« ایران قدیم که گهواره تمدن شکوفا و فرهنگی متعالی بود ، سرزمین نشاط و شادی بوده است و جشن ها و مراسم ملی و مذهبی با شکوهی در این کشور برگزار می شود که توضیح مفصل درباره آنان اگر محال نباشد ، چندان آسان نیست ، نمایش در ایران قدیم دارای دو چهره مشخص بوده است یکی نمایش های دراماتیک و مذهبی که برداشت های عاشقانه و غم انگیز و سخت عاطفی و دینی داشته اند و دیگری نمایش هایی که جنبه بسیار تند و شدید انتقادی داشته تا مایه هایی از طنز و کنایه و تمسخر ، اگر بتوان انواع هنرهای نمایشی در ایران ، بخش دلنشین و مبتنی بر نکات ظریفی چون فرهنگی ، هنری ، اخلاقی ، مذهبی ، بومی و قومی نمونه بارزی انتخاب نموده بی شک تعزیه خوانی ، این نمایش آیینی / مذهبی ، زیباترین شکل اجرایی و پرمعنی ترین متون نمایشی قومی و ملی را در بر خواهد داشت . » [1]
« از حوادث تاریخی و مذهبی نمایش های متنوع ، پرشکوه و عاشقانه ساختن آسان نیست . همه ادیان و مذاهب جهان به دست کسانی استوار پا برجا مانده که از خون خود و نزدیکانشان گذشته اند. به هرحال تعزیه از تاریخ مایه گرفته ، و هم از مذهب و به اعماق روح هر مسلمان شیعه بخصوص هر ایرانی نفوذ کرده است . البته قابل ذکر نیز می باشد که این جامعه ایرانی بوده است که توانسته از بیدادی که بر پیشوایان
مذهبی اش یعنی امام حسین (ع) و 72 تن از یارانش در سرزمین کربلا رفته این چنین مجالس شور انگیز و تکان دهنده برپا دارد . »[2]
نمایش تعزیه هنر مردمی است و همین مردم متولی امین و نکته سنجی هستند ، در حقیقت تعزیه قصه بلندی است به بلندای ابدیت و شرح حال دریادلان و بازگوکننده ماجراها و شگفتیها و پاکیها در برابر عناد و نیرنگها و ناپاکیها و نامردی هاست ، تعزیه خوانی در روستای خرم آباد ، سابقه ای دیرینه دارد و مردم این روستا علاقه مند و مشوق این هنرمذهبی هستند و در ماههای محرم و صفر بخصوص دهه اول محرم تمامی اعالی از کوچک و بزرگ در مراسمی پرشور همکاری و شرکت می کنند .
تعزیه خوانان خرم آباد هرگز به منظور کسب درآمد و پول در مراسم شرکت نمی کنند فقط به خاطر زنده نگه داشتن عاشورای حسینی و رضای خداوند سبحان این سنت مذهبی و ملی را ادامه می دهند ، در این جا لازم است از تعزیه خوانان مشهور خرم آباد از جمله اسماعیل و اسحاق ارجمند ، و چند تن دیگر از آنان که دار فانی را وداع گفته اند ( اغلب آنان در عصر عاشورا از دنیا رفته اند ) که هر یک از آنان در زمان خود تمام همت و تلاش خود را به کار بسته اند برای بهتر اجرا شدن این مراسم از هیچ کوششی دریغ نورزیده اند نامی برده شود .
بانی و بنیانگذار تعزیه در خرم آباد عباس ارجمند فرزند علی است که شغل او مکتب دار و مدرس قرآن فرزندان و نوادگان این این بزرگان که نامی از آنها برده شد هم اکنون با خلوص نیت این نیست مذهبی را در منطقه زنده نگه داشته اند و به اجرای مراسم تعزیه خوانی ادامه می دهند .
طی گزارشی که از ریش سفیدان محل « روستای خرم آباد » صورت گرفت : مراسم عزاداری از قدیم الایام در این روستا برگزار می شده است و همچنین اجرای مراسم شبیه خوانی ، شاید غریب به 200 سال پیش در این روستا به طرز زیبا و با شکوهی اجرا می شده است .
2- موضوع تحقیق
موضوع این تحقیق بررسی مردم شناسی تعزیه و تعز یه خوانی در روستای خرم آباد از توابع شهرستان چناران می باشد ، به عبارت دیگر سعی شده است که این هنر مقدس ایرانی را در این مکان به طور کامل و جامع توصیف و بررسی کنیم. اینکه این از کجا نشأت گرفته چگونه به اجرا در می آید ، بانی ها و کار گردانان این هنر (تعزیه) در خرم آباد چه کسانی هستند . اعتقادات مردم نسبت به این هنر چه می باشد و نسخه های که در هر مجلس تعزیه اجرا می شود چکونه و به چه صورت است ؟
3- بیان مسئله :
بررسی تعزیه و تعزیه خوانی در روستای خرم آباد از توابع شهرستان چناران موضوع پژوهشی این تحقیق می باشد .
در این پژوهش به دنبال این می باشیم که این هنر مقدس و ملی و مذهبی را بیشتر از پیش مورد توجه قرار دهیم ، امروزه با توجه به اینکه شکاف بین نسلی روز به روز افزایش می یابد به همین دلیل جوانان ما روز به روز از فرهنگ ملی و مذهبی خود در حال فاصله گرفتن هستند و در واقع می شود گفت که شناخت زیادی از پیشوایان دینی خود ندارند . امروزه در ایران ما نیز تا حدی دچار تهاجم فرهنگی شده و جوانان به فرهنگ غربی بیشتر گرایش پیدا کرده اند ، تا اینکه بخواهند به شناخت پیشوایان دینی خود بپردازند و ما از این طریق سعی خواهیم کرد که فرهنگ مذهبی و نمایش تعزیه خوانی را به جوانان بشناسانیم .
اما سوال اساسی تحقیق حاضر این است که به بررسی تعزیه و تعزیه خوانی بالاخص در روستای خرم آباد با توجه به سابقه و پیشینه این هنر مقدس بپردازیم .
تعریفی که می توان از تعزیه در این مکان بیان داشت ین است که تعزیه هنر مردمی است ، یعنی تعزیه خوانان و دیگر اعضاء گروه عضو اهالی خود روستا می باشد و این هنر متولی امین و نکته سنجی جز خود مردم ندارد ، به گفته نویسنده بزرگ در زمینه تعزیه جابر عناصری « تعزیه کهن الگوی نمایشهای ایرانی است و ما ایرانیان باید قدرش را بدانیم . »1
طوری که در این مکان مشاهده می شود ( تعداد بی شماری از مردم در صبح عاشورا لحظه شماری می کنند که باری دیگر به تماشای این هنر مردمی و بومی بنشیند البته قابل ذکر نیز می باشد که تعزیه و تعزیه خوانی در این روستا هر سال چندین بار به اجرا در می آید ، هر یک از امامان که به[3] دست کفار به شهادت رسیده اند ، به مناسبت سالگرد آن عزیران همچون سرور سالار شهیدان ( اما حسین ع) ،امام حسن (ع) ، و..... در روز شهادت آن بزرگواران اتفاقات رخ داده را برای مردم نمایش می گذارند .
شامل 107 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود تحقیق بررسی مردم شناسی تعزیه و تعزیه خوانی در روستای خرم آباد از توابع شهرستان چناران
