دانلود مقاله هنر اصیل ایرانی (سفالگری و نقوش روی سفال)

اختصاصی از ژیکو دانلود مقاله هنر اصیل ایرانی (سفالگری و نقوش روی سفال) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مشخصات این فایل
عنوان: هنر اصیل ایرانی (سفالگری و نقوش روی سفال)
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 89

این مقاله درمورد هنر اصیل ایرانی (سفالگری و نقوش روی سفال) می باشد.

خلاصه آنچه در مقاله هنر اصیل ایرانی (سفالگری و نقوش روی سفال) خوانید :

فصل دوم
1- نقش برجسته و نمودهای آن در هنر ایران
هر انسانی در هر زمانی از این تاریخ میل بر بقا و جاودانگی دارد و در این راه سعی می‌کند چون وجود جسمیش فنا پذیر است لااقل برگردانی از خود یا طبیعت اطراف خود را به گونه ای جاودانه سازد تا آیندگان را به وجود خود آگاه کند.
دکتر عزت اله نگهبان از بزرگان باستانشناسی ایران در این مورد چنین می‌گوید:
«علاقه بشر در رهگذر زمان برای ثبت و جاودان نمودن وقایع زندگانی خود و بهره‌گیری از عوامل مختلف مانند لوحه های سنگی ، لوحه های گلی، سنگ نبشته ها ،مهرهای مسطح و استوانه و نقوش برجسته برای نیل بدین هدف، فصل مهم و جالب توجهی را در علم باستانشناشی بوجود آورده است. انواع مختلف این مدارک مستند که در دل تپه ها ، سینه صخره ها ، زوایای آثار باستانی و آستانه معابد و مساجد وجود دارند ، همگی حاکی از آن است که نسبت به ثبت وقایع زندگانی و تاریخی که شامل افتخارات او بوده است توجه شدیدی داشته است.»
البته ثبت وقایع زندگی و جاودان شدن تنها یکی از دلایل ساخت نقش برجسته ها می‌تواند باشد. در گذشته های دور بیشترین وظیفه نقش برجسته ها کاربردی بوده است و ساخت نقش برجسته به دلیل ابزاری خاصی بوده است. اگر پادشاهی دستور حجاری نقش برجسته ای را می‌داد برای نشان دادن قدرت خود بوده اگر لوح حمورابی ساخته شد برای اطلاع مردم از قوانین بوده ونیز بیشتر مهره هایی که ساخته شدند نشانی برای پادشاه یا فرد خاصی بوده  است . لیکن در این میان نقش برجسته‌هایی نیز به منظور تزئین ساخته شده اند که میتوان گفت بعضی از مهرها در این زمره قرار دارند .
با گذشت زمان و متمدن شدن انسان توجه او به زیبایی بیشتر شد در نتیجه نقش برجسته‌هایی که برای تزئین به کار می‌رفتند بیشتر ساخته شدند. نقوش مختلف به صورت واقعی یا نمادین وارد نقش برجسته شد و گسترش یافت.ثبت وقایع نیز همراه با جنبه زیبایی نقش برجسته به حیات خود ادامه داد و راهی شد برای کسب اطلاعات در مورد آن زمان.

«نمونه های مختلف ثبت وقایع که در آثار باستانی در پهنه دنیای باستان از حوزه دریای مدیترانه تا دره رود سند مشاهده می‌گردد، در کشور ما ایران، تجلی خاصی داشته و شواهد مختلف آن چه در ضمن حفاریهای باستانشناسی و چه به صورت سنگ نبشته ها قرون متمادی آشکارا بدون شناسایی و تعیین هویت در دیدگاه بشر قرار داشته اند. بررسیهای اولیه باستانشناسی و کشف خطوط باستانی به تدریج متون ثبت شده در این سنگ نبشته ها را روشن نمود و با پیشرفت علم باستانشناسی نقوش برجسته و صحنه ها و کتیبه ها و متون آنها در مقام مقایسه با مجموعه اطلاعات دیگری که از جهات مختلف در باستانشناسی پدید آمده بود قرار گرفت و بدین وسیله مستندات دیگری بر اطلاعات باستانشناسی افزون گردید.»
ماده مورد استفاده برای ایجاد ، نقش برجسته در گذشته شامل گل ، سنگ ، و فلز بوده است.گل از جمله مواردی است که در دوران گذشته و پیش از تاریخ به ندرت برای نقش برجسته به کار می‌رفت و شاید بتوان یکی از نمونه های اولیه نقش برجسته گلی را سفالهایی دانست که با ابزارهایی که نوک آن مثلثی شکل یا نیم دایره بوده است سطوحی چون نقش برجسته روی آن به عنوان تزئین ایجاد کرده اند.
برای ساخت نقش برجسته فلز نیز در گذشته به کار می‌رفت که البته این امر بعد از کشف فلز بوده است. نقش برجسته های فلزی بیشتر از جنس مفرغ در نواحی خاص و در اندازه های کوچک ساخته شده اند.
در میان مواردی که در گذشته برای ساخت نقش برجسته به کار می‌رفت سنگ جایگاه ویژه ای دارد و بیش از سایر موارد به کار رفته است. سنگ نسبت به سایر مواد دارای استقامت بیشتری است و بدلیل استحکام آن ، در گذشته که بسیاری از مواد امروزی وجود نداشته است یا کشف نشده بوده است در بناها و کاخها به کار گرفته می‌شدند. از دیگر ویژگیهای سنگ وجود آن و دسترسی آسان به آن است، بخصوص در ایران که مناطق کوهستانی فراوانی دارد. همچنین پادشاهان با حجاری نقش برجسته‌ها در دل کوه عظمت و ابهت خود را بیشتر به نمایش می‌گذاشتند .نقش برجسته در دوره های تاریخی ایران به صورت های مختلف نمود یافته است که بعضی از آنها را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
یکی از آثار به دست آمده از فلات ایران در هزاره چهارم تا سوم پیش از میلاد مهرهای سفالی هستند که همچون نقش برجسته هایی کوچک با نقوش انتزاعی و تصویری منقوش شده اند.

این نقوش از شکلهای جانوران، انسان ،گیاهان ونقوش هندسی تشکیل شده اند. برخی از این مهرها به صورت استوانه ای ساخته شده و با غلتاندن آن نقش کاملی حک می‌شود. یکی از این مهرهای استوانه ای که متعلق به دوره شوش و هزاره سوم پیش از میلاد است یک دیوشیر، دوگاو، دوشیر، و یک دیوگاو را نشان می‌دهد. جانوران دیو شکل که ترکیبی از حیوان و انسان است در نقوش عیلامی‌به میزان زیاد دیده می‌شود.
از آغاز هزاره اول پیش از میلاد دسته ای از آریائیها از سمت شمال و کرانه شرقی دریای خزر وارد فلات ایران شدند. جام طلایی مربوط به این زمان از مارلیک بدست آمده است که دارای نقش برجسته های زیبایی است این نقش برجسته از جام نشان داده شده است. جواهرات لرستان نیز که مربوط به همین دوران یعنی هزاره اول پیش از میلاد است دارای نقش برجسته های هر چند کوچک اما زیبایی است.
در حکومت عیلامی‌نقش برجسته دارای اهمیت فراوانی بوده است از جمله مضامین آثار سفالی و نقش برجسته های این دوره همان گونه که پیش تر اشاره شد، پیکره‌های الهة باروری و نیز حیوانات تلفیقی و دیوسان است . نقوش کنده کاری شده روی صخره ها نیز نشان از نوعی رویکرد واقع گرایانه و بازنمایی طبیعی و جسمانی دارد که بیش از همه در لوح سنگی منقوشی که از ارگ شوش به دست آمده می‌توان مشاهده کرد.
یکی از دوره های عظمت نقش برجسته به خصوص بر روی سنگ و صخره ها دوره هخامنشیان است نقش برجسته های این دوره دارای عظمت و زیبایی خاصی است . نقش کوروش که با دو بال و تاجی در پاسارگاد و بر روی ستونی اجرا شده است در ابتدای این دوره از آثار بزرگ این دوره است.
تخت جمشید نیز که از بناهای مهم این دوره است دارای نقش برجسته هایی بسیار زیباست. در نقش برجسته های تخت جمشید صحنه هایی از مراسم و مناسک رایج در تخت جمشید است که عموماً پیکره پادشاه کانون اصلی هر صحنه است. در نقش برجسته های مربوط به ردیفهای هدیه آوران ، صحنه بارعام پادشاه و دیگر نقش برجسته مربوط به آرامگاه ها درعین حال که همگی حکایت از تبحر و مهارت سنگتراشان دارد ولی هر یک گوشه ای از مراسم و وقایع سیاسی و مذهبی آن دوران به نمایش می‌گذارند. ویژگی این آثار این است که هنرمندان پیکرتراش بتمامی‌در خدمت اجرا و طرح بودند و مجالی برای بروز بیان شخصی خود نداشتند و کاملا مطیع بودند.
در دوره پارتیان ،ما به خوبی تأثیر هنر یونان را مشاهده می‌کنیم به طوری که در بعضی بناها شاهد تصویر زن در نقش برجسته ها هستیم که در دروه هخامنشیان وجود نداشت. ساخت نقش برجسته با گچ در این دوره رواج بسیار یافت که می‌توان به نمونه های آن در آسور و اوروک ( در عراق ) اشاره کرد.
نقش برجسته های دوره ساسانی بسیار حائز اهمیت هستند و تعداد زیادی از آنها وجود دارند که نشان دهنده ذوق هنرمندان ساسانی است. نقش برجسته طاق بستان در کرمانشاه از آثار بزرگ این دوره است. گچبری نیز در این دوره بیشتر از دوره پارتیان پیشرفت کرد و از نقوش مختلف گیاهی ، حیوانی ، انسانی و هندسی استفاده  شده است.
از بعد از دوره ساسانیان نقش برجسته دارای اهمیت قابل ذکری نمی‌باشد لیکن در حال حاضر هنر نقش برجسته مجدداً در حال یافتن جایگاه خود به عنوان یک هنر است و بیشترین ماده اولیه ای که برای اجرای این هنر به کار می‌رود گل است.
امیدوارم هنر مندانی که در این راه قدم برمی‌دارند قدوم خود را بر پایه هنرو تمدن ایرانی استوار گردانند و به رشد و اعتلای این هنر بیش از گذشته کمک کنند.

2- تکنیک های اجرای نقش برجسته بر سفال
الف- موادو مصالح
ماده اصلی اجرای یک نقش برجسته سفالی گل است . گل سفالگری خود از ترکیب خاک رس و آب تشکیل می‌شود و در اینجا آنچه بر روی گل سفالگری تأثیر گذار است، که دارای چه کیفیت و چه ویژگی هایی باشد خصوصیات خاک رس است.
سنگهایی که توسط عوامل مختف دچار فرسایش شدند توسط رودخانها به مناطقی حمل گردیدند و در آنجا لایه های رسوبی را تحت فشار به وجود آوردند. این لایه ها نیز بعدها توسط عوامل جوی و رودخانه ها فرسایش یافتند و پس از ته نشین شدن و بیرون آمدن از سطح آب خشک شدند که امروزه به معدنی برای خاک رس تبدیل شده اند. ترکیبات اصلی تشکیل دهنده خاک رس سیلیکاتها و آلومینیوم است که همراه با ناخالصی های دیگر مانند آهن یافت می‌شود . مقدار آهن موجود نقش اساسی در رنگ سفال بعد از پخت دارد.
در ترکیبات شیمیایی خاک رس مقدار زیادی آب وجود دارد هر چقدر بلورهای خاک رس کوچکتر باشد آب موجود در خاک بیشتر است در نتیجه انعطاف پذیری خاک هم بیشتر می‌شود.
خاک آماده پس از نرم شدن و جدا کردن ناخالصیهای احتمالی مانند سنگ و ماسه با آب مخلوط می‌شود . قابل ذکر است که ماسه موجود در خاک را باید با ته نشین کردن از خاک جدا کرد. پس از مخلوط کردن آب با خاک سفالگر با لگد کردن و چنگ زدن آن و در نهایت ورزدادن، گل را برای کار آماده می‌کند . آماده کردن گل توسط دستگاههای مکانیکی نیز صورت می‌گیرد. این دستگاه ها به صورت یک همزن عمل می‌کند و دوغاب تشکیل شده را با به هم زدن یکدست می‌کند پس از اتمام این عمل دوغاب الک می شود و سپس آب موجود در گل را خارج می کنند این عمل با روشهای دستی و ماشینی صورت می‌گیرد. ورزدادن از اعمالی است که پس از خارج کردن آب از از گل و سفت شدن به اندازه کافی صورت می‌گیرد.
این عمل لازم است تا گل برای شروع کار محیا شود و بدون ورزدادن کار به خوبی پیش نمی‌رود.
....

بخشی از فهرست مطالب مقاله هنر اصیل ایرانی (سفالگری و نقوش روی سفال)

مقدمه
فصل اول
1- اهمیت هنرهای ایران (تزئینات و آرایه ها)
2- سفال و سفالگری معرف فعالیت جوامع بشری
تعریف سفال:
تزئین بر روی سفال پیش از تاریخ ایران
شوش I به تفکیک لایه ها
چگونگی شکل گیری نقوش تزئینی (آرایه های حیوانی) بر سفال
 مفاهیم نقوش حیوانی در سفالینه های کهن ایران
مفهوم نقش بزکوهی:
قوچ:
مفهوم نقش اسب:
مفهوم نقش پلنگ:
مفهوم نقش مار:
مفهوم نقش ماهی:
مفهوم نقش آب:
فصل دوم
1- نقش برجسته و نمودهای آن در هنر ایران
تکنیک های اجرای نقش برجسته بر سفال
ابزار:
طرح
اجرا
فصل سوم
گزارش کار عملی:
منابع و مآخذ