مشخصات این فایل
عنوان: خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 20
این مقاله درمورد خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی می باشد.
خلاصه آنچه در مقاله خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی می خوانید :
تعزیه خوانی
تعزیه خوانی یک آیین مذهبی- عبادی یا یک بازی آیینی- نمایشی و صورتی ترکیبی از هنر کهن داستان سرایی و نقالی و سنت روضه خوانی و پرده خوانی و نوحه سرایی در ایران است. اهمیت و ارزش تعزیه خوانی بیش از آنکه در روش اجرا و نمایش واقعه ها باشد، در شیوه خواندن هنرمندانه اشعار و بیان درست واقعه هاست. از این رو، به این رفتار مذهبی اصطلاحاً «تعزیه خوانی» گفته اند.
در دوره قاجار، تعزیه یا تعزیه خوانی را «شبیه» یا «شبیه درآوردن» نیز می خواندند. شبیه درآوردن اصطلاحی بود مشابه با «تقلید درآوردن» و «بازی درآوردن» با این تفاوت که اصطلاح شبیه درآوردن معمولاً در زمینه هنرهای نمایشی- مذهبی و اصطلاح های تقلید و بازی درآوردن در مورد هنرهای نمایشی غیرمذهبی به کار می رفت.
تعزیه خوانی، یک بازی نمایشی مقدس
در زبان فارسی کلمه بازی به جا و به معنای تقلید و نمایش نیز به کار می رود. در ادبیات هنرهای نمایشی به رفتارهایی که جنبه نمایش و تقلید دارند، بازی اطلاق می کنند. مثلاً به مجموعه نمایش هایی که در آن یک شخص سیاه نقش اصلی بازی را دارد و شیوه رفتار و طرز سخن گفتن خاصی را تقلید می کند و ادا و شکلک درمی آورد و آدم ها را استهزا می‌کند، «سیاه بازی» می گویند.
در فرهنگ مردم، چون لفظ بازی مفهوم مادی و غیرقدسی دارد، هیچگاه برای تعزیه یا شبیه به کار نرفته است. با این که تعزیه خوانی یا شبیه خوانی خود گونه ای بازی است، لیکن چون مردم تعزیه را وسیله سرگرمی و تفریح نمی انگاشتند و آن را همسنگ و هم شأن نمایش های تخت حوضی و سیاه بازی نمی گرفتند، بنابراین لفظ بازی را برای آن به کار نمی بردند. از این رو، اصطلاح های «تعزیه بازی» یا «شبیه بازی»، «بازیکن» یا «بازیگر» و یا «تقلیدچی» در معرفی تعزیه خوانی و تعزیه خوان، در قاموس ادبیات نمایشی توده مردم نیامده اند.
گوبینو تعزیه خوانی را بازی، به مفهوم عام غیرمذهبی آن نمی دید. او می گوید در اندیشه مردم هیچ کاری از تعزیه «مذهبی تر و وزین تر و مهم تر و شایسته تر» نبوده است. مردم ایران تعزیه را یک نوع بازی یا یک نوع وسیله سرگرمی خاطر نمی دیده اند و از آن چنین تلقی و برداشتی نداشته اند (همان،169).
رشته هایی بازی و نمایش آیینی را به هم می پیوندند. ورث تعزیه را در حالی که اساساً یک واقعه حماسی غیرنمایشی است، پدید آورنده یک شیوه بازی نمایشی و حماسی می داند (ورث،38:1979). نمایش آیینی، شکلی خاص از بازی به شمار می آید. بازی و نمایش آیینی، هر دو ستیز و جدل برای چیزی یا بازنمایی چیزی هستند (جنسن،49:1973). با این همه، تفاوت هایی میان بازی و نمایش آیینی هست. مهمترین تفاوت میان بازی و نمایش آیینی، دنیوی و غیرقدسی بودن بازی و علوی و قدسی بودن نمایش آینی است. در فرهنگ هر جامعه، بازی و فعالیت هایی که بازی شناخته می شوند بازتاب زمینه هایی از زندگی روزینه و فعالیت های اجتماعی مردم و پاسخگوی نیازهای جسمی آنان اند، در صورتی که نمایش آیینی و همه فعالیت هایی که به نمایش های آیینی مربوط می شوند، مجلای اسطوره‌هایی هستند که در قلمرو شعائر دینی جامعه جای می گیرند و پاسخگوی نیازهای مربوط به ذهنیت معنوی مردم جامعه هستند.
جنسن با پذیرش استدلال های هوئیزینگا درباره بازی و نمایش آیینی، تمایز برجسته میان نمایش های آیینی و بازی را از نظر او این چنین تبیین می کند: همه نمایش های آیینی بازی هستند، لیکن هر بازی ای نمایش آیینی نیست. نمایش های آیین با داشتن همه «خصوصیات صوری بازی» یک «عنصر ذهنی» نیز افزون بر خصوصیات بازی دارند. هوئیزینگا این عنصر ذهنی را فعلیت رمزی نمایش های آیینی و از ویژگی های این نوع بازی های آیینی و وجه تمایز میان بازی های نمایش های آیینی می داند. او درباره نمایش های قومی در فرهنگ‌های باستانی می نویسد: نمایش قدسی بیش از اینکه یک فعلیت ظاهری باشد، یک واقعیت ساختگی است. همچنین بیش از اینکه یک فعلیت نمادین باشد، یک واقعیت رمزی است. در این گونه نمایش چیزی نادیدنی و غیرمتحقق، صورتی مقدس و متحقق و زیبا می‌یابد. شرکت کنندگان در این گونه مناسک متقاعد می شوند که این عمل سعادت و آمرزش حتمی برایشان می آورد و به سعادتشان فعلیت می بخشد. همچنین باور دارند که نمایش آیینی نظمی از چیزها پدید می آورد که برتر از نظمی است که عادتاً در آن می زیند. به همین سان این «فعلیت از راه بازنمایی» خصوصیت رسمی بازی را در هر زمینه حفظ می‌کند (همان، 50).
بخشی از فهرست مطالب مقاله خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی
پیوند تعزیه با اسطوره و آیین
پایگاه تکوین تعزیه خوانی
پیوند تعزیه با دین و مذهب
تعزیه، رفتاری آیینی
تعزیه، تکرار تاریخ در اسطوره
صورت های ادبی و نمایشی تعزیه
تعزیه
نامه
تعزیه خوانی
تعزیه خوانی، یک بازی نمایشی مقدس
دانلود مقاله خاستگاه و زمان پیدایی تعزیه خوانی