لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 24
بسم الله الرحمن الرحیم
طرح پیشنهادی توسعه خوشه صنعتی چای در شرق استان گیلان
پیشنهاد دهنده و عامل توسعه خوشه
دکتر الهیار داغبندان
مقدمه:
کاشت چای در ایران بیشینه ای بیش از ١٠٠ سال دارد. کشت چای از کانون نخستین خود یعنی لاهیجان به سوی شرق و غرب و به ویژه در سواحل جنوبی دریای خزر شهرهای لاهیجان، لنگرود، رودسر، املش، صومعه سرا، فومن، رشت و شفت و حتی قسمتی از استان مازندران گسترش پیدا کرده است. پراکندگی سطح زیر کشت چای به تفکیک شهرستانهای استان های گیلان ، مازندران و همچنین پراکندگی وسعت باغات چای در جداول ١ و ٢ داده شده اند که طبق آخرین داده ها و مستندات سازمان چای کشور می باشد. از جدول ۲ چندین استنباط می شود که پراکندگی وسعت باغات چای کشور طی سالهای گذشته (بویژه بعد از اصلاحات ارضی) در جهت خرد شدن بوده است.
جدول١. پراکندگی سطح زیر کشت چای به تفکیک شهرستان های استان گیلان
درصد سطح زیر کشت
تعدادچایکار (نفر)
تعداد روستا
تعداد قطعات باغ چای
مساحت (هکتار)
منطقه
١٧
٥٥٧٠
۲٦٩
١١٦١١
2/5426
رشت
88/24
١١٤٣٠
١٥١
٢١٤٩٥
4/7932
لاهیجان
83/17
٧٣٥٠
٤٦
١٣٠٦٢
1/5672
لنگرود
17/27
١١٥٤٠
١٦٣
١٦٤٣٥
4/8663
رودسر
12/13
٦٥٣٠
١٤٥
١٠٠٨١
6/4221
تنکابن
00/100
٤۲٤۲٠
٧٧٤
٧۲٦٤٨
7/31915
جمع کل
جدول٢. پراکندگی وسعت باغات کشور در سالهای مختلف ( درصد )
١٣٧٧
١٣٦٧
١٣٤٤
وسعت
29/26
8/19
7/8
زیر٥⁄٠ هکتار
06/24
4/18
5/18
٥⁄٠ تا ١ هکتار
92/25
6/18
3/34
١تا ۲ هکتار
86/17
4/27
5/33
۲ تا ١٠ هکتار
87/5
١٦
5
بالای ١٠ هکتار
١٠٠
١٠٠
١٠٠
جمع کل
در حال حاضر حدود ١٩٠ کارخانه چای سازی به فعالیت چای خشک کنی مشغول هستند که روش معمول چای سازی شان نیز تولید چای سیاه و تولید محصول با روش تخمیر کامل و تولید چای سیاه ارتدوکس یا رسمی می باشد که اصولا ً چای معطرتری بدست می آید. از ابتدای تشکیل سازمان چای یعنی سال ١٣٣٧ تا زمان طرح آزادسازی چای (١٣٧٧( شیوه تولید و چای سازی به صورت انحصاری توسط دولت اداره می گردید. نحوه عمل دولت به این صورت بود که ضمن خرید برگ سبز در کارخانه های چای سازی از باغداران چای و تبدیل آن به چای خشک، به کارخانه ها اجرت تولید و فرآوری چای خشک پرداخت می کرد. این شیوه دارای نواقص عمده ای بود که معطوف به بالا بردن کمیت بود و به کیفیت توجه چندانی نمی شد که عملا ً سال به سال کیفیت چای تولیدی داخلی کمتر و مصرف چای خارجی در ایران بیشتر می شد. در این نظام اقتصادی تولید چای که در صنعت چای دنیا منحصر به خود بود، اصناف چایکار، کارخانه داران و بازرگانان جدا از یکدیگر به فعالیت مشغولند. در این نظام، سود کشاورز در تحویل برگ سبز بیشتر، سود کارخانه دار در خشک کردن چای بیشتر و سود بازرگان و تاجر چای در واردات بیشتر چای خارجی است و مساله رقابت اصلا ً مطرح نبود. این عمل خصوصا ً پس از الحاق سازمان چای از وزارت بازرگانی به وزارت جهاد کشاورزی بسیار بدتر و شدیدتر گردید. بطور مجمل می توان چنین گفت که یکی از مشکلات اصلی نظام بهره برداری چای کشور، در زمینه های بازرگانی و کنترل کیفیت آن در کارخانه های چای سازی، متولی ناکارآمد و بی برنامه آن بود که سعی شد با طرح سیاست خصوصی سازی و انحلال سازمان چای کشور به آن سازمان داده شود.
بر پایه این طرح که باصطلاح طرح اصلاح ساختار چای نامیده می شود، دولت به کارخانه داران چای کمک مالی داد تا در چهارچوب قانون عرضه و تقاضا برگ سبز چای بخرند و آنرا به چای خشک تبدیل کنند و قابل رقابت با چای خارجی نمایند. متاسفانه این روش که همراه با عدم نظارت صحیح دولت نیز بود، نتیجه اش آن شد که هر سال چای خشک زیادی فروخته نشود و در انبارها باقی بماند. پس از دوره اجرای این طرح معادل یک سوم سپرده بانک ملی در کل استان گیلان یعنی بیش از ١٦٠٠ میلیارد ریال به کارخانه های چای سازی پرداخت شد که هنوز هم آن را پرداخت ننموده اند. این شیوه از تولید در واقع ادامه همان روش دولتی بوسیله بخش خصوصی بود که از حمایت دولت بنا به دلایل مختلف سوءاستفاده بعمل آمد.
در سال ١٣٨٣، کارخانجاتی که نتوانسته بودند محصولات تولیدیشان را به فروش برسانند، از خرید برگ سبز چای از کشاورزان سر باز زده و لذا دولت با پرداخت ٧٠٠٠٠٠ ریال کمک بلاعوض به چایکاران در برابر هر هکتار چای، از کشاورزان باصطلاح پشتیبانی نمود که در آن سال حدود ٩٥ درصد از باغات چای دست نخورده توسط کشاورزان رها شد. در اواخر سال ١٣٨٣ نمایندگان شورای اسلامی طرحی را تصویب کردند که دولت در سال ١٣٨٤ چای را تضمینی خریداری نماید. برای اجرای این مصوبه چون سازمان چای منحل شده بود و مجری قانونی وجود نداشت، این وظیفه به سازمان تعاون روستایی محول شد که هیچ تخصص و سازماندهی کارشناسی در خصوص چای نداشت.
کارخانه های چای سازی در طرح خصوصی سازی بدون هیچ تجربه قبلی در امور بازرگانی وارد عرصه تجارت شدند . عدم تولید چای کیفی ، بی صداقتی در تولید چای خشک ، سعی در گرفتن برخی امتیازات به عنوان خصوصی سازی باعث شده است که این طرح ها شکست خورده و کارخانجات تهدید به تعطیل کردن کارخانجاتشان نمایند و
تحقیق درباره ی طرح پیشنهادی توسعه خوشه صنعتی چای در شرق استان گیلان 24 ص
