.jpg)
لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 8
بررسی تاثیر نانو کود کلاته آهن بر کمیت و کیفیت گوجه‌فرنگی Lycopersicon esculentum mill.))
چکیده
آهن یکی از عوامل محدود کننده برای تولید بیومس در گیاهان می باشد. نه تنها باعث کاهش کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی می شود بلکه به کمبود آهن ، که یکی از شایع ترین مشکلات تغذیه ای بشر امروز نیز ختم خواهد شد. هدف از این مطالعه بررسی تاثیر نانو کود کلاته آهن بر کمیت و کیفیت گوجه‌فرنگی بود. آزمایشی به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی صنایع غذایی کامبیز واقع در صفادشت شهریار انجام شد. تیمارها شامل شاهد (عدم کوددهی)، 5 کیلوگرم و 10 کیلوگرم نانوکود کلاته آهن خضراء در هکتار بود. نتایج نشان داد که به طور کلی تیمار 5 کیلوگرم در هکتار بهترین اثرگذاری را بر صفات کمی و کیفی گوجه فرنگی داشت. نتایج بیانگر آنست که کاربرد 5 کیلوگرم نانوکود کلاته آهن در هکتار به طور میانگین 35 گرم نسبت به شاهد بر وزن تک میوه گوجه‌فرنگی شد. همچنین تیمار 5 کیلوگرم در هکتار از این کود موجب افزایش 22 درصدی کلسیم، 35/6 درصدی ماده خشک، دو برابر شدن مقدار روی و سه برابر شدن مقدار آهن میوه های گوجه‌فرنگی گردید. کاربرد 10 کیلوگرم در هکتار از نانو کود کلاته آهن نیز باعث افزایش 6/18 درصد پتاسیم در میوه ها شد. بطور کلی نتایج نشان داد علاوه بر افزایش عملکرد کمی،کیفیت گوجه‌فرنگی با مصرف نانو کود کلاته آهن خضراء افزایش یافته است.
واژگان کلیدی: ماده خشک، روی، کلسیم، پتاسیم
مقدمه
گوجه‌فرنگی از خانواده بادمجانیان یاSolanaceae، با نام علمی Lycopersicon esculentum یکی از مهمترین گیاهان زراعی نواحی نیمه خشک و مناطق مدیترانه ای است. کشت گوجه‌فرنگی در بسیاری از نقاط کشور بعنوان یک محصول زراعی مهم و پر بازده، بسیار رایج است (1). در رژیم غذایی فرهنگهای مختلف جهان استفاده از گوجه‌فرنگی در غذاهای مختلف هم به صورت تازه در سالاد و هم به صورت پوره در رب و سوپ ها متداول است (2). گوجه‌فرنگی منبع با ارزشی از ویتامین A و C، و همچنین تعدادی از مواد معدنی، از جمله کلسیم، آهن، منگنز، روی و به ویژه پتاسیم، محسوب می‌شود (3). برای انسان و گیاه ریزمغذی‌های آهن، منگنز و روی ضروری هستند بطوریکه کمبود این ریز مغذی ها در بدن انسان یک سری از عوارض جانبی شدید از قبیل کم خونی، کاهش قدرت دفاعی بدن، بیماری‌های پوستی، کند ذهنی کودکان و عقب ماندگی ذهنی و ... را موجب می‌شود (5،4). در حال حاضر، حدود یک سوم از جمعیت جهان با مشکل سوء تغذیه ناشی از کمبود آهن، روی یا ویتامین‌ها روبرو هستند (6) و این مشکل بیشتر در کشورهای در حال توسعه وجود دارد (7).
آهن، عنصر ضروری برای رشد و نمو گیاهان است عدم دسترسی گیاه به آهن منجر به زردشدن برگهای جوان می‌شود و باعث کاهش چشمگیر فعالیت فتوسنتز و در نتیجه تولید بیوماس می‌شود (8). این امر نه تنها روی کشاورزی و اقتصاد تاثیر منفی دارد بلکه به کمبود آهن در بدن انسان، که یکی از شایع ترین مشکلات تغذیه ای امروز است، منجرخواهد شد (9).
استفاده از فرمهای کلاته که به واسطه واکنش نمک های فلزی با کمپلکسهای مصنوعی و طبیعی حاصل می‌شوند مهمترین راه حفاظت از آهن در برابر افزایش تثبیت در خاک با افزایش pH می باشد (10). Chohura و همکاران (11) و Komosa و همکاران (12) گزارش کردند که کود کلات آهن به طور قابل ملاحظه ای عملکرد را نسبت به دیگر کودهای آهن افزایش داد.
هدف از اجرای طرح بررسی کاربرد مقادیر مختلف کود کلاته آهن تولید داخل و میزان اثر بخشی آنها بر کمیت و غنی سازی میوه های گوجه‌فرنگی بود. بدین منظور از نانو کود کلاته آهن با نام تجاری خضراء استفاده شد (جدول 1). دلیل استفاده از این کود: 1- نانو بودن ذرات کود که باعث کاهش مصرف کود و صرفه اقتصادی و اثر بخشی بیشتر ذرات کود می‌شود.2- داشتن بنیان کمپلکس و پایدار در اسیدیته 3 تا 11 که 9% آهن در اختیار گیاه قرار می‌دهد.
جدول 1- میزان عناصر موجود در نانو کودکلاته آهن خضراء
عناصر
آهن (درصد وزنی)
روی (درصد وزنی)
منگنز (درصد وزنی)
سدیم (درصد وزنی)
گوگرد (درصد وزنی)
نانو کود کلاته خضراء
9
1
1
10
5/9
مواد و روش
این آزمایش در مزرعه تحقیقاتی صنایع غذایی کامبیز واقع در صفادشت شهریار به صورت طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. در این بررسی تیمارها شامل شاهد (عدم کوددهی)، 5 کیلوگرم نانوکود کلاته خضراء در هکتار و 10 کیلوگرم نانوکود کلاته خضراء در هکتار بود. تیمارهای کودی پس از حل شدن در آب به همراه آب آبیاری در تاریخ 23/4/88 (اوایل گلدهی گوجه‌فرنگی) به‌صورت خاکی مصرف گردید. پس از 50 روز در تاریخ 11/6/88، تعدادی از گوجه‌فرنگی‌ها به صورت تصادفی از هر تکرار برداشت گردید و پس از توزین برای ارزیابی و اندازه گیری pH، کلسیم، پتاسیم، روی، آهن و درصد ماده خشک به آزمایشگاه ارسال گردید.
اطلاعات بدست آمده توسط نرم افزار SAS 9.1 آنالیز گردید و میانگین‌های موجود با استفاده از روش دانکن (در سطح 5 درصد) مورد مقایسه قرار گرفت. در ضمن نمودارها با استفاده از نرم افزار Excel 2007 رسم گردید.
نتایج و بحث
به طور کلی تیمار 5 کیلوگرم در هکتار بهترین اثرگذاری را بر صفات کمی و کیفی گوجه فرنگی داشت و تیمار 10 کیلوگرم در هکتار تنها بر درصد پتاسیم بیشتر از تیمار 5 کیلوگرم در هکتار موثر بود. در صفاتی که تیمارهای آزمایش با یکدیگر تفاوت معنی‌داری داشتند در شکل با حروف مشخص شده است در غیر این صورت تیمارهای آزمایش با یکدیگر تفاوت معنی داری از لحاظ آماری نداشتند.
وزن تک میوه:
با کاربرد 5 کیلوگرم نانوکود کلاته در هکتار به طور میانگین 35 گرم بر وزن هر میوه گوجه‌فرنگی نسبت به شاهد (بدون استفاده از کود) افزوده شد (شکل 1، جدول 2) که با نتایج محققین دیگر همخوانی دارد (14،15،16،17،18،13).
شکل 1- اثر میزان های مختلف نانوکود کلاته خضراء بر وزن تک میوه گوجه‌فرنگی
pH:
یکی از عوامل تاثیر گذار روی کیفیت میوه گوجه‌فرنگی pH آن است و به طور متوسط pH میوه گوجه‌فرنگی بین 4 تا 5/4 متغییر است. مواد معدنی میوه (عمدتاً قندها)، ژنتیک، عملیات زراعی، آب و هوا و خاک تاثیر به سزای در تعیین pH میوه گوجه‌فرنگی دارد (19). همانطور که در شکل 2 مشهود است تفاوت معنی‌داری بین تیمارهای مورد استفاده کود و شاهد مشاهده نگردید و کاربرد نانو کود کلاته تاثیری بر pH میوه گوجه‌فرنگی نداشت.
شکل 2- اثر میزان های مختلف نانوکود کلاته خضراء بر میزان pH میوه گوجه‌فرنگی
کلسیم:
کاربرد 5 کیلوگرم نانو کود خضراء موجب افزایش 22 درصدی کلسیم میوه گوجه‌فرنگی نسبت به شاهد گردید (شکل 3، جدول 2). کلسیم از عناصر مهم در کیفیت میوه و ماندگاری میوه است. افزایش میزان کلسیم میزان بروز ترک خوردگی میوه گوجه‌فرنگی و دیگر اختلالات فیزیولوژیکی که منتج به بدتر شدن کیفیت میوه می‌شود را کاهش می‌دهد (20).
شکل 3- اثر میزان های مختلف نانوکود کلاته خضراء بر درصد کلسیم میوه گوجه‌فرنگی
پتاسیم:
در بررسی های مختلف گزارش شده است که افزایش پتاسیم سبب افزایش کیفیت میوه گوجه‌فرنگی و افزایش تولید می‌شود (21،22). هارتز و همکاران (23) گزارش کردند که افزایش میزان پتاسیم رنگ میوه گوجه‌فرنگی را بهبود داده و باعث کاهش اختلالات رنگ میوه می‌گردد. همانطور که در شکل 4 مشاهده می‌گردد با افزایش میزان کود خضراء میزان پتاسیم در میوه گوجه‌فرنگی روند رو به افزایشی را نشان می‌دهد به‌طوری که کاربرد 10 کیلوگرم تفاوت معنی‌داری را با شاهد (عدم مصرف) نشان می‌دهد و تقریباً 6/18 درصد افزایش را موجب گردیده است (جدول 2). هاشمی مجد و گلچین (24) گزارش کردند که با افزایش درصد آهن ورمی کمپوست غنی شده با آهن میزان پتاسیم اندام هوایی گوجه‌فرنگی به صورت قابل ملاحظه ای افزایش می‌یابد. Chohura و همکاران (11) دریافتند که با افزایش مقادیر کلات آهن EDTA میزان پتاسم میوه توت فرنگی افزایش پیدا می‌کند.
شکل 4- اثر میزان های مختلف نانوکود کلاته خضراء بر درصد پتاسیم میوه گوجه‌فرنگی
آهن:
با مصرف نانو کود کلاته به میزان 5 کیلوگرم در هکتار موجب 3 برابر شدن میزان آهن میوه گوجه‌فرنگی نسبت به شاهدگردید که از لحاظ آماری نیز تفاوت معنی‌داری را با شاهد نشان می‌دهد (شکل 6، جدول 2). با افزایش میزان آهن قابل جذب خاک، میزان جذب آهن گیاه افزایش می‌یابد در نتیجه رابطه قوی بین آهن قابل استخراج خاک و مقدار آهن بافت گیاه وجود دارد (25). هاشمی مجد و گلچین(24) نشان دادند که با افزایش میزان آهن تیمارها، به صورت قابل ملاحظه ای میزان جذب آهن اندام هوایی گوجه‌فرنگی افزایش می‌یابد و Kołota و همکاران (26) دریافتند که استفاده از کودهای کلاته آهن تاثیر معنی‌داری روی غلظت آهن برگهای گوجه‌فرنگی می‌گذارد.
شکل 6- اثر میزان های مختلف نانوکود کلاته خضراء بر میزان آهن در میوه گوجه‌فرنگی
روی:
مصرف 5 کیلوگرم نانوکود کلاته در هکتار میزان عنصر روی را در میوه گوجه‌فرنگی تقریباً 2 برابر نمود. هاشمی مجد و گلچین(24) گزارش کردند که استفاده از کلات آهن با بنیان Fe-EDDHA باعث افزایش 70 درصدی روی در اندام هوای گوجه‌فرنگی می‌گردد. با افزایش میزان نانوکود کلاته به 10 کیلوگرم در هکتار میزان غلظت عنصر روی در میوه گجه فرنگی بطور قابل ملاحظه کاهش یافت (شکل 5، جدول 2). این امر نشان دهنده این است که در سطوح بالای آهن به دلیل رقابتی که بین جذب روی و آهن ایجاد می‌شود جذب روی کاهش می‌یابد. جونز و همکاران (19) و Lucena و همکاران (27) گزارش کردند که اثرات رقابت بین آهن و دیگر میکرو المنتها وجود دارد.
تحقیق درباره بررسی تاثیر نانو کود کلاته آهن بر کمیت و کیفیت گوجه‌فرنگی
