فایل word (لینک دانلود پایین صفحه ) 9 صفحه
مقدمه
سالی که گذشت، پنجاهمین سالمرگ دهخدا بود و پنجاه و چهارمین سال ملی شدن صنعت نفت. علی‌اکبر دهخدا هم پیروزی نهضت مردم ایران در ملی کردن صنعت نفت را شادمانه تجربه کرد و هم کودتا علیه دولت ملی دکتر مصدق را با اندوه بسیار به‌دیده گرفت.
درباره‌ی جایگاه علمی دهخدا و گنجینه‌ی فرهنگی گرانبهایی که از او بجا مانده، کتاب‌ها و مقالههای بسیاری نوشته شده است؛ همچنین از مجاهدتها و دلیریهای دهخدا در جنبش مشروطهخواهی - افزون بر مقالات مندرج در روزنامه صوراسرافیل - اسناد و نوشتههائی در اختیار نسل جوان میهنمان قرار دارد. ولی متأسفانه آنچنان که بایسته و شایسته است، به دفاع جانانهای که دهخدا از اهداف نهضت ملی ایران و دولت دکتر محمّد مصدق نمود؛ و به‌اذیت و آزاری که از این رهگذر به‌این آزادمرد فرزانه رسید - گذشته از چند مقاله پراکنده – توجه چندانی نشده است.
چند سال پیش از این، کتاب دیوان و مقالات شادروان علامه علی‌اکبر دهخدا را در دست داشتم و به‌هنگام خواندن مقدمه‌ی عالمانه و پُراحساسی که دکتر سید محمّد دبیرسیاقی بر این آثار نوشته است اندوه جانکاهی مرا در بر گرفت و در آن شباهنگام دگربار یاد فداکاریها و جانفشانیهای دهخدا در دوران نهضت ملی ایران در خاطرم زنده شد. به‌هر تقدیر، آن تألمات مرا به‌اندیشه‌ی فراهم آوردن مجموعهای کشاند که در آن - تا حدّ مقدور - تمام اسناد و نامهها و مقالات و خاطرات و گفتارهائی که درباره این دوره از حیات دهخدا است گرد آمده باشد. در پیگیری این امر بود که در قدم اوّل مصاحبه و مقالهای پیام‌گونه خطاب به‌مردم ایران از مرحوم دهخدا که در آن دوران در روزنامه «باختر امروز» منتشر شده بود تهیه کردم.
تحقیق درباره دهخدا و نهضت ملی ایران