لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 10
ابوالفضل رشید الدین بن ابی سعید احمد بن محمد بن محمود میبدی
ابوالفضل رشید الدین بن ابی سعید احمد بن محمد بن محمود میبدی از مؤلفان نیمه اوّل قرن ششم هجری است . کتاب او به نام کشف الاسرار و عدةالابرار تفسیر بزرگ مشروحی است از قرآن که تألیف آن در اوایل سال 520 ق آغاز شد و چنانکه خود در آغاز کتاب خویش گقته در حقیقت شرحی است بر تفسیر ی که استاد او خواجه عبدالله انصاری ترتیب داده بود و به همین سبب در بسیاری از موارد کتاب خود نام آن استاد را با عناوینی از قبیل پیر طریقت و عالم طریقت و شیخ الاسلام انصاری و امثال آنها آورده است . کلام میبدی در تفسیر او روان و منسجم و در بسیاری از موارد به شیوه سخنان استاد او موزون و مقفّی یا مسجّع است و به همین سبب هنگام بحث در سبک موزون آن سخن رفته است.
میبدی در تفسیر هر یک از آیات آنرا یک بار به فارسی روانی معنی میکند و آن را النوبة الاوّلی مینامد و در نوبت ثانی به تفسیر همان آیه بنا بر روش عامه مفسران و در نوبت ثالث باز به تفسیر آن آیه به شیوه صوفیان می پردازد و در این مورد است که زیبایی نثر میبدی آشکار می شود. کتاب کشف الاسرار به همّت آقای علی اصغر حکمت از سال 1331 ش به بعد در ده مجلد در دانشگاه تهران به طبع رسیده است.»
کشف الاسرار و عدة الابرار:
مقّدمه کتاب: « کتاب فرید عصر و فرید دهر شیخ الاسلام، ابو اسماعیل عبد الله بن محمد بن عمی انصاری را در تفسیر قرآن و کشف معانی آن خواندم که در لفظ و معنی و تحقیق و زیبایی به حدّ اعجاز رسیده بود ولی چون در نهایت ایجاز و کوتاهی بود مقصود آموزندگان و رهروان از آن برآورده نمی شد . بنا بر آن به شرح و تفصیل آن پرداختم »
شروع کشف الاسرار: « بسم الله الرحمن الرحیم ـــ خیر کلمات الشکر ما افتتح به القرآن من الحمد فالحمد لله رب العالمین والصلوة و السلام علی رسوله محمد و آله اجمعین اما بعد فانی طالعت کتاب شیخ الاسلام فرید عصره و وحید دهره ابی اسمعیل عبد الله بن محمد بن علی الانصاری قدس الله روحه فی تفسیر القرآن و کشف معانیه و رایته قد بلغ به الاعجاز لفظاً و معنی و تحقیقا و ترصیعاً غیر انه او جز غایةالاعجاز و سلک فیه سبیل الاختصار، فلا یکاد یحصل غرض المتعلم المستر شد، او یشفی غلیل صدر المتأهل المستبصر فاردت ان انشر فیه جناح الکلام و ارسل فی بسطه عنان اللسان، جمعاً بین حقائق التفسیر و لطائف التذکیر و تسهیلا للامر علی من اشتغل بهذا الفن . فصممت العزم علی تحقیق مانویت، و شرعت بعون الله فی تحریر ما هممت، فی اوائل سنه عشرین و خمس مائه و ترجمت الکتاب بکشف الاسرار وعدةالابرار . ارجو ان یکون اسما یوافق مسماه و لفظاً یطابق معناه والله ولی التوفیق لاتمامه و تحقیق غرضنا فیه وهو حسبی و نعم الوکیل .
...همانگونه که گفته شد، میبدی بر اساس تفسیر الهروی خواجه عبدالله انصاری کتاب کشف الاسرار وعدةالابراررا در ده مجلد به رشته تحریر در آورده است . اساس کار میبدی در این است که هر آیه ای را سه بار مطرح می کند .در نوبةالاوّلی معنی تحت اللفظ آیه ( و در عین حال سلیس و روان آن ) می آید که در این قسمت لغات و ترکیبات بسیار جالب فارسی در مقابل کلمات عربی آمده است و شایسته تحقیق و تدقین بسیار است . دفعه دوّم یعنی در نوبت الثانیه شأن نزول آیه و ناسخ و منسوخ بودن آن و تفسیر آن از نظر شرعی و اقوال مفسّران آمده است که در حقیقت بخش اعظم کتاب صرف این قسمت شده است . و هم در این قسمت است که احادیث نبوی و اقوال صحابه و بزرگان دین می آید و کتاب را از معارف اسلامی سر شار می کند . البتّه احادیث مجعول وسخنان بی هویت نیز در میان بسیار کم است امّا غلبه با احادیث صحیح و سخنان با مأخذ است . این قسمت هم از نظر زبان فارسی کم اهمیّت نیست . دفعه سوم یعنی در النوبةالثالثه چند آیه که در النوبة الاوّلی آمده است از نظر عرفانی مورد بحث قرار گرفته است و در این قسمت به اشعار عربی و فارسی فراوانی بر می خوریم که تفسیر را از حالت یکنواختی بیرون می آورد و هنر نویسندگی و ذوق میبدی و تأثیر آواز خواجه عبدالله را نشان می دهد و این قسمت را باید شاهکار در تفسیر و نویسندگی و ذوقیات دانست . امّا چنانکه اشاره شد همه آیات قرآنی در این قسمت مطرح نشده است و اگر در فهرست آیات می بینید که در مورد هر آیه ای اغلب به دو شماره صفحه اشاره شده است از این جهت است که آن آیه در النوبة الثالثه مطرح نشده است .(و گاهی هم در النوبةالثالثه مطرح نمی شود و این به ندرت اتّفاق می افتد )
شروع این تفسیر: شرط ما در این کتاب آن است که مجلسها سازیم در آیات قرآن برولا، و در هر مجلس سه نوبت سخن گوییم :
اوّل : پارسی ظاهر، بروجهی که هم اشارت به معنی دارد و هم در عبارت غایت ایجاز بود .دیگر نوبت : تفسیرگوئیم و وجوه معانی و قراآت مشهوره، و سبب نزول، و بیان احکام و آثار اخبار و آثار، و نوادر که تعلق به آیات دارد، و وجوه و نظایر و ما یجری مجراه . سه دیگر نوبت : رموز عارفان و اشارات صوفیان، و لطائف مذکّران . اکنون به توفیق الهی و تیسیر ربّانی در آن خوض کنیم . . .
سرآغاز « نخستین بار که راقم سطور به وجود این تألیف شریف و تفسیر لطیف آگاه شد در سال 1325 شمسی بود در آن موقع که در دانشکده ادبیات دانشگاه تهران برای زمره ای از دانشجویان دانشپژوه خلاصه ای از تاریخ علم تفسیر قرآن بیان می نمود به مجموعه ای مراجعه نمود که پروفسور استوری راجع به آثار ادبی زبان فارسی نگاشته است .... و این کتاب را به غلط به سعد الین تفتازانی نسبت داده است . و به وجود کاملی از آن را در کتابخانه ینی جامع استانبول تصریح می نماید .... دو نسخه از همان تقسیر متعلق به آقای خلیل الله خان خلیلی در کابل بود ... و نیز در کتابخانه آستان قدس رضوی نیز به دو نسخه از این کتاب برخورد نمودم ....با کمال تأسف اصل تفسیر خواجه انصاری در دست نیست .... از مطالعه و تصفح در این نسخ معلوم شد که کتاب مذکور خزانه ایست آگنده به لئالی و جواهر، مشتمل بر تفسیر قرآن شریف به سبک مفسرین عامّه .... کتابی است بی نظیر و بدیل و گنجی است بی شبیه و مثیل که در بحث از کلمات رب جلیل برای عباد ذلیل به پارسی گرد کرده و به روزگاران، به یادگار گذاشته است .... پس به عنایات وزارت معارف دولت جمهوری ترکیه در استانبول از نسخه موجود در ترکیه عکسبرداری شد ... و به یاری رحیم الله خان سفیر افغانستان در تهران از نسخه ای در میر گازر گاه هرات نیز عکسبرداری شد ... و شورای دانشگاه تهران در تاریخ آذر 1329 طبع کشف الاسرار و عدة الابرار را تصویب نمود ... کتاب قطع نظر از جنبه دینی از لحاظ ادبی و همچنین در مباحث عرفانی و تصوّف یکی از نوادر زبان فارسی است که مانند گنجی ثمین هزاران فایده علمی و ادبی و لغوی و تاریخی را به پارسی زبانان تقدیم می دارد و صد ها لغات و اصطلاحات رائج در قرن پنجم و ششم هجری که دوره اوج ادبیات فارسی بوده است، در این گنجینه وجود دارد و طالبان ادب و لغت و صرف و نحو از آن بهره مند توانند شد .... امید که خدمت این بنده ناتوان در حضرت صاحب قرآن تشریف قبول یابد ... تهران بهمن 1331 علی اصغر حکمت »
ت: « استاد فقید علی اصغر حکمت وزیر معارف و ریاست اداره تفتیش کل معارف ایران بود »
ت: « استحراج سال و تاریخ، که میبدی در نگارش تفسیرکشف الاسرار به کار برده است .
ج 1 ص195 : « . . . . و اینک امّت محمد پانصد و اند سال گذشت و . . . بنگر پس از پانصد سال . . .»
ج3ص139:«. . . لاجرم پانصد سال گذشت تا این قرآن در زمین میان خلق است با چندان خصمان دین که در هر عصری بودند . »
ج3ص139:« لاجرم بنگر پس از پانصدو اند سال رکن دولت شرع محمدی که چون عامر است »
ج5ص636:« ششصدو اند سال گذشت تا هزاران دشمنان ازین زندیقان و خصمان دین کوشیدند تا در قرآن طعنی زنند و نقصی آرند نتوانستند همه رفتند و قرآن بی عیب و نقصان بماند . »
ج 5 ص219: « اصلی عظیم است این خبر در علوم حقایق و تمکین ارباب معارف و ماشرح آن در کتاب اربعین مستوفی گفته ایم کسی که این بیان خواهد از آنجا طلب کند .»
ج 9 ص14: « پس از پانصد و اند سال تباشیر صبح روز دولت شریعت او تابنده . . . »
مقاله ابوالفضل رشید الدین بن ابی سعید احمد بن محمد بن محمود میبدی
