لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 4
معرفی باغ جهاننما
عمارت باغ جهاننما تا به حال سالم برجای مانده و به شکل هشت ضلعی است. در محوطه داخل عمارت، در وسط، یک حوض از سنگ مرمر یک پارچه ساخته شده و چهار شاه‌نشین در چهار گوشه آن ایجاد گردیده است. اتاقهای بین شاه‌نشینها دو طبقه است. نمای عمارت کلاه فرنگی باغ جهاننما از آجر است. در سالهای پیش بوسیله مالک خصوصی پنجرههای چوبی قدیمی عمارت برداشته شده و پنجرههای آهنی و ناهماهنگ با ساختمان نصب گردیده است. بدنه و لبه‌های حوض‌ها با قطعات سنگ‌های سرخ فام ساخته شده است. دو خیابان طویل در دو سمت شمال و جنوب و شرق و غرب باغ وجود دارد. دیوارهای آجری و قدیمی باغ از بیرون به همان صورت اصلی خود نمایان است. پس این دیوارها با قطعات سنگ نیمه تراش ساخته شده است. نمای دو سوی دیوارها دارای طاقنما است. لچکی‌های طاقنماهای داخلی در دوره زندیه کاشیکاری شده ولی بر اثر بی توجهی کاشیها فرو ریخته و فقط قطعات کوچکی در بعضی جاها باقی مانده است. دیوار غربی کمی نشست کرده و انحنایی به طرف داخل دارد . صحن باغ جهاننما مشحون از درختان سرو و کاج کهنسال و مرکبات و انواع میوه‌هاست. این باغ سابقاً از آب رکن‌آباد مشروب می‌شده ولی در این زمان که مقدار آب کاریز رکن آباد کاهش یافته بجز لوله کشی در قسمتی از باغ چاه حفر گردیده که مقداری آب مورد نیاز این باغ معتبر و تاریخی را تأمین می‌کند. در حال حاضر این باغ در اختیار صدا و سیمای شهر شیراز می‌باشد
صفحه اصلی > معرفی باغهای ایرانی > باغ جهاننما شیراز > معرفی
تاریخچه باغ جهاننما
باغ جهاننما یکی از کهن‌ترین باغهای شیراز است و در نزدیکی آرامگاه حافظ که در دوران گذشته جزء صحرای جعفرآباد و مصلی بوده واقع شده است. در دوره سلسله آل مظفر و آل اینجو این باغ و دشت زیردست حوالی آن سرسبز و بسیار آباد بوده است. به دو دشت جعفرآباد و مصلی که همواره پوشیده از باغهای جان‌نواز و روح‌افزا بوده در اشعار حافظ شیرازی اشاره شده است و از صفا و سرسبزی آن سخن به میان آمده است. باغ جهاننما همانند سه باغ مشهور دیگر یعنی باغ ارم و باغ دلگشا و باغ تخت قراچه در دوره آل مظفر و آل اینجو یعنی پیش از یورش تیمور گورکانی به شیراز در نهایت آبادانی بوده است. ابن عربشاه مورخ دوره تیمور در عجایب المقدور این باغ را "زینت الدنیا" نامیده است. باغ جهاننما در هنگام اقامت تیمور گورکانی در شیراز، همچون سایر باغهای نامدار آن دوره مورد توجه واقع شده بطوریکه همانند آن باغ را در اطراف سمرقند -که موطن اصلی وی بوده است احداث نموده و آن را جهاننما نامیده بود. باغ جهان‌نمای شیراز در دوره صفویه نیز آباد و با اهمیت بوده است. شاردن که در دوره صفویه شیراز را دیده است می‌نویسد: "دروازه شهر (دروازه قرآن) به خیابان بسیار زیبایی منتهی می‌شود که دراز و باریک است. در دو سوی این خیابان باغهایی است که جبهه آنها در سمت خیابان دویست پا و هریک دارای سر در و مدخل با شکوهی است با طاق نیم گنبدی و بر فراز هر سر در یک کلاه فرنگی ساخته‌اند. درهای باغ از دو سو مقابل هم قرار گرفته و قرینه بودن آنها وضع جالبی بوجود آورده است. در وسط این خیابان حوض مربع شکلی است که پهنای این حوض به اندازه خیابان است و برای اینکه بتوان از دو طرف آن گذشت، سر در باغهای دو سو به اندازه سی پا عقب نشسته است. از نوشته‌های شاردن و تاورنیه بدست می‌آید که باغهای طرفین این خیابان یعنی باغ جهاننما و باغ نو که در دوره زندیه و قاجاریه تجدید عمارت شده همان باغهای دوره صفویه می‌باشد و در آن عهد رونقی تمام داشته است. پس از سلسله صفوی، در دوره ناامنی کشور، این باغ تقریباً ویران گردیده است. به روایت میرزا محمد کلانتر فارس در دوره کشمکش بین مدعیان سلطنت، بعد از نادر شاه افشار تا استقرار حکومت کریم خان زند این باغ هم بازسازی شده است. عمارتی که در وسط باغ قرار گرفته است مربوط به کریم خان زند می‌باشد. کریم خان زند این باغ را در سال 1185 ه. ق حصار کشی کرد و عمارت مزبور را در وسط آن ساخت و در اطراف عمارت، خیابان‌کشی‌های زیبا و درخت‌کاری مفصلی ایجاد کرد. طرح این باغ را کریم خان همانند باغ نظر، در داخل باغ، دارای چهار خیابان و در اطراف، دو حوض بزرگ و دو حوض کوچک داده است. محمد هاشم آصف رستم‌الحکما که در اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه می‌زیسته است، باغ جهاننما را بدین نحو وصف کرده است: " در خارج شهر... یک باب سرا بوستان مربع بسیار وسیعی است که درمیانش عمارت چهاردهنه‌ای است و از چهار طرفش حوضهای موزون و جدولهای پرآب و روان و همه آن باغ پر از سرو موزون و گلهای رنگارنگ و ریاحین گوناگون و قصر بسیار عالی منقش زرنگاری بر سر درش ساخته و آن سرا بوستان مشرف به باغ دلگشای دیگر... ." پس از دوره زندیه، در دوره قاجاریه نیز باغ جهاننما یکی از باغهای آباد و باشکوه به شمار می‌رفته است. حاج حسن میرزا حسن فسائی که در اواسط دوره قاجاریه می‌زیسته، درباره آن می‌نویسد: " باغ جهاننما در جانب صبوی شهر شیراز به مسافت میلی کمتر، حضرت کریم خان زند در سال هزار صد و هشتاد و اند، حصاری از آجر و گچ در مقابل بهای سیصد من بذر گندم کشیده، عمارتی معروف به کلاه فرنگی در میان آن از آجر و گچ در نهایت استحکام ساخته که از صدمه چندین زلزله آسیبی به حصار گچ و عمارت آن نرسیده است، و در داخل باغ چهار خیابان از سروهای آزاد ساخته و تا کنون که نزدیک به صدو بیست سال از کاشتن آنها گذشته به خرمی و تنومندی باقی است." فرصت‌الدوله شیرازی نیز این باغ را چنین وصف نموده است: " باغ جهاننما در برابر باغ نو واقع شده، بنایش از کریم خان زند است. در وسط حقیقی آن گلگشت عمارتی است هشت گوش، که درمیانش حوضی است از سنگ مرمر در فضای باغ نیز دو حوض و آبشارهای بیمر، چهار خیابان دارد که در آنها سروهای سهی به قطار است و در سایر اراضی آن درختان نارنج و انار، این باغ هم دیوانی بوده." در دوره قاجاریه عمارت باغ محل پذیرایی مهمانان حکومت هم بوده است. لرد کرزن سیاستمدار انگلیسی که در دوره قاجاریه شهر شیراز را دیده است در کتاب ایران و قضیه ایران، باغ جهاننما را اینگونه توصیف کرده است:" در سمت دیگر جاده اصفهان به شیراز قدری بالاتر از حافظیه باغ جهاننما است که درزمان کریم خان باغ وکیل نام داشت و در عهد فتحعلی شاه هنگامی که او والی فارس بود اسمش را تغییر دادند و عمارتی تابستانی در آنجا ساختند، شامل محوطه محصور در حدود 200 یارد که حالا چند درخت دارد و رو به خرابی است. در اوایل این قرن عمارت مرکزی آن یا کلاه فرنگی وضع مرتبی داشت و مختص اقامتگاه افراد عالی رتبه انگلیس بود از جمله و.سی.جی.ریچ مأمور مقیم بریتانیا در بغداد که در کردستان اکتشافاتی کرده بود و در5 اکتبر 1821م از مرض وبا درگذشت و در باغ همان جا مدفون شد." مهدی قلی هدایت مخبر السلطنه در سال 1333 ه.ق برابر 1915م چند روزی را در باغ جهان‌نمای شیراز به سر برده است و می‌نویسد." باغ جهاننما در آن زمان به میرزا محمد باقر خان پیشکار قوام تعلق داشته و غالب درختان اطراف باغ انار بوده است."
صفحه اصلی > معرفی باغهای ایرانی > باغ جهاننما شیراز > تاریخچه
تحقیق و بررسی در مورد معرفی باغ جهان نما شیراز