لینک پرداخت و دانلود در "پایین مطلب"
فرمت فایل: word (قابل ویرایش و آماده پرینت)
تعداد صفحات:93
فهرست
عنوان صفحه
نکات دستوری و صنایع ادبی در اشعار رودکی...... 2
ساختار صرفی.................................. 3
ساختار نحوی.................................. 8
نکات دستوری.................................. 9
صنایع ادبی................................... 17
نکات دستوری و صنایع ادبی در شعر نیما......... 26
تأثیرگذاری رودکی و کلام وی بر گویندگان پس از خود 38
تأثیرگذاری نیما و کلام وی بر گویندگان پس از خود 50
فهرست منابع و مآخذ........................... 58
نکات دستوری و صنایع ادبی در اشعار رودکی
یکی از مواردی که در اشعار شعرا بدان همیشه توجه شده است رعایت نکات دستوری و صنایع ادبی در کلام منظوم است.
اگر چه دیوان رودکی در دست نیست؛ اما با توجه به همین تعداد ابیات برجای مانده از وی می‌توان بر گستردگی و فراوانی این موارد در اشعار او اشاره نمود.
«ویژگیهای زبان فارسی در عصر رودکی را باید در نمودهای کهنگی این زبان جستجو کرد. این نمودها پیش از آن که خود را در ساختار نحوی کلام نشان دهند، در ساختار صرفی، و ابدال حروف و برخی کیفیتهای بلاغی آشکار می‌سازند.
براساس برخی قراین در روزگار سامانیان زبان پهلوی به صورتی محدود، رواج داشته است و دلیل آن، برخی قرینه‌های موجود در آثار شاعران عصر سامانی است.
رودکی در بیتی می‌گوید:
وگر پهلوانی ندانی زبان
«ورز رود» را ماوراءالنهردان
که این سخن حکایت از احتمال آشنایی با زبان پهلوی دارد.»(59)
در هر حال ابتدا به ذکر مهمترین ویژگیهای زبانی عصر رودکی میپردازیم که بدین شرح است:
- ویژگیهای صرفی
1-1) افعال:
کاربرد فعل در این دوران به صورتی پویا و گسترده و شاید متناسب با نیازهای موجود بوده است چنان که در ساخت فعل علاوه بر صورتهای قیاسی از اشکال غیرقیاسی نیز استفاده می شده و به همین سبب، ساختن فعل از اسم و به عبارت دیگر مصدرهای جعلی یا ساختگی متداول بوده است:
نیک او را فسانه واری شو
بد او را کمرت سخت بتنج
(دیوان رودکی، ص 54)
تبجیدن (= تنگیدن تنگ)
- استعمال پیشوند «ب» در ابتدای افعال، مثل: بودن (ببودن) و نیز پیشوندهای دیگر که مهمترین آنها عبارتند از: می، همی، فرو، باز، با، وا، فا، ها، الف نفی و دعا:
آن ملک با ملکی رفت باز
زنده کنون شد که تو گویی بمرد
(دیوان، ص 18)
مهتران جهان همه مردند
مرگ را سر همه فرو کردند
(دیوان، ص 21)
- توسع معانی در بعضی از مصدرها نظیر: شدن، آمدن، گرفتن:
کنون زمانه دگرگشت و من دگرگشتم
عصا بیار که وقت عصا و انبان بود
(دیوان، ص 25)
بیهوده ممان که باغبانت به قفاست
چون خاک نشسته گیر و چون بادگذر
(دیوان، ص 114)
- کاربرد افعال مجهول که استعمال آنها در ادوار بعد منسوخ شده است؛ نظیر: آشکوخیدن- الفغدن.
چون بگردد پای او از پای دار
آشکوخیده بماند همچنان
(دیوان، ص 90)
شیر غژم آورد و جست از جای خویش
و آمد این خرگوش را الفغده پیش(60)
(دیوان، ص 84)
گفت فردا بینی او را پیش تو
خود بیا هنجم ستیم از ریش تو(61)
(دیوان، ص 93)
2-1) اسمها:
کاربرد اسم در دوره رودکی گاه به شدت تحت تأثیر زبان فارسی میانه بوده است چنانکه در مواردی اسمها نزدیک به همان شکل پهلوی خود استعمال می شود، مانند: اشتر، اشکم، سمب، خمب و …
و نیز کاربرد معنایی کهن و غیر رایج کلمات مانند استعمال خاور در معنی باختر.
مقاله درباره مقایسة مبانی فکری و سنت شعری رودکی (پدر شعر فارسی) و نیما یوشیج (پدر شعر نو فارسی)
مشخصات طرح:
مشخصات طرح:
مشخصات طرح:
مشخصات طرح: