ...................................... 92

         دسته صندلی...................................... 92

         زیردستی جهت نوشتن............................... 92

         راحتی صندلی..................................... 93

         صندلیهای ثابت ادیتـوریوم......................... 93

استانـدارد میزها و ترتیب چیدن آنها به شکلهای مختلف     95

ملزومات صحنه در سالنهای چندمنظوره............ 95

            کلیات............................. 95

             طراحی موقعیت صحنه یا سکو.......... 97

انواع صحنه یا سکو......................... 97

       صحنـه مرکزی................................ 97

       صحنه انتهائی................................. 98

       پیش صحنه..................................... 98

تطبیق پذیـری صحنه.............................. 100

           بیرون صحنـه........................ 102

           تراز هم سطح با کف صحنه اصلی........ 102

 

           تراز هم سطح با کف جایگاه........... 103

           تراز پائین تر از کف سالن........... 103

           تراز هم سطح با کف زیرزمین و انبارها 103

           صحنه های قابل برچیده شدن........... 104

           ابعاد صحنـه ها .................... 105

           ابعاد صحنه برای اجزای تئاتر و نمایشهای معمولی     105

         ابعاد صحنه برای اجرای کنسرت های گروهی106

اداره کردن صحنـه ......................... 106

سیتم تعلیق ............................... 107

صحنه هابا سکوهای بالا و پائین شونده........ 110

جابجائی افقی صحنه ........................ 110

ملزومات عمومی صحنه ها..................... 112

     پرده ایمنی.................................. 112

     پرده پیش صحنه.................................. 113

     پرده های صحنه.................................. 113

     استفاده از دکورهای پیش ساخته................... 114

     روش نمایش چنـدتصویری........................... 116

   اندازه و چگونگی تصاویر.................. 116

شیـوه های نمایش بر روی پرده............... 117

       الف ـ پروژکسیون مستقیم ....................... 117

       ب ـ پروژکسیون غیرمستقیم......................... 117

           پ ـ پروژکسیون از پشت پرده................... 117

 

اتاق پروژکسیون............................ 118

پرده های نمایش............................ 119

           الف ـ پرده های یکراست..................... 119

           ب ـ پرده های جمع شونده...................... 120

           پ ـ پرده های قابل حمل     .................. 120

       مشخصات و جنس پرده ها................... 120

 

فصل چهارم: بررسی فضاهای جمعی و سابق آنها در ایران و جهان  122

ویژگی‌های عام فضاهای جمعی ................................................................................................122

ساختمان‌ها و فضاهای همگانی ایران در دوره بعد از اسلام  124

کاروانسراهای ایران.................................. 124

پیشینه تاریخی..................................... 125

ویژگی‌های معماری کاروانسراهای ایران........... 127

میادین                                          129

میدان، فضایی شهری برای گفت و گو.............. 129

نتیجه                                         131

میدان‌های پیاده شهری ......................... 132

تاریخچه مختصری از میادین سنتی در ایران ........ 136

تاریخچه مختصری از میادین اروپایی .............. 140

آگوارا                                                   141

فوروم                                                   141

پیاتزا                                                   142

انواع میدان.................................... 143

   میدان‌های عمومی......................................... 143

   میدان‌های تجاری......................................... 143

   میدان حکومتی........................................... 143

   میدان‌های نظامی......................................... 144

   میدان‌های محله‌ای........................................ 144

   میدان‌های ارتباطی............................................. 144

میدان ورزشی.............................................. 144

بررسی نمونه‌هایی از میادین ایرانی............... 145

     میدان نقش جهان............................................. 145

         میدان امام خمینی در همدان................... 148

       حرم مطهر امام رضا (ع)...................... 149

بازار ....................................... 149

مقدمه......................................................... 149

           مشخصات کاربردی عناصر متشکله بازارها و مراکز محله.. 151

           بازار مکان بنیادهای جمعی.......................... 152

           نقش بازار در شهرهای ایران (هسته اجتماعی- فرهنگی).. 153

           بازار و توان فرهنگی آن............................ 154

           بازار و محیط اقتصادی شهرها........................ 155

           خصوصیات فضایی معماری معاصر.............. 156

           فضاهای همگانی در هم‌جواری‌های معماری معاصر ایران     157

فصل پنجم :بررسی اجمالی اصول پایدار درمعماری ایران... 160

مقدمه.......................................... 160

رابطه فرهنگ ومعماری............................ 168

معماری تاثیر عوامل فرهنگی بر فرم ............... 171

     الف- اهمیت مفهوم شکل یا فرم در فرهنگ معماری........... 171

   ب: عوامل فرهنگی موثر در شکل گیری فضای معماری............. 175

     ج: بازتاب فرهنگ در صورت فضای معماری..................... 177

مبانی فرهنگ ایران و تاثیر آن بر معماری........ 177

 

مفهوم سیر از ظاهر به باطن در معماری اسلامی ایران 182

عوامل بنیادی معماری در ایران................... 183

اصل سیر از کثرت به وحدت........................ 184

اصل سیر از ظاهر به باطن........................ 185

اصل فراوری و انتظاع از طبیعت................... 186

اصل ساماندهی اهداف کارکردی ، سازه ای و کالبدی.. 186

شفافیت ( گسترة پهنة دید )...................... 187

هندسه       .................................. 188

هندسه علمی..................................... 189

هندسه شهودی.................................... 189

انعکاس......................................... 192

اصل درون گرایی در عین برونگرایی................ 192

درون گرایی..................................... 193

تقارن.......................................... 195

تقارن به مثابه اصلی زیبا شناختی................ 197

تقارن به عنوان اصلی در ساخت و ساز.............. 197

مرکزیت......................................... 199

محور گرایی..................................... 200

سیالیت ( گسترش پهنة دید )...................... 201

تباین یا نا همگونی............................. 201

تعادل و توازن.................................. 202

سلسله مراتب، تداوم (سلسله مراتب دسترسی) (اصل رده‌بندی فضایی)   204

 

اصول و روشهای طراحی شهری....................... 206

فضای خارجی ، فضای داخلی........................ 207

اصل سادگی و فضای محصور در شهر ایرانی........... 209

خصوصیت ایستایی و پویایی فضای محصور............. 210

اصل مقیاس و تناسب .......................... 211

اصل فضاهای متباین........................... 212

اصل قلمرو .................................. 212

اصل ترکیب ( کمپوزیسیون ) ................... 213

آگاهی از فضا................................ 213

بخش دوم: نمونه های تطبیقی  .................. 215

مقدمه......................................... 215

مرکز فرهنگی ژورژ پمپیدو ....................... 215

سیتی هال لندن.................................. 221

مجموعه تالار شهر جدید توکیو..................... 224

تالار شهر بوستون ............................... 225

نمونـه های داخلی............................... 228

سیتی هال تهران................................. 228

تالار شهر تبریز................................. 29


بخش سوم: مطالعات زمینه ........................ 231

بازشناسی شهر مشهـد............................. 231

چگونگی پیدایش شهـر مشهـد....................... 231

سلسله مراتب رشـد تاریخی شهر مشهـد.............. 232

موقعیت جغرافیایی شهـر مشهـد................... 234

مطالعات اقتصادی............................... 235

مطالعات جمعیتی................................ 236

عوامل اصلی رشد جمعیت شهر مشهـد................ 237

نقاط و عناصـر شاخص شهر مشهـد................... 238

تغییرات کالبـدی در قرن حاضر.................... 240

ساختار کالبـدی در قرن حاضر..................... 241

الگوی توسعـه شهـر مشهـد........................ 241

مطالعات اقلیمی و بررسیهای محیطی شهر مشهد....... 242

موقعیت جغرافیایی شهر مشهد ............................... 242

دما ..................................................... 243

رطوبت نسبی............................................... 244

تجزیه و تحلیل بارندگی ................................... 244

وزش باد ................................................. 247

تابش آفتاب .............................................. 248

شرایط حرارتی در فضای آزاد ............................... 248

پیشنهادات ماهانی ........................................ 248

پیشنهادات انجمن معماران آمریکا........................... 249

پیشنهادات طراحی در مشهد.................................. 250

جهت استقرار ساختمان ..................................... 253

جهت استقرار ساختمانهای یک طرفه .......................... 258

جهت استقرارساختمانهای دو طرفه ........................... 259

بافت مجموعه ............................................. 260

الگوی اشغال زمین ........................................ 262

انتخاب مصالح ساختمانی ................................... 262

 

عوامل موثر در مکانیابی پروژه.............. 263

دلایل انتخاب سایت............................. 263

         از دیدگاه عملکردی و کارایی............ 263

         همجواری ............................. 263

         جوابگویی به نیازهای گروه های ذینفع .. 264

         مساحت................................ 264

       مقیاس دانه بندی........................ 264

       مناسب مکانی............................ 264

       انطباق با کاربری اراضی شهر ی........... 264

         دسترسی به شبکه معابر .................. 266

هماهنگی با جهت توسعه شهر ................... 267

خوانایی سایت ............................... 267

 

حوزه سوم: تجزیه وتحلیل.................... 269

تبیین برنامه ها و اهداف پروژه.............. 270

شناسایی جمعیت مخاطب ....................... 270

         تبیین کلیت فعالیت ها وفضاهای پروژه..... 271

تدوین مبانی نظری پروژه......................... 273

         مبانی نظری عام...................... 273

         مبانی نظـری خاص پروژه............... 275

تعیین اجزاء وتدقیق برنامه فیزیکی.............. 277

       فضای شهری و مردمی........................... 277

       فضاهای مؤثـر در ایجاد یک فضای اجتماعی زنـده و پویا 277

       فضای شهـری روباز (میدان یک فضای همگانی)...... 278

       فضاهای شهری سربسته........................... 279

     فضای همگانی سرپوشیده.......................... 279

     سـرسـرا (فضای اطلاع رسانی)..................... 281

     فروشگاه مرکـز ................................ 282

     تریا ........................................ 2872

     رستـوران...................................... 282

     نمایشگاه ها................................... 283

     نمایشگاه دائمی مرکز........................... 283

       نمایشگاه های موقت (عناصـر جامعـه مدنی مرکز).. 283

     سالنهای سخنـرانی............................. 285

     تالار......................................... 285

       چیـدمان تالار ................................ 285

       صنـدلی....................................... 286

       بالکن....................................... 287

       راهروهای تالار............................... 287

       صوت و اکوستیک در تالار ...................... 288

       حجـم........................................ 289

       فرم......................................... 289

       طنین........................................ 290

       نورپـردازی تالار.............................. 291

     خروجی ها و ورودی های سالن.................... 291

       سالن انتظار یا لابی........................... 292

       نکاتی در مورد طراحی سالن انتظار.............. 292

       سالن گردهمایی شهـری.......................... 292

       اتاق مترجمین ................................ 293

       اتاق خبرنگاران............................... 293

       اتاق کنترل .................................. 293

       فضای مختص تشریفات............................ 294

       فضای مخصوص فیلم برداری....................... 294

       سالن با ظرفیت اندک .......................... 295

       سالنهای چنـدمنظـوره.......................... 295

       فضاهای همگانی در جهت تقویت عناصـر جامعـه مدنی 296

       حوزه مربوط به ارگانهای غیـردولتیNGO......... 296

       فضای مربوط به احزاب سیاسی.................... 298

       فضای پاسخگـویی مسئولان........................ 298

     کتابخانـه مرکز............................... 299

       قفسه باز..................................... 299

       قسمت مطالعه.................................. 299

       قسمت قفسه بسته.............................. 299

       بخش اینترنت.................................. 299

       حـوزه اداری مرکز ........................... 299

       مدیـریت مرکز «بخش روابط عمومی»............... 300

       حـوزه معاونت امور اداری و مالی............... 301

       حـوزه معاونت فنی............................. 301  

       بخش خدمات ................................... 302

       سرویس های بهـداشتی........................... 302

       پارکینگ...................................... 302

       نمازخانـه.................................... 302

حوزه چهارم: طراحی.............................. 303

تحلیل وآنالیز سایت......................... 304

تجزیه وتحلیل زمین طرح..................... 304

هندسه زمین طرح............................ 304

سیستم های دسترسی........................... 304

محورهای دید مطلوب.......................... 305

دیداز خارج از سایت به درون سایت............ 305

دید از درون سایت به خارج سایت.............. 305

کاربری های مجاور سایت...................... 306

ابعاد و شیب زمین........................... 306

نتایج سایت آنالیز........................... 306

ملاحظات معماری مجموعه........................ 308

ملاحظات سازه ای مجموعـه...................... 310

ملاحظات تأسیساتی مجموعـه..................... 311

ارائه برنامه فیزیکی........................... 312


دانلود با لینک مستقیم


تحقیق اصول پایدار در معماری ایران

تحقیق در مورد طالبان و امنیت جمهوری اسلامی ایران

اختصاصی از ژیکو تحقیق در مورد طالبان و امنیت جمهوری اسلامی ایران دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

تحقیق در مورد طالبان و امنیت جمهوری اسلامی ایران


تحقیق در مورد طالبان و امنیت جمهوری اسلامی ایران

ینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

 

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

  

تعداد صفحه23

 

فهرست مطالب

طالبان و امنیت جمهوری اسلامی ایران

وهابی در دین اسلام است. طالبان در افغانستان و جهان عرب به کسانی گفته می شود که در مکاتب و مدارس دینی تعالیم اسلامی را فرا می گیرند.[1]

فرهنگ

  • استعدادهای فکری و اخلاقی پرورش یافته به وسیله ی آموزش
  • ذوق اعتلا و گسترش یافته از راه تربیت فکری و اخلاقی پرورش یافته به وسیله آموزش
  • ذوق و اعتقاد و رفتار انسان که تابع طرفیت فراگیری او و انتقال آگاهی ها به نسل های بعدی است
  • باورهای سنتی شکل های اجتماعی و ویژگی های مادی یک گروه نژادی ، دینی ، یا اجتماعی.[2]

اقتصاد

به معنای میانه نگه داشتن و تعادل دخل و خرج است. اقتصاد علمی است که رفتار بشر را به منزله ی رابطه ای بین اهداف و وسایل کمیاب که موارد استفاده ی گوناگونی دارند را مطالعه می کند. اقتصادی علمی است مربوط به آن جنبه های رفتار انسان و سازمان ها که با استفاده از منابع کمیاب به تولید و توزیع کالاها جهت رفع نیازهای انسان ارتباط می یابند.[3]

آمریکا

ایالات متحده آمریکا که در بخش شمالی قاره آمریکا قرار گرفته ، وسیع ترین و پر جمعیت ترین کشور این قاره به شمار می آید. وسعت ایالات متحده 355/362/9 کیلومتر مربع و جمعیت آن به موجب آخرین سرشماری ها بیش از 250 میلیون نفر است. آمریکا از شمال به کانادا ، از شرق به اقیانوس اطلس ، از جنوب به دریای کارائیب و مکزیک و از غرب به اقیانوس کبیر محدود شده است.[4]

ایران

ایران با 000/648/1 کیلومترمربع مساحت شانزدهمین کشور جهان از حیث وسعت و با بیش از 70 میلیون نفر جمعیت جزء 20 کشور پر جمعیت جهان است. 91 درصد از مردم ایران مسلمان شیعه و 8 درصد مسلمان سنی هستند و اقلیت های مذهبی بیش از 1 درصد کل جمعیت کشور را تشکیل نمی دهند.[5]

پاکستان

کشوری در جنوب آسیا که از تقسیم شبه قاره هند به وجود آمده و از شرق با هند ، از شمال با افغانستان و از شرق با ایران همسایه است ، و ساحل جنوبی آن با اقیانوس هند بیش از 1000 کیلومتر طول دارد. وسعت این کشور در حدود 000/810 کیلومتر مربع است. پایتخت آن اسلام آباد است ولی بزرگترین شهر آن کراچی است. بیش از 97 درصد مردم پاکستان مسلمان هستند که یک سوم آنها شیعه و دو سوم آنها سنی می باشند.[6]

عربستان

کشور عربستان سعودی در حدود چهار پنجم جزیره عربستان را در جنوب غربی آسیا دربرگرفته و از طریق خلیج فارس و بحر احمر به دریا راه دارد. همسایگان شرقی و جنوبی آن قطر ، امرات متحده عربی ، عمان و یمن هستند. سکنه ی عربستان سعودی عموماً مسلمان و اکثراً از وهابیت هستند.[7]

قومیت


[1] - حسام الدین امامی ، پیشین ، ص 54.

[2] - غلامحسین صدری افشار ، نسرین حکمی ، نسترن حکمی ، فرهنگ گزیده ی فارسی (تهران : انتشارات دیبا ،- 1383) ص 727.

[3] - دکتر سیاوش مریدی ، علیرضا نوروزی ، فرهنگ اقتصادی (تهران : انتشارات نگاه ، 1373) ، ص 69.

[4] - محمود طلوعی ، فرهنگ جامع سیاسی ، [بی جا: بی نا] 1377 ، ص51.

[5] - همان ، ص 222.

[6] - همان ، ص 313-312.

[7] - همان ، ص 614.


دانلود با لینک مستقیم


تحقیق در مورد طالبان و امنیت جمهوری اسلامی ایران

دانلود مقاله تاریخچه مالیات در ایران از دوره هخامنشیان تا به حال

اختصاصی از ژیکو دانلود مقاله تاریخچه مالیات در ایران از دوره هخامنشیان تا به حال دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

 

 

 


تاریخچه مالیات در ایران از دوره هخامنشیان تا به حال :
پیشگفتار :
ایرانیان از زمان هخامنشیان برای دریافت مالیات و امور مالی کشور دفاتر و سازمانهای مرتبطی داشتند.در زمان ساسانیان اخذ مالیات صورت کاملتری بخود گرفت و سه نوع مالیات بنامهای اراضی ،سرشماری و سرانه دریافت می شد. پس از تسلط اعراب به ایران ،در زمان حجاج بن یوسف ثقفی دفاتر مالیاتی از فارسی به عربی برگردانده شد و در دوره سلجوقی با دستور عبدالملک کندری وزیر طغرل مجددابه فارسی بر گردانده شد.

 

در زمان سلطنت صفویه تجارت خارجی و درآمد گمرکی به مالیاتی اضافه و در دوره افشاریان گسترش بیشتری یافت. در دوره قاجاریه وضع مالیه کشور بواسطه جنگها ،مسافرتها و ضعف پادشاهان رو به رکود گذاشت و با زحمات طاقت فرسای امیر کبیر گامهای سودمندی برداشته و برای وصول ،نگهداری و مصرف خزانه مقررات جدیدی وضع گردید.

 

قبل از مشروطیت شاهان تمام در آمدهاو عواید کشوررا در اختیار داشته و تمام مخارج نیز به فرمان و تصویب شخص او صورت می گرفت.در آن زمان مردم صاحب مجلس و پارلمان نبو دند ،و شاه شخصی به نام وزیر دفتر ( وزیر مالیه ) مامور می ساخت تا بودجه کشور را تنظیم کند.در هر استان مسئول هر کتابچه در مرکز یک مستوفی بود.این مستوفیان عده ای کارمند داشتندکه آنان را میرزا قلم دان میگفتند.رئیس مستوفی ها رامستوفی الممالک می گفتند که همان وزیر مالیه بود.
با انقلاب مشروطه در سال 1285 اولین کابینه قانونی تشکیل و ناصرالملک بعنوان نخستین وزیر مالیه از مجلس شورای ملی رای اعتمادگرفت ایشان با همان روال سابق ادامه کار داده و به دستور وی محل کنونی رادیوتهران که محل اداره گمرک بودبه وزارت مالیه اختصاص یافت.در سال 1289 ادارات هفتگانه وزارت مالیه تصویب و تشکیل گردید و مهمترین ادارات در آن زمان خزانه داری کل ،گمرک ووصول عایدات بود.پس از مدتی محل وزارت مالیه به پارک اتابک ، محل کنونی سفارت شوروی سابق انتقال یافت.

 

مطابق قانون 1294 وزارت مالیه به نه اداره تقسیم گردید که عبارت بودند از:دایره وزارتی ،تشخیص عایدات و خالصه جات و مسکوکات،خزانه دار ی کل و دیون عمومی ووظائف،گمرکات ،محاکمات مالیه ،کمسیون تطبیق حوالجات ،پرسنل و ملزومات و مجلس مشاور عالی برای محاکمات اداری بود. از سال 1300به بعد دگرگونیهای زیادی در وزارت مالیه رخ داد .از جمله اینکه تعدادی حدود چـهل شرکت دولتی تاسیس و بعدا منحل گردیدندوسازمان به دو قسمت مالی و اقتصادی تقسیم و بوسیله دو معاون و هفت مدیر اداره می گردیدو نیز در سال 1329 سازمان وزارت دارائی با تقلیل ادارات مورد تصویب قرار گرفت .و بالاخره در سال 1353 قانون تشکیل وزارت امور اقتصادی و دارائی با 6 ماده به تصویب مجلس شورای ملی سابق رسید.

مقدمه :
درآمد دولت از دو نوع مالیات ترکیب یافته بود : اول از خراج یا مالیات ارضی ، دوم گزیت یا مالیات سرانه .
زنان و کودکان و پیران از مالیات سرانه معاف بودند . مبنای وصول مالیات ارضی گریب یا جریب بود که تقریباً معادل دو هزار و چهارصد متر می باشد .
مالیات را معمولاً در سه قسط دریافت می داشتند که به اصطلاح آن روز سه مرک می گفتند . علاوه بر مالیات خراج و گزیت ، تقدیم تحفی نیز مرسوم بود که آن را آیین می نامیدند که در موقع شرف یابی به حضور شاهنشاه در عید نوروز و مهرگان تقدیم می کردند . از واردات ، عوارض گمرکی دریافت می داشتند .
دیگر درآمدها اتفاقی بود مانند گنج گاو و گنج بادآورده که به دست خسروپرویز افتاد . ونیز غنایمی که بر اثر فتح شهرهای دشمن بدست می آمد از درآمدهای اتفاقی بشمار می رفت .
مصارف دولت بیشتر عبارت بود از هزینة جنگ و مخارج دربار و حقوق مستخدمان دولت و انجام امور عام المنفعه از قبیل بنای پلها و تعمیر سدها .
در هنگام بر تخت نشستن شاه جدید همة سکه های خزانه را گداخته و باتمثال شاه نو ضرب می کردند .
ارز عمده ای که در هنگام صلح به ایران وارد می شد عبارت از مبلغ هنگفت پول طلایی بود که دولت ایران بابت نگاهداری در بندهای قفقاز از رومیان می گرفت .
رئیس دیوان محاسبات کشور را ایران آمارکار می خواندند که گاهی مقام وی معاونت بزرگفرمذار بود . عایدات سالیانة دولت در زمان خسروپرویز به 240میلیون درهم ، تقریباً معادل 294 میلیون مارک طلا بوده است . در زمان خسرو انوشیروان، برای اخذ مالیات سرانه، ضمن انجام سرشماری نفوس، سن افراد و میزان ثروت آنها تعیین می شد و حتی میزان محصول درختانی مثل نخل، زیتون و تاک تعیین می گردید و بر اساس آن برای افرادی که سن آنها بین 20 تا 50 سال بود، مطابق ثروت و مکنتی که داشتند، مالیات تعیین و آگهی می گردید.
تا پیش از داریوش اخذ مالیات در ایران ترتیب معینی نداشت و فرمان روایان محلی به دلخواه از مردم باج و خراج می گرفتند . داریوش میزان مالیات را مشخص و سپس در صدد برآمد تا بداند این مقدار برای مردم سنگین است یا نه . از استانها پاسخ آمد که مردم قادر به پرداخت آن هستند ، با این وجود داریوش دستور داد میزان مالیات نصف شود
هرودت می نویسد که داریوش مالیات ایران را به نقدی و جنسی تعیین کرد و ایران را به بیست منطقة مالیاتی تقسیم نمود و همراه با هرساتراپ( یا همان استاندار ) یک نفر امین در امور مالی نیز روان داشت به گواه سنگ نوشته ها و آثار مورخان شرق شناس، در زمان داریوش، به منظور جمع آوری آمار، تشکیلات منظمی وجود داشته است و با استفاده از اطلاعات جمع آوری شده، دفاتر مالیاتی و نظامی تدوین می یافته و بودجه مملکتی بر اساس آن تنظیم می شده است.

 

تمام مالیاتها در خزانة شاهی نگاهداری می شد . طلا و نقره را آب کرده در کوزه های سفالین می ریختند و هر وقت پولی لازم می شد شاه حکم می کرد که قسمتی از شمشها را ببرند و مورد استفاده قرار دهند . از مدارک و اسناد گرانب‌هایی که به دست آمده به‌خوبی پیداست که از اواخر دورة داریوش به بعد، سلاطین هخامنشی فقط در اندیشة گردآوری مالیات و انباشتن شمش‌های زر و سیم در گنجینه‌های خود بودند. آنها از سیاست توأم با نرمش و گذشت کوروش پیروی نمی‌کردند و مطلقاً در فکر بهبود حیات اقتصادی کشاورزان و دیگر طبقات زحمتکش نبودند. در حالی که هزینة خوراک و پوشاک و مسکن و دیگر ضروریات زندگی از اواخر عهد داریوش قوس صعودی طی می‌کرد، درآمد و مزد طبقات مثمر و فعال جامعه همچنان ثابت بود و به این ترتیب روزبه‌روز از قوة خرید اکثریت کاسته می‌شد. بدون تردید اگرسلاطین هخامنشی پول‌های کلانی را که به نام مالیات از ملل خاورمیانه گرفته بودند، در راه عمران و آبادی و کمک به طبقات فعال جامعه به مصرف می‌رسانیدند، مؤدیان مالیاتی مجبور نمی‌شدند با نرخ صدی چهل از بانکداران پول قرض کنند. ادامة‌همین سیاست غلط اقتصادی به شورش و قیام بابل و مصر د دیگر کشور‌های خاورمیانه منتهی شد و زمینه را برای پیروزی سیاست اسکندر فراهم گردانید. داریوش سوم پس از نبرد «گوگمل» گفته بود: « بگذار این ملت حریص (مقدونی و یونانی) که از دیرگاهی تشنة خزاین من است در طلا تا گلو فرو رود.» اگر داریوش سوم و پادشاهان پیش از او به جای گرآؤری شمش‌های طلا در خزانه‌های شوش، تخت جمشید، پاسارگاد، دمشق و هگمتانه، و ظلم و ستم بر ملل تابع، از سیاست ارفاق آمیز کورش پیروی می‌کردند، اسکندر فکر تجاوز به خاک ایران را بهه خود راه نمی‌داد. به‌طوری که از کتیبه‌های میخی مکشوفه بر می‌آید، حکومت هخامنشی از دورة داریوش به بعد، اخذ مالیات و خراج نواحی مختلف کشور را به مقاطعه‌کارانی نظیر آگیی و پسران و موراشو و پسران و عده ای دیگر واگذار می‌کرد و این مقاطعه‌کاران، خراج هر محل را به پول نقره گرد می‌آوردند و به خزانة شاهی تحویل می‌دادند
از نکات جالب توجه در عصر هخامنشی تنوع منابع درآمدی دولت است. در «اقتصادها» به شش منبع اشاره شده که عبارتند از: خراج، هدایا، منافع حاصل از اماکن تجاری، مالیات بر زمین و عوارض گله‌داری و مالیات صنعتگری.
نکته قابل توجه دیگر در تنظیم سیاست‌های اقتصادی عصر داریوش، تعیین منبع خراج از سوی حاکم پس از مشورت با حاکمان ایالات است.
داریوش همچنین نخستین کسی است که دفتر دولتی خراج‌گذاری را منتشر کرد. او فهرست خراج همه ایالات را مشخص و منتشر کرد، تا همه ایالات از میزان خراج اطلاع داشته باشند.
همچنین «فرانتس آلتهایم» در کتاب «تاریخ اقتصاد دولت ساسانی» می‌نویسد: درآمد‌های مالیاتی یکی از چند منبعی بوده که بودجه ساسانیان به آن متکی بوده است. در کنار درآمد پولی اقتصاد کالایی نیز نقش اساسی ایفا می‌کرده است.
عمده درآمد دولت ساسانی از مالیات بود، با این تفاوت که این مالیات پس از «قباد اول» و «انوشیروان» سازمان جدید یافت. میزان مالیات ارضی براساس برداشت محصول درجه‌بندی شده بود. «طبری» برای مالیات دوره پیش از اصلاح ارضی انوشیروان مقیاس‌ها و محصول را ذکر می‌کند و در حقیقت این نسبت‌ها نه در محدوده تک‌تک مناطق، بلکه از منطقه‌ای به منطقه دیگر تغییر می‌کرد.
«طبری» مبنای این درجه‌بندی را آبگیری و آبادانی هر منطقه ذکر می‌کند. از این جمله تنها می‌توان استنباط کرد که به زمین‌های مرغوب میزان مالیات بیشتر و به زمین‌های نامرغوب مالیات کمتری تعلق می‌گرفت. بدین‌سان، نحوه مالیات‌گیری باید بر مبنای تقسیم عادلانه بار مالیاتی و یک اصل عادلانه پایه‌گذاری شده باشد.پس از قباد، نحوه اخذ مالیات تغییر کرد. اصلاحات مالی که با مساحی نواحی آباد زراعی در زمان قباد اول آغاز شد و در عهد انوشیروان به انجام رسید، با این نیت بود که مالیات‌گیری مستقیم را که تا آن زمان فقط در کوره‌های وابسته به شهر‌ها ممکن بود، در تمامی نقاط دیگر گسترش دهد. این هدف به مدد یک سلسله از شرایط تاریخی خاص در زمان انوشیروان محقق شد.در دوره انوشیروان علاوه بر مساحی کل کشور، درختان نخل و زیتون نیز شمارش شد. شیوه مالی خسرو و جانشینانش به ویژه خسرو‌پرویز نیز مورد توجه خاص اعراب بوده است. این تاثیر تا بدان حد بود که کل نظام مالیاتی دوران امویان و اوایل عباسیان به شالوده‌ای که آخرین شاهان ساسانی ریخته بوده، استوار بود.
این نظام جدید مالی، نیرویی به انوشیروان بخشید که تا آن زمان برایش ناشناخته بود و این در سیاست خارجی وی هم تاثیر گذاشت و امپراتوری روم شرقی با تمام وجود قدرت بازیافته همسایه خود را لمس کرد.علاوه بر اصلاح قانون مالیاتی انوشیروان در ترقی و توسعه کشاورزی و وسایل آبیاری نیز که عامل اساسی برای بالابردن سطح درآمد کشاورز و در نتیجه تامین سهم دولت بود، اقدامات قابل‌توجهی انجام داد. او در ساختن سد‌ها و بند‌ها و سایر وسایل آبیاری قدم‌های وسیعی برداشت.
در زمان کمبوجیه مردم ناراضی بودند، اموال دولتی حیف و میل می‌شد، فشارهای مالیاتی و … بسیار بود، گیومت قد علم کرد تا مردم را از این فشارها نجات دهد. گیومت بین 3 تا 6 ماه حکومت کرد. گیومت پس از روی کار آمدن، برای بهبود حال طبقات زحمتکش و رهایی آنان از ظلم ویسبدان و شهربانها،یک رشته اقدامات اصلاحی به عمل آورد، به مدت سه سال مالیات گیری و سربازگیری را موقوف کرد. این مسأله نشان می‌دهد که زمان کمبوجیه تا چه حد خزاین را انباشته بودند که گیومت با آسودگی خاطر، سه سال مالیات را می‌بخشد. تقریباً همه ایالات، پادشاه جدید را که مالیات سه ساله را بخشیده بود، پذیرفتند. این واقعه را داریوش، در کتیبه بیستون خود بیان کرده‌است.

 

مالیات در عهد هخامنشیان :
در زمان کوروش و کمبوجیه، هنوز روش منظم مالیاتی که بر مبنای محاسبه شرایط اقتصادی کشورهای زیر سلطه‏ی هخامنشیان مقرر شده باشد، وجود نداشت.
این کشورها هدایا و مالیات هایی به فراخور می‏دادند که به طور مسلم بخشی از آن‏ها به صورت جنسی بوده است.
چنان که ذکر گردید در سال 518 ق.م. داریوش اول برای مالیات‏های دولتی، نظام جدیدی ایجاد نمود، هر ساتراپ موظف گردید برای هر منطقه بر حسب وسعت زمین زیر کشت و درجه حاصلخیزی آن، که از پیش به طور دقیق معین شده بود مبلغ مالیات را نقدا پرداخت نماید.
پارسیان خود بعنوان ملت حاکم، ناگزیر به پرداخت مالیات نقدی نبودند، لیکن ظاهرا از دادن مالیات‏های جنسی معاف نمی‏شدند.
ملل دیگر از جمله سکنه‏ی کشورهای خود مختار (فینیقیه؟ و غیره...) سالیانه مجموعا قریب 740،7 تالان بابل مالیات می‏پرداختند. در عین حال، قسمت اعظم این پرداخت‏ها از سوی کشورهایی بود که به لحاظ اقتصادی پیشرفته‏ترین ممالک آسیای صغیر از جمله: بابل، سوریه، مصر بودند.
روش تقدیم هدایا حفظ شده و به هیچ وجه داوطلبانه نبوده است. کشورهایی که خود دارای معادن فلز نبوده‏اند، می‏بایست برای پرداخت مالیات‏ها، کالای کشاورزی و صنعتی خود را به فروش رسانده و در ازای آن، نقره را به عنوان مالیات پرداخت نمایند.
به طوری که اسناد موجود نشان می‏دهد مالیات‏های جنسی به صورت آرد، جو، احشام، آبجو و غیره پرداخت می‏شده است.
به موازات مالیات هایی که بر دوش ملل تابعه سنگینی می‏کرد، مخارج ساتراپ‏ها و دربار آنان نیز به عهده همین ملت‏ها بود.
میزان مالیات هایی که در دوره‏ی داریوش اول معین شده بود، علیرغم تغییرات مهم اقتصادی که در کشورهای تحت سلطه‏ی پارسیان بوجود آمد، تا پایان دوره‏ی امپراتوری هخامنشی تغییری نکرد. در زمان کوروش و کمبوجیه، هنوز روش منظم مالیاتی که بر مبنای محاسبه شرایط اقتصادی کشورهای زیر سلطه‏ی هخامنشیان مقرر شده باشد، وجود نداشت. این کشورها هدایا و مالیات هایی به فراخور می‏دادند که به طور مسلم بخشی از آن‏ها به صورت جنسی بوده است. چنان که ذکر گردید در سال 518 ق.م. داریوش اول برای مالیات‏های دولتی، نظام جدیدی ایجاد نمود، هر ساتراپ موظف گردید برای هر منطقه بر حسب وسعت زمین زیر کشت و درجه حاصلخیزی آن، که از پیش به طور دقیق معین شده بود مبلغ مالیات را نقدا پرداخت نماید. پارسیان خود بعنوان ملت حاکم، ناگزیر به پرداخت مالیات نقدی نبودند، لیکن ظاهرا از دادن مالیات‏های جنسی معاف نمی‏شدند. ملل دیگر از جمله سکنه‏ی کشورهای خود مختار (فینیقیه؟ و غیره...) سالیانه مجموعا قریب 740،7 تالان بابل مالیات می‏پرداختند. در عین حال، قسمت اعظم این پرداخت‏ها از سوی کشورهایی بود که به لحاظ اقتصادی پیشرفته‏ترین ممالک آسیای صغیر از جمله: بابل، سوریه، مصر بودند. روش تقدیم هدایا حفظ شده و به هیچ وجه داوطلبانه نبوده است. کشورهایی که خود دارای معادن فلز نبوده‏اند، می‏بایست برای پرداخت مالیات‏ها، کالای کشاورزی و صنعتی خود را به فروش رسانده و در ازای آن، نقره را به عنوان مالیات پرداخت نمایند. به طوری که اسناد موجود نشان می‏دهد مالیات‏های جنسی به صورت آرد، جو، احشام، آبجو و غیره پرداخت می‏شده است. به موازات مالیات هایی که بر دوش ملل تابعه سنگینی می‏کرد، مخارج ساتراپ‏ها و دربار آنان نیز به عهده همین ملت‏ها بود. میزان مالیات هایی که در دوره‏ی داریوش اول معین شده بود، علیرغم تغییرات مهم اقتصادی که در کشورهای تحت سلطه‏ی پارسیان بوجود آمد، تا پایان دوره‏ی امپراتوری هخامنشی تغییری نکرد.
نظام مالیاتی در عهد ایلخانان
حضور ایلخانان در ایران
هجوم مغول به ایران، ویرانی و تخریب شهرها و نهادها و زیر ساختارهای اقتصادی، به ویژه کشتار فجیع و بی اندازه مردمان، اثرات مخربی در نظام اقتصادی و معیشتی ایران پدید آورد که برخی از نتایج آن برای چندین سده پس از این حمله دامنگیر نظام اجتماعی ایران بود.

 

آمدن دوباره مغولان به ایران پس از چهل سال از هجوم نخستین و تشکیل سلسله ایلخانان که به هر صورت نظام سیاسی و دیوانی آن می‏بایست با تأمین مخارج از طریق خراج و مالیات دوام می آورد، بر پیچیدگی شرایط اقتصادی ایران افزود.

 

حتی چهل سال وقفه در آمدن دوباره این مهاجمان نتوانسته بود، درمانی بر آلام و زخمهای کهنه مردمان باشد.

 

تمدنی فرو پاشیده و مضمحل شده، نظام دیوانی از میان رفته ، کاهش شدید نفوس و نیروی کار، شخصیت و حیثیث انسانی که به وحشیانه‏ترین وجه لگدکوب مهاجمان شده بود و میل به زندگی، سازندگی، کار و کوشش را منکوب ساخته بود،
عدم وجود امنیت و نابودی اقشار متفکر، کاردان و روشنفکر، تنها گوشه‏ای از اوضاع نابسامان آن دوران را می‏تواند به تصویر کشد. افزون بر این خوی تمدن ستیزی و عدم پذیرش حداقل قواعد کشور داری و نظام دیوانی که به صورت دردی چاره ناپذیر می‏نمود، بر وخامت اوضاع و ستم مضاعف این اقوام بیابانگرد می‏افزود.
خزانه ی دولت ایلخانی
خزانه ایلخانان غیر ازعواید مالیات و غنیمتهای جنگی، از عواید گمرکی که در این ایام رونقی نسبی داشت و تجارت خارجی، میزان آن را بالا برده بود، حاصل می‏شد.
به علاوه آن چه از حکام تابع بر سبیل هدیه و باج به درگاه خان تقدیم یا ارسال می‏شد،
خود قابل توجه بود.

 

اگرچه میزان این باج و خراج و هدایا به دقت نیست، اما ظاهراً در دوره‏های اقتدار و قدرت ایلخانان برای رفع نیازهای کشوری و لشکری می‏بایست کفایت کند.

 

اما تصرف بی قاعده و خودسرانه خانان این خاندان، مسامحه حکام در ارسال مالیات و همچنین بد حسابیهایی که از جانب صاحبان اقطاع در ارسال مال دولت روی می‏داد،
خزانه را دائم با دشواریهایی مواجه می‏ساخت.

 

مزید بر این مصائب و مشکلات، فساد امیران و طمع ورزی شاهزادگان و سلطان و
رافت خواری بی حساب و کتاب وابستگان مغول و بزرگان کشوری و لشکری خزانه
چیزی برای مصارف عامه و عمومی باقی نمی‏گذاشت.

 

انواع مالیات
تداوم این نوع مالیات ستانی، موجب ورشکستی و تخلیه دکان و مهاجرت اهالی می‏شد. با چنین احوالی غریب نیست که روستاییان به محض آگهی از ورود تحصیل داران مالیات به نواحی مجاور می‏گریختند و خانه و کاشانه و کسب و کار خود را رها می‏کردند.

 

مالیاتهای تازه‏ای هم که برای رهایی خزانه از افلاس و ورشکستگی معمول می‏شد و این سیاستها غالباً توسط تازه به دوران رسیده‏ها و عناصر بی لیاقت و بی کفایتی که مدیریت جامعه را بر عهده گرفته بودند، بی آن که متضمن رفع مشکلی برای دولت باشد، ناخرسندی و شکایت دائم عامه را موجب می‏شد.

 

گویی مردمان محکوم بودند تا تاوان مال اندوزی، رافت خواری، غارت خزانه، بی تدبیری و بی سیاستی عمال دولت و کارگزاران آن را تماماً عهده گرفته، پرداخت آن را از سفره خالی خود ضمانت کنند.

 

غیر از مالیات
تمغا که از همه چیز گرفته می‏شد، مالیات دیگری به نام قاقلان که ظاهراً نوعی خراج ارضی تازه بود ، بر کسانی که بر روی زمین کار می‏کردند تحمیل می‏شد و گه گاه به صورت بیگاریهای سخت تأدیه می‏شد.

 

مالیات دیگری نیز که تازگی داشت و به شدت مایه شکایت و ناخرسندی مردمان شد،

 

قبجر «= قبچور» نام داشت که
در آغاز به عنوان مالیات دام مطرح شد، اما به تدریج همه چیز را شامل شد و در واقع موضوعی نماند که قبجر بر آن تعلق نگیرد.

 

فقیر و غنی و روستایی و شهری دچار بلای قبجر شدند و یک شاعر عصر به نام پور بهاء جامی، قصیده قبجریه‏ای ساخت که شکایت حال تمام آحاد خلق را از این مالیات ظالمانه با درد و سوز بسیار، به بیان آورد.

 

با این همه، مالیات قبجر که برای طبقات روستایی سنگینتر بود و به صورتی ظالمانه‏تر تحمیل می‏شد.

 

این دو نوع مالیات که غازان خان ضمن سایر اصلاحات اداری و اجتماعی خویش آنها را عفو کرد.

 

جمع آوری مالیات
وصول مالیات توسط عمال دولت وحکام ولایت صورت می‏گرفت.
البته بسیاری از علماء، مشایخ و ترخانان که مقربان خاص دربار ایلخان بودند، غالباً از پرداخت معاف می‏شدند.

 

اما حکام ولایات گه گاه بیش از حد مقرر مالیات وصول کرده و یا قسمتی از دریافتیها را در دفاتر ثبت نمی‏کردند.

 

با این حال مظالمی که در این زمینه در حق رعایا می‏رفت، حتی با اثبات خیانت عامل و عمال حکومت، جبران نمی‏شد و مازاد وصول شده هرگز به صاحب آن مسترد نمی‏گشت.

 

در مواردی که مالیات به صورت جنسی گرفته می‏شد، مازاد بر نیاز خزانه را به مزایده می‏گذاشتند و البته برای آن بهایی بسیار گزاف می‏طلبیدند و چون به فروش نمی‏رفت، آن را بین کسبه و محترفه تقسیم و به زور و اجبار می‏فروختند.

 

نمونه‏ای از این نقد کردن مالیات جنسی در داستان برادر شیخ سعدی در کلیات این شاعر آمده است.
این شیوه هم نوعی ساده بود که به صورتهای مختلف بر عهده محترفه، یا روستاییان قرار می‏گرفت و شکایت آنها نیز هرگز به جایی نمی‏رسید.

 

ماموران اخذ مالیات
در این ایام مأموران دولت برای جمع آوری انواع خراج به اطراف مملکت می‏رفتند،
باسقاق یا ایلچی خوانده می‏شدند و هر جا به خانه روستایی ضعیفی می‏رسیدند تقریباً تمام آن چه را او در همه عمر به خون جگر جمع آورده بود، به بهانه قبچر و قاقلان در توبره و کیسه خویش می‏کردند و بر پشت استران و اشتران خویش به غارت می‏بردند.

 

وصول مالیات در قلمرو ایلخانان به مقاطعه گذاشته می‏شد و تحصیلداران مالیات که از جانب این مقاطعه کاران می‏آمدند در بسیاری موارد برای مزید دخل، مالیات زایدی هم به نامهای مختلف وضع و مطالبه می‏کردند که به ندرت چیزی از آن را به خزانه دولت می‏رساندند.
اصلاحات غازان خان هم دیری نپایید و مرگ زود هنگام این ایلخان باعث شدکه اصلاحات او به عنوان رویه‏ای اجتماعی قوام گیرد حیف و میل خراج ولایات مواردی پیش می‏آمد که مالیات و خراج ولایات به صورت نقد و جنس به دربار می‏رسید و به ضرورتی از نظر سلطان می‏گذشت.

 

در چنین احوالی، اردوی فزاینده‏ای از حاملان خراج، و محاسبان و مستوفیان و کاتبان و فراشان و خزانه داران و خادمان و خواجه سرایان و غلامان و کنیزان به پیشگاه پادشاه حاضر می‏شدند.
در موارد زیادی، بخش عمده‏ای از این مالیاتهای وصول شده، فی المجلس از جانب سلطان به این طفیلیها داده می‏شد، چنان که یک پنجم آن به خزانه نمی‏رسید .
پرداخت کسریهای خزانه، سرانجام به دوش رعیت مفلوک می‏افتاد که مالیاتهای بی هنگام و افزایش بی رویه و خود سرانه آن، کمر مردمان را زیر بار این همه محنت خم می‏کرد.

 

رعیت که حتی با پرداخت تمامی مایملک و ثروتش هنوز از عهده این بی رسمیها بر نمی‏آمد، با شکنجه، تازیانه و خشونت بسیار مجبور به کار اجباری و فروتر از بردگی می‏شد.

 

عهد سلجوقیان ( نظام اقطاع )
مختصری در باره ی نظام اقطاع
نظام اقطاع یا واگذاری و اجاره املاک خالصه سلطان به امیران و منسوبان پادشاه، که از مدتها قبل در دستگاه خلفا سابقه داشت، در دوران فرمانروایی سلاجقه در سراسر ایران توسعه فراوان یافت.

 

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  37  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید


دانلود با لینک مستقیم


دانلود مقاله تاریخچه مالیات در ایران از دوره هخامنشیان تا به حال