اخلاق عملی در کلیله و دمنه و مرزبان نامه

اختصاصی از ژیکو اخلاق عملی در کلیله و دمنه و مرزبان نامه دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مطالعه در احوال ملل و اقوام مختلف در طول تاریخ و همچنین مطالعه در احوال مردم یک عصر نشان می دهد که در وجدان و عقل و دریافت آدمی احکامی وجود دارد که کلی و مطلق و دائم است، یعنی همگان، یکسان بعضی چیزها را خوب و باارزش می­دانند و بعضی چیزها را بد و ضدارزش می­شمارند، راستگویی، درستکاری،‌ دستگیری از نیازمندان،‌ احترام به پدر و مادر،‌ سزای نیکی با نیکی،‌ عدل، شجاعت، سخاوت، ایثارگری و ... در همه ادوار و زمان­ها و در نزد تمام مردم دنیا ارزشمند و خوب و صفات متضاد با این اخلاق،‌ ضد ارزش و بد هستند .

اخلاق، رفتاری است که کمال مطلوب دارد و این کمال مطلوب نمی­تواند در حدّ سودجویی باشد، سر و کار اخلاق با مسأله­ی ارزش­هاست و ارزش، مستقل از سود و گاهی مغایر و حتی متضاد با آن است و چون انسان از دو بعد انسانی و حیوانی تشکیل شده که بعد انسانی و ملکوتی او سرچشمه ارزش­های متعالی و قدسی اخلاقی است،‌ به اخلاق معنایی فراتر از سود و مصلحت می­بخشد و منشأ دوام و جاودانگی آن است، بنابراین با قبول جنبه­ی متعالی و ملکوتی انسان است که قداست و تعالی ارزشهای اخلاقی اثبات می شود.

ایده­های اخلاقی از پدیده­های روانی است که از آغاز تمدن­ها در تاریخ به وجود آمده،‌ این پدیده از ابزار و اسباب تفسیر و تعبیر آداب و رسوم و سنن امم و اقوام گذشته می­باشد که دوشادوش فعالیتهای عقلانی در بین این اقوام رواج داشته است.

از روش­های اخلاقی اقوام گذشته می­توان فهمید که این ایده­ها از یک واقعیت روانی و اجتماعی نشأت گرفته که گذشت زمان تغییرات اساسی در آنها به وجود نیاورده است. اخلاق عملی در کتاب­های ارزشمند کلیله و دمنه و مرزبان­نامه، نمودهای فراوانی دارد.

در این رساله سعی بر این شده که اخلاق از لحاظ عملی( نه نظری) یعنی اخلاق عملی در کتاب های کلیله و دمنه و مرزبان نامه بحث و بررسی قرار گیرد، اختصاص دادن موضوع به بررسی اخلاق عملی در کلیله و دمنه و مرزبان نامه به خاطر سرچشمه گرفتن این کتاب ها از اعتقادات یا به تعبیر دیگر تأثیر گرفتن از مذهب و اعتقادات یک جامعه در ادوار مختلف است، اخلاق عملی یکی از گونه های اخلاق است که شامل اخلاق کشور داری (سیاست)، اخلاق در خانواده (رفتار با همسر و فرزندان) و ... است و لازمه­ی شناخت اخلاق عملی، شناخت اخلاق به صورت کلی و سپس بررسی آن در کتاب­های کلیله و دمنه و مرزبان نامه است.

این دو کتاب وزین ادب فارسی بیشتر به سیاست نامه نزدیک­اند تا یک اثر اخلاقی جامع، بیشترین موارد اندرزها و نکات اخلاقی آن خطاب به پادشاه می­باشد و در حقیقت سایر موارد اخلاقی نظیر تدبیر منزل و... به صورت جزیی و پراکنده در خلال حکایات ذکر شده است.

در این پژوهش سعی می­شود که اخلاق عملی مورد تجزیه و تحلیل قرار گیرد و تأثیر آن در برداشت و نتیجه گیری نویسندگان این کتاب ها مشخص و معلوم گردد.کلیله و دمنه نوعی دایره المعارف جاندار و پر تحرک است که آگاهی های مربوط به حکمت عملی به گونه­ای سازمان یافته در آن گردآوری شده است که در این بنای استوار به ستایش خرد پرداخته است.

«کلیله و دمنه بنای استواری است که در ستایش خرد بر افراشته شده است و هدف آن آگاهاندن سلطان نسبت به کارکنان دربار است هدف کلیله و دمنه از پرداختن به این کار، آن بوده است که خواننده را به معنای پنهان در قصه ها رهنمون گرداند.» (دوفوشه کور،1377 : 566)

مرزبان­نامه نیز همانند کلیله و دمنه، با زبانی ادیبانه و متکلف تألیف شده که با اندرزها و اقوال بزرگان و قطعات شعر کوتاه، انباشته شده است که وجه اخلاقی آن به خوبی محسوس و مشهور می­باشد که می­توان از آن به­ عنوان مشاور شاهزادگان در امر سیاست نام برد. این دو کتاب سیاستنامه­ای است در قالب کتاب­ها شناسایی منابع اخلاقی نهفته در کتابهای اخلاقی کاری دشوار و ناممکن است. اما، آب دریا را اگر نتوان کشید هم به قدر تشنگی باید چشید.

هدف اصلی از نگارش این پایان­نامه، پس از بحث و بررسی اخلاق، آشنایی خوانندگان با جنبه­های عملی اخلاق در دو کتاب کلیله و دمنه و مرزبان­نامه است. براین اساس و باتوجه به اهمیتی که اخلاق درزندگی روزمره تمام انسانها چه در زندگی فردی وچه اجتماعی دارد، موضوع این جستار را اخلاق به صورت کل و اخلاق عملی به صورت جزء درکتاب­های کلیله ودمنه ومرزبان نامه برگزیدیم. در این رساله، اساس پژوهش بر تقسیم­بندی خواجه نصیرالدین طوسی استوار شده است. وی حکمت عملی را بر سه قسم می­داند: اول؛ تهذیب اخلاق، دوم تدبیر منازل وسوم سیاست مدن. امید که با بررسی اخلاق در این پژوهش، توانسته باشیم که اندک گریزی به اخلاق در نزد قدما و فضلا و اندیشمندان ایرانی، هندی و دیگران زده باشیم و اخلاق دراسلام و قرآن و اخلاق عملی و سیاست­نامه­های ایران و فرمانروایان را نیز ورقی زده باشیم و این نکته بر ما آشکار شود که آیا اخلاق وافعال اخلاقی، با اخلاق در نزد قدما یکسان بوده و یا آن­که ارزش­ها وضدارزشها از منظر ایشان، با آنچه هم­اکنون می­شناسیم تفاوت داشته است. باشد که با کمک اساتید محترم و فهیم گروه زبان و ادبیات فارسی توانسته باشیم به این مهم دست یابیم. 

پیرامون کتاب­های کلیله و دمنه و مرزبان­نامه، پژوهش­های وسیعی صورت گرفته است، لیکن تاکنون پژوهشی در زمینه اخلاق عملی در مورد این دو کتاب صورت نپذیرفته است.

 این دو اثر در حقیقت میراث مکتوب پیشینیان ما در زمینه اخلاق عملی هستند که ضرورت­های امروز جامعه، ما را نیازمند آگاهی از نکات نغز اخلاقی به کار رفته در این آثار حکمی و ادبی می­نماید.

 باتوجه به اهمیت اخلاق وافعال اخلاقی کتاب­های بسیاری دراین زمینه تدوین وتألیف شده است که ازآن جمله می­توان ازکتاب­های عالمان مسلمان و غیرمسلمان مانند: اخلاق ناصری خواجه نصیرالدین طوسی، جامع السعادات ملامهدی نراقی و معراج السعادﺓ ملا احمد نراقی و قابوسنامه عنصرالمعالی­کی­کاووس، اخلاق نیکوماخس ارسطاطالیس، اخلاقیات دوفوشه کور و......نام برد اما با این حال تمام این کتاب ها و تألیفات به صورت بسیار کلّی به مبحث اخلاق عملی به صورت مجزا پرداخته وتحقیقی که شامل حکمت عملی درکتاب­های مرزبان نامه وکلیله ودمنه باشد، صورت نگرفته است .

این تحقیق دارای 202 صفحه می باشد و دارای 5 فصل می باشد.

دانلود تحقیق کامل درمورد اخلاق عملى و الگوهاى آن

اختصاصی از ژیکو دانلود تحقیق کامل درمورد اخلاق عملى و الگوهاى آن دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*
فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحه: 9

اخلاق عملى و الگوهاى آن

یکى از دانش‏هاى مفید، علم «اخلاق‏» است. این واژه، جمع‏«خلق‏» است‏به معناى خوى، طبع، سجیه و عادت. موضوع این علم رفتار و کردار آدمى است. همه عالمان و دانشوران‏و فیلسوفان از روزگاران کهن تا به امروز به این رشته از دانش،علاقه و دل بستگى داشته‏اند و هر یک به نحوى در باب آن سخن‏گفته‏اند. اما اخلاق بر دو نوع است: نظرى و عملى. اخلاق نظرى‏ در باره پایه‏ ها و مبانى اخلاق، مفهوم تکلیف اخلاقى و مسائلى ازاین دست، بحث مى‏کند ; یعنى مباحثى که مستقیما به فعل اخلاقى‏ مربوط نمى‏شود، اما اخلاق عملى مستقیما به خود عمل مربوط است،انجام عمل احسان، پرهیز از دروغ، غیبت، بهتان، احترام به پدرو مادر و مسائلى از این قبیل که به قصد قربت انجام مى‏شود درحوزه اخلاق عملى است. آن چه که براى شخص مومن ارزش‏مند است اخلاق عملى است، زیرا تاعمل خیر با نیت‏خالص، انجام نگیرد، رشد و کمال و فلاح محقق‏نخواهد شد. هرچه ما در باره اخلاق و یا عرفان نظرى تفحص کنیم،جز انبوهى از اطلاعات و معلومات چیزى نصیبمان نخواهد شد، زیراکه قلب و دل ما از آن‏ها بى‏بهره است فقط چاقى و فربهى ذهن،صورت گرفته است. این سخن به معناى بى‏ارجى و بى‏منزلتى عرفان و اخلاق نظرى نیست،چرا که آن هم در جاى خود مغتنم است، بلکه سخن در راه نجات ومسیر رشد و برآمدن انسان است. شک نیست که جمع بین اخلاق نظرى وعملى، بسیار پسندیده است و آدمى را مسلط مى‏کند، اما تقید برعمل و سلوک در مسیر اخلاق عملى است که انسان را از دره‏هاى‏هولناک دنیا و آخرت، نجات مى‏دهد. سالک در مسیر اخلاق عملى، به دنبال الگو است تا بتواند از اوسرمشق بگیرد و طى طریق نماید. در مکتب ما چهارده معصوم پاک‏علیهم السلام بهترین الگو براى سلوک و گام زدن در وادى اخلاق‏عملى هستند; همان‏هایى که خداوند متعال آنان را پاک گردانید وسپس اسوه قرار داد. از این رو است که در این مقاله، اشاره‏اى‏کوتاه به این الگوهاى اخلاق عملى مى‏افکنیم. در کلمات قصار امام على بن ابى طالب (ع) در نهج البلاغه آمده‏است که امام مى‏فرماید: «من نصب نفسه للناس اماما فلیبدابتعلیم نفسه قبل تعلیم غیره و لیکن تادیبه بسیرته قبل تادیبه‏بلسانه و معلم نفسه و مودبها احق بالاجلال من معلم الناس ومودبهم; هر که خود را پیشواى مردم خواهد، باید که پیش از ادب‏کردن دیگران به ادب کردن خود بپردازد و باید که ادب کردن‏دیگران به کردار باشد، نه به گفتار. کسى که آموزگار و ادب‏کننده خویش است، سزاوارتر به تعظیم است، از آن که آموزگار وادب کننده مردم است.»

امام صادق (ع)

امام صادق (ع) فرمود:«شیعیان ما وقتى که در کوچه و بازار راه مى‏روند و مردم آن‏ها رامى‏بینند به ما رحمت و درود مى‏فرستند» و معناى شیعه این است که‏این‏ها با عمل دیگران را درس مى‏دهند نه این که در گفتار خوب‏صحبت کنند، حرف بزنند، وعظ و پند و موعظه بدهند، اما به قول‏خواجه شیرازى: «چون به خلوت مى‏روند آن کار دیگر مى‏کنند». از امام صادق یا امام باقر علیهما السلام پرسیدند: معنى این‏آیه چیست؟ «اتقوا الله حق تقاته‏» امام فرمود:«یطاع و لا یعصى; فرمان خدا را ببرد و عصیان خدا را نکند».

اخلاق‏هاى عملى در کربلا

نمونه‏ هاى فراوانى از اخلاق عملى را در حادثه کربلا مى‏توان دید;یک نمونه آن وقتى است که امام حسین (ع) خواست از کنار جسد على‏اکبر (ع) بلند شود، حضرت زینب (س) بسیار بى‏تابى مى‏کرد وضجه‏ها مى‏زد، کسانى که نمى‏شناختند، مى‏پنداشتند که مادر حضرت‏على‏اکبر است. اما وقتى که به همین حضرت زینب (س) خبر شهادت‏فرزندش را دادند و او را به سوى خیمه آوردند، هیچ عکس‏العملى‏از خود نشان نداد و حتى از خیمه هم بیرون نیامد. بعدهاپرسیدند چرا از خیمه بیرون نیامدى؟ فرمود:مى‏ترسیدم اگر از خیمه بیرون بیایم دل برادرم منقلب بشود! آرى،این صفت معلم است که با عمل خود به دیگران درس مى‏دهد. حضرت امام زین العابدین (ع) مى‏فرماید: دیدم عمه‏ام زینب در شب یازدهم‏نماز شب را نشسته مى‏خواند، پرسیدم: عمه چرا نشسته نمازمى‏خوانى؟فرمود: چه کنم زانوانم دیگر قدرت ندارد.این همان اخلاق عملى است. شخصى مى‏گوید: روزى میهمان امام مجتبى(ع) بودم، گفتم به مسجدبروم و دو رکعت نماز بخوانم، پیرمردى را دیدم گوشه‏اى ایستاده‏به من تعارف کرد، به کنارش رفتم، دست‏برد زیر عبا و چیزى‏بیرون آورد، درش را باز کرد. دیدم نانى را به من تعارف کرد،نان را برداشتم، دیدم با دست نمى‏توانم آن نان را بشکنم. رو به‏پیرمرد کرده گفتم: آقا این نان چیست که آن را این چنین‏بسته‏اى؟ فرمود: بسته‏ام که نکند فرزندانم که علاقه و محبت‏به من‏دارند، یک مقدار روغن به این نان بمالند تا لذیذ بشود. این‏على (ع) است و این درس اخلاق عملى است. «اتقوا الله فى الخلوات فان الناظر هو الله‏» در خلوت هم ازمعصیت پرهیز کن. چرا؟ ناظر چه کسى است؟ در روایتى امام‏هفتم(ع) مى‏فرماید: به گناه کوچکت‏به کوچکى نگاه نکن، ببین که‏نافرمانى و معصیت چه کسى را انجام مى‏دهى، خدا را نافرمانى‏مى‏کنى ولو کوچک باشد. «لقد کان لکم فى رسول الله اسوه حسنه‏» این‏ها اسوه‏هاى ماهستند، این‏ها پیشوایان ما هستند. «اولئک آبائى فجئنى‏بمثلهم‏» نفس انسان از همه چیز براى ما عزیزتر است، نفس رامى‏خواهیم. این نفسى که زین العابدین(ع) در دعاى ابى حمزه عرضه‏مى‏دارد: «خدایا من به خاطر کدام لحظه‏ام اشک بریزم، کدام‏ساعتم، آیا براى خاطر آن لحظه‏اى که در تاریکى قبر مى‏گذارند،در آن وحشتکده، آن جا، یا براى آن لحظه‏اى که باید از قبر خارج‏شوم. «ابکى لخروجى عریانا» یا به خاطر برهنه محشور شدن اشک‏بریزم.«انظر مرة عن یمینى و مرة عن شمالى فاذا الخلائق فى شان غیرشانى، مردم را به فکر خودشان مى‏بینم. «لکل امرء یومئذ شان‏یغنیه‏». آن ساعت را گریه کنم، اشک بریزم، کدام لحظه؟ آیا این‏لحظات را ما در پیش نداریم. امیر مؤمنان (ع) فرمود:«فان امامکم عقبة کوودا» ما گردنه‏ها داریم، این صراط را که‏مى‏گویند این صراط از دنیا کشیده شده است. مرحوم علامه طباطبایى (ره) در جلد اول تفسیر المیزان در ذیل‏«اهدنا الصراط المستقیم‏» مى‏نویسد: «این صراط از دنیا کشیده‏شده، از این صراطى که از مو باریک‏تر است.» بعضى با مختصرى ازجلوه‏هاى دنیا دین خود را مى‏فروشند و به «صراط‏» و «روزحساب‏» توجه‏اى ندارند. قرآن مجید مى‏فرماید: فرداى قیامت جلوى پرده را نگاه کن، یک‏چیزى شیشه مانند، جهنمى‏ها، بهشتى‏ها را مى‏بینند، آن‏ها را نگاه‏مى‏کنند، همه در ناز و نعمت‏خوشند «یطوفون علیهم ولدان مخلدون‏باکواب و اباریق و کاس من معین‏» این همه نعمت در اختیاراین‏ها است، جهنمى‏ها مى‏بینند که هم‏کلاسى‏اش در بهشت نعیم است‏اما این، در این طرف است. قرآن مى‏فرماید:«ا لم نکن معکم‏» جهنمى‏ها داد مى‏زنند آقایان بهشتى‏ها آیا مادر دنیا با شما نبودیم؟ زن به شوهر، شوهر به زن مى‏گویند مگرما در دنیا با هم نبودیم؟ «قالوا بلى‏» بودیم، «و لکنکم‏فتنتم انفسکم و تربصتم و ارتبتم و غرتکم الامانى‏» هواى نفس،شما را مغرور کرد، مقام، تو را مغرور کرد.بچه‏ها را دیده‏اید، وقتى که دست‏بچه‏ها را بگیرى و جلوى مغازه‏اسباب‏بازى‏فروشى ببرى، هر کدام چیزى مى‏خواهند و به همان چیزهم دلخوشند، ما هم حالت همان بچه‏ها را داریم، مقام، مثل همان‏عروسک یا ماشین کوکى است که بچه به او دلخوش است.

این فقط قسمتی از متن مقاله است . جهت دریافت کل متن مقاله ، لطفا آن را خریداری نمایید