دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
انسانها علاوه بر تأمین مواد غذایی بسیاری از نیازهای روزمره زندگی خود را از گیاهان تأمین می کنند. شاید بتوان گفت که نقش گیاهان در تأمین اینگونه نیازهای جامعة انسانی، کمتر از نقش آنها در تأمین محصولات غذایی نیست.
از جملة این مواد کاغذ، پلاستیک، چسب، داروهای گیاهی و نوشیدنی هایی مثل چای و کاکائوست که گیاهان مختلفی را ما در تهیة و تولید این مواد استفاده می کنیم.
آنچه که در انتخاب گیاهان زراعی جهت کشت در یک منطقه اهمیت دارد سازگاری با عوامل محیطی و با صرفه بودن از نظر اقتصادی می باشد که باعث می شود که یک گیاه زراعی در یک منطقه مورد کشت کار قرار گیرد.
زیرة سبز بعنوان گیاهی ارزشمند از نظر دارویی دارای ویژگیهای است که جایگاه آنرا در الگوی کشت مناطق خاصی از کشورمان تثبیت نموده است. مهمترین این ویژگیها عبارتند از:
1) فصل رشد نسبتاً کوتاه زیرة سبز (100 تا 120 روز) باعث می شود پس از برداشت محصول زمین را زیر کشت محصولاتی نظیر ذرت علوفه ای، سویا، هویج، ارزن، کنجد و برد و یا اقدامات اصلاحی روی خاک انجام داد.
2) زیرة سبز نیاز آبی کمی دارد. علاوه بر آن، قسمت عمدة آب مورد نیاز خود را از نزولات جوی تأمین می کند.
3) فصل کاری زیرة سبز در مناطق کشت با فصل کاری محصولات دیگر تلاقی نداشته و تعادلی در توزیع زمانی کار زارعین و ماشین آلات کشاورزی ایجاد می کند.
4) زیرة سبز در مقایسه با سایر محصولات زراعی از توجیه اقتصادی بالایی برخوردار است، خصوصاً در مناطقی که آب عامل محدود کننده است.
5) از آنجا که زیرة سبز گیاهی صادراتی است، قیمت آن کمتر دچار نوسانات شده و موجب اطمینان خاطر کشاورز از فروش محصول خود به قیمت مناسب می شود. (م 9)
حال با توجه به این ویژگیها در این پایان نامه به تحقیق و جمع آوری اطلاعات در مورد این گیاه ارزشمند پرداخته ایم.
فصل اول: تاریخچة و مبدأ زیرة سبز
زیرة سبز بعنوان یک گیاه دارویی و ادویه ای از روزگاران کهن مورد استفاده قرار می گرفته بطوریکه در کتاب مقدس Ebers Papyrus (1550 قبل از میلاد) به شناخت بذر زیره اشاره شده است. (م 1)
در مبدأ جغرافیایی زیره سبز اختلاف نظر وجود دار د. بعضی آنرا بومی مناطق جنوبی مدیترانه و عده ای بومی ناحیة علیای مصر و سواحل نیل می دانند. (م 9)
قدیمی ترین اثری که از زیره سبز در تاریخ بدست آمده مصرف آنرا به 5000 سال قبل می برد که مصریان برای مومیایی فراعنه از آن به همراه بادیان و مرزنجوش استفاده می کردند. از زیره درپاپیروس ها به عنوان یک ضد تشنج، ملین، مسکن و محرک نامبرده و در طب سنتی هند محرک و مفید برای اسهال و ورم روده بکار برده می شده است. (م 9)
نظر به قدمت و وسعت کشت و تنوع نمونه های وحشی زیره سبز بخصوص گونة Cuminum Setifolium در ایران، این احتمال تقویت می شود که منشاء تکامل و اهلی شدن این گیاه غلات ایران باشد.
در ایران نمونه های نیمه وحشی این گیاه از سبزوار، سرخس و صالح اباد، سرخه سمنان، گرمسار، غرب کاشمر، بین خواف و تایباد، سرخس و دریاچة بزنگان و جنوب تربت حیدریه گزارش گردیده است.
فصل دوم: گیاه شناسی زیرة سبز
برای آشنایی بیشتر با زیرة سبز ابتدا گیاه شناسی تیرة جعفری که زیرة سبز متعلق به این خانواده است بررسی کرده و سپس جنس زیره و بویژه زیره سبز را مورد بحث قرار می دهیم.
2-1 تیرة جعفری Apiaceae=Umbellifereae
تیرة جعفری از نظر داشتن گیاهان دارویی و تغذیه ای اهمیت زیادی دارد. پودر یا دانة بسیاری از گیاهان این خانواده را بعنوان ادویه و بصورت افزودنی وارد غذاها می کنند و یا به شکلهای مختلف مثلاً ضد نفخ، مقوی معده، اشتها آور و ... بکار می برند (م 2)
گیاهان تیرة جعفری گیاهانی هستند یکساله، دو ساله یا چند ساله، بندرت بوته ای یا درختچه ای، که در حالت درختچه ای با چوب نرم و گاهی نیز با رشد غیرطبیعی چوب پین همراه می باشند. در اغلب گیاهان خانواده ساقه شیاردار بوده و دارای بافت کلانشیم محیطی کاملاً توسعه یافته است.
برگها متناوب، بندرت متقابل یا فراهم، ساده با مرکب بصورت پری، پنجه ای، سه تایی و یا رشته ای. گل آذین از نوع محدود و به صورت چتر مرکب و گاهی بصورت چتر ساده است.
گلها کوچک، منظم، گاهی نامنظم و جز مادگی 5 قسمتی (Pentanerous) بالایی و دوجنسی یا یک جنسی است. به ندرت ممکن است گیاه دوپایه (Dioecious) باشد. پرچمها متناوب با گلبرگها و معمولاً 5 عدد هستند که بوسیلة میله های مجزا برروی دیسکی شهددار قرار دارند.
پرچمها معمولاً زودتر از مادگی می رسند (Rrotendri) و همین مورد سبب گرده افشانی غیرمستقیم می باشد. مادگی معمولاً شامل 2 برچه پیوسته است که از تخمدانی 2 خانه و یا پایینی می دهند.
میوه 2 فندقه شیروکارپ (Schizocarp) است که هر قسمت را مری کارپ می گویند. میوه های شیزوکارپ صاف یا شیاردار بوده و گاهی توسط کرک، فلس و یا خار پوشیده شده اند.
(منایع 7 و 2 و 9)
تیرة جعفری را می توان به زیرتیره های زیر تقسیم بندی کرد.
زیرتیره جعفری (Apiodeue)، سانی کولوتئیده (Saniculoideau) آرالیوئیده (Araliodeae)
آنچه بطور سنتی در تیره جعفری جای می گیرد به مفهوم ویژه شامل گونه های علفی با دو برچه است که از پهلو پهن شده و شیزوکارپ دارند، د ارای کاپوفور بوده و مجرای ترشحی آنها دارای روغنهای فرار است. (م 7 م 1 م 2)
2-2 جنس زیرة سبز Cuminum
گیاهانی هستند یکساله، معطر، بدون کرک (جز میوه)، ساقه علفی با انشعابات 2 تایی و گاهی 3 تایی که ارتفاع آن 10 تا 50 سانتی متر است.
برگها متناوب، دارای انشعابات دو بار سه قسمتی و رشته ای شکل اند. گل آذین از نوع چتر مرکب می باشد. کاسبرگها و گلبرگها هرکدام 5 عدد است و به تخمدان گل متصل می شونمد، پرچمها 5 عدد می باشند که به قسمت داخل باز می شوند، مادگی شامل 2 برچه پیوسته است که تشکیل تخمدانی دوخانه و پایینی را می دهد، میوه دوکی شکل بوده و در دو سر باریک می شود و از نوع دوفندقه شیزوکارپ است که شامل دو مریکارپ می باشد، پریکارپ میوه تانن زیادی داشته و بر اثر املاح آهن رنگین می شود، رنگ میوه زرد یا خرمایی مایل به خاکستری است. (م 1 و 2 و 7)
2-3 زیرة سبز Cuminum Cyminum (14= n2)
گیاهی است یکساله که ارتفاع آن بر حسب شرایط محیطی 10 تا 5 Cm متغیر است نام انگلیسی آن Cumin و در عربی به آن کمون می گویند. در برخی مناطق خراسان این گیاه کراویه نامیده می شود.
ریشة آن دراز، باریک و سفید است و ساقة آن علفی، راست، منشعب با تقسیمات دوتایی و به ندرت سه تایی است که این انشعابها در نهایت به گل آذین چتر مرکب ختم می شود.
رنگ برگها تیره و ظاهر آن شفاف و بی کرک است برگها رشته ای شکل و فاقد گوشوارک نیز می باشد. زیرة سبز گیاهی عمدتاً خود گشن و دگر گشنی آن 2 تا 3 درصد می باشد (و گرده افشانی آن عمدتاً توسط باد صورت می گیرد تا حشرات). گلها کوچک و به رنگهای سفید، قرمز صورتی و یا بنفش دیده می شود. کاسه گل شامل 5 کاسبرگ جدا نوک تیز و سبز و جام گل از 5 گلبرگ آزاد تشکیل شده است. تعداد پرچمها 5 عدد بوده و تخمدان آن 2 برچه ای است که نهایتاً تولید میوة 2 فندقه شیزوکارپی می کند که بصورت دو بذر به هم چسبیده می باشد. میوة ز یره سبز بطول 5 تا 6 mm قطر آن 5/1 تا 2 mm، کشیده و دوکی شکل است که در دو طرف باریک می شود. میوه بسیار معطر و پوشیده از تارهای خشن است.
رنگ بذر از سبز تا قهوه ای تغییر می کند. بذر سالم و رسیده زرد است ولی هرچه از عمر آن بگذرد رنگ آن تیره تر می گردد و وزن هزار دانه حدود 3 گرم می باشد.
بذر این گیاه قسمت مهم مورد استفادة این گیاه می باشد، میوه شامل (7%) روغن، (13%) رزین (5/2 تا 4%) اسانس و آلورون است. بوی مخصوص اسانس و میوة گیاه مربوط به کومینول است. (م 1 و 2 و 5 و 7 و 9)
فصل سوم: زیرة سبز و نیازهای آن برای رشد و نمو
3-1 محیط رشد زیره سبز
با توجه به منشاء اصلی شدن زیرة سبز مناسبترین منطقه رشد برای آن منطقة معتدله می باشد مناسبترین محدودة دمایی مورد نیاز این گیاه 26-9 درجة سانتی گراد است که این دما در اکثر مناطق زیره کاری در ماههای آخر زمستان و اوایل بهار تأمین می گردد.
در کشور ما نیازهای محیطی زیرة سبز در اکثر مناطق کشور قابل تأمین است و شاید عامل محدود کننده زراعت آن رطوبت نسبی بالا در مناطق شمالی کشور باشد به این دلیل است که زیرة سبز مورد حملة چندین قارچ قرار می گیرد و محدود شدن زراعت زیره سبز به حاشیة کویر نظیر استانهای خراسان، اصفهان و کرمان نیز شاید به همین دلیل باشد (م 2 و 7)
3-1-1 نیازهای حرارتی زیرة سبز
دمای آب و هوای مدیترانه یا برای رشد و نمو زیرة سبز مناسبتر است. تجربیات نشان می دهد که بذر زیره سبز در دماهای نزدیک به صفر درجه جوانه نمی زند.
حداقل دمای رشد زیرة سبز 9 درجه و حداکثر آن 26 درجه سانتی گراد اعلام کرده اند و در مورد حداکثر دمای قابل تحمل گیاه گزارشی موجود نمی باشد.
در تستهای تعیین قوة نامیه محدود حرارتی 20-30 درجه سانتی گراد برای زیرة سبز پیشنهاد شده (م 2 و 7)
3-1-2 نیازهای رطوبتی زیرة سبز
مطالعة مناطق کاشت و زیستگاههای طبیعی این گیاه بیانگر این است که رطوبت نسبی بالا مناسب رشد گیاه نمی باشد. رطوبت نسبی بالا موجب ابتلای زیره به دو بیماری بلایت آلتراناریایی و بوته میری می شود. (م 2 و 7)
3-1-3 خاک مناسب زیره سبز
گیاهچة زیرة سبز بسیار ظریف و ضعیف است، سبز شدن آن در خاکهای سنگین خصوصاً در صورت تشکیل سله در لایة سطحی خاک بسیار مشکل می باشد.
لذا خاکهای شنی – لومی برای زراعت زیرة سبز پیشنها می گردد، همچنین وجود تهویه کافی و اکسیژن فراوان خاک برای زراعت موفق این گیاه توصیه می گردد و PH خاکها نیز باید در محدودة 3/8-5/4 باشد.
3-1-4 نیاز نوری زیرة سبز
زیرة سبز بدلیل دارا بودن برگهای رشته ای، در صد کمی از نور رسیده به سطح زمین را دریافت می کند. لذا بحث سایه اندازی و رقابت بر سر جذب نور در این گیاه منتفی است، روزهای آفتابی و خشک شرایط مطلوبی را بریا فرار گیاه از ابتلا به بیماریهای قارچی فراهم می کنند.
فهرست مطالب:
مقدمه
فصل اول؛ تاریخچه و مبدأ زیره سبز
فصل دوم؛ گیاهشناسی زیرة سبز
2-1 تیرة جعفری
2-2 جنس زیرة سبز Cuminum
2-3 زیرة سبز Cuminum Cyminum
فصل سوم؛ زیرة سبز و نیازهای آن برای رشد و نمو
3-1 محیط رشد زیرة سبز
3-1-1 نیازهای حرارتی زیرة سبز
3-1-2 نیازهای رطوبتی زیرة سبز
3-1-3- خاک مناسب برای زیرة سبز
3-1-4 نیازهای نوری زیرة سبز
3-2 اجزای عملکرد زیرة سبز
3-2-1 عملکرد دانة زیرة سبز
3-3 مراحل نمو زیرة سبز
3-4 واکنش زیرة سبز به تنشهای محیطی
3-4-1 اثر تنش کم آبی بر مؤلفه های عملکرد بذر، در زیرة سبز
3-4-2 تنش شوری
3-4-3 تنش گرمایی
3-5 زیرة سبز در تناوب
3-6 کوددهی زیرة سبز
فصل چهارم؛ از کاشت تا برداشت زیرة سبز
4-1 تهیة بستر بذر
4-2 آماده سازی بذر جهت کاشت
4-3 کاشت بذر زیرة سبز
4-4 تاریخ کاشت زیرة سبز
4-5 برداشت زیرة سبز
4-5-1 عملکرد زیرة سبز
4-6 زمان برداشت و آماده سازی محصول برای بازار
4-7 آب مورد نیاز زیرة سبز
4-7-1 اثر آبیاری بر اجزاء عملکرد زیرة سبز
4-7-2 وزن هزار دانة زیرة سبز
4-7-3 تعداد چتر در بوتة زیرة سبز
4-7-4 تعداد دانه در چتر زیرة سبز
4-7-5 عملکرد دانه
فصل پنجم؛ بیماریها، آفات و علفهای هرز زیرة سبز و نحوه کنترل آنها
5-1 بیماریهای زیرة سبز
5-1-1 بیماری بوته میری یا پژمردگی زیرة سبز
5-1-1-1 روشهای مبارزه
5-1-3 بیماری سوختگی زیرة سبز
5-1-4 بیماریهای دیگر زیرة سبز
5-2 آفات زیرة سبز
5-3 مبارزه با علفهای هرز زیرة سبز
فصل ششم؛ خواص، مصارف و جنبه های اقتصادی زیرة سبز
6-1 خواص و مصارف داروئی زیرة سبز
6-2 مصارف غذایی زیرة سبز
6-3 سایر موارد مصرف زیرة سبز
6-4 اسانس زیرة سبز
6-4-1 ترکیبات شیمیایی اسانس زیرة سبز
6-4-2 روشهای استخراج اسانس زیرة سبز
6-5-1 اهمیت اقتصادی زیرة سبز
6-5-2 سطح زیر کشت، تولید و عملکرد زیرة سبز در ایران
6-5-3 صادرات زیرة سبز
فصل هفتم؛ ژنتیک و اصلاح در زیرة سبز
7-1 ژنتیک زیرة سبز
فصل هشتم؛ منابع مورد استفاده
شامل 46 صفحه فایل WORD قابل ویرایش
