اختصاصی از
ژیکو دانلود پاورپوینت مدل سیستم زنده (VSM) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .
علم سایبرنتیک (Cybernetics): علم سازمان کارا (Beer).
مدل سیستم های زیست پذیر (Viable System Model) شناخته شده ترین
مدل در حوزه سایبرنتیک سازمانی (Organizational Cybernetics) می باشد.
زیستپذیری (Viability): توانایی حفظ موجودیت مستقل.
بقا (Survival ) : حفظ هویت.
هویت (Identity ) سازمان: الگوی سیستمی سازمان
سازمان (در ادبیات سایبرنتیک): روابط بین فرایندها که سیستم واحدی را
پدید میآورد.
ساختار: اجزا و روابطی که سیستمی واحد را شکل میدهد.
هر تغییر ساختاری لزوما به تغییر الگو و هویت سازمان منتج نمیشود.
ولی لازمهی هر تغییر هویت، تغییر ساختاری است.
سیستمهای خودساخته (Autopoietic System ) : سیستمهایی که هویت خود را تعیین و حفاظت مینمایند.
در طول زمان خود را بازسازی میکنند.
نکتهی مهم تعیین هویت سیستم توسط خود سیستم است نه از بیرون آن.
این سیستمها در دیدگاه سایبرنتیک، زنده تلقی میشوند.
تشکیلات (Enterprise ) /سازمان: شکل خاصی از سازمان که هویت و موجودیتی مستقل دارد و از دیدگاه سایبرنتیک به دنبال زیستپذیری است.
اساس:
کلیت ساختار مدل VSM سلسله مراتبی است.
ساختار آن شامل درونگذاری (Embedment)های تودرتو یا به عبارتی شبکههای بههمتنیده است.
به عبارت دیگر هر سطح از جزئیات یک سیستم زینده در قالب شبکههایی مرتبط تعریف میشود
اگر به جزئیات هر شبکه توجه کنیم به وجود سیستمی زینده در داخل آن پی میبریم. به این سطوح سیستمهای زینده «سطوح بازگشتی» میگویند.
سطوح بازگشتی به معنای در ارتباط بودن سیستمهای مدیریتی (زیرسیستمهای 2 تا 5) یک سیستم زینده در سطوح مختلف است.
زیستپذیری یک سیستم زینده به معنای حفظ هویت زیرسیستم 1 است.
مدل VSM از چندین زیر سیستم تشکیل شده است.
ساختار:
زیر سیستم 1 : همان واحدهای تولیدی یا فرآیندهای اصلی میباشد.
هر فرآیند اصلی دارای کارکردی (Function) مدیریتی است.
در سطح بازگشت صفر علاوه بر کارکردهای مدیریتی هر فرآیند اصلی، کل سیستم دارای یک کارکرد مدیریتی کلان (فرآیند پشتیبانی) است شامل اجزایی است که در ادامه بحث می شود.
زیرسیستم 2: زیرسیستم عملیات زیرسیستم 1 را هماهنگ میکند. به عبارت دیگر نوسان عملیات زیرسیستم 1 را که کارکرد مدیریتی آن پدید میآورد، از میان میبرد.
زیرسیستم 3: مسئولیت نظارت بر زیرسیستم 1 برای جلوگیری از تخطی از مرز سیستم را بر عهده دارد. در حقیقت این زیرسیستم مسئول اعمال فعلی و درونی سیستم است.
زیرسیستم *3:
در ساختار VSM از کارکردهای مدیریتی زیرسیستم 1 تا زیرسیستم 3و 4و 5 یک ستون فرماندهی (جریان نظارت و مدیریت) متصور است.
در این ستون حرکت پائین به بالا از حال و درون (زیرسیستم 3) به سمت آینده و محیط (زیرسیستم 4و 5) است.
در مقابل حرکت از بالا به پائین هم حرکت از سطوح بالاتر مسئولیت و دیدگاههای کلان و بلندمدت به سمت سطوح پائین مسئولیت و دیدگاههای خرد و کوتاهمدتاه است.
زیرسیستم 3* در خارج از ستون فرماندهی قرار دارد و در حقیقت با انجام برخی بازرسیهای پراکنده و گاهبهگاه (در خلاف جهت جریان نظارت و فرماندهی) بر انعطافپذیری بیشتر و تحویل به موقع تاکید دارد.
زیرسیستم 4: امور مرتبط با آینده و محیط سیستم را مدیریت میکند.
این زیرسیستم، عملکردی هوشمند دارد، که محیط سیستم را تحت نظر قرار میدهد.
همچنین به سازمان کمک میکند تا برای آینده برنامههای لازم را اتخاذ و بقای سیستم تضمین نماید.
زیرسیستم 5: سیاستگذاری و هدفگذاریهای کلان و همه جانبه را انجام میدهد.
این زیرسیستم بین تمایل زیرسیستم4 به تغییر در پاسخ به نواسانات مداوم محیط و تمایل زیرسیستم 3 به قانونمند و با ثبات کردن برای حفظ توان انجام فرآیندهای اصلی توسط زیرسیستم 1، تعادل برقرار میکند.
این زیرسیستم در حقیقت نقش حافظ حالت (هویت) و بقا (زیستپذیری) را به تعادل میرساند.
مهندسی تنوع:
تعداد کل حالات ممکن سیستم را تنوع آن گویند.
بر اساس قواعد اولیه کنترل تنوع کنترلکننده نباید کمتر از تنوع کنترلشونده باشد.
در غیر این صورت در برخی حالات کنترلکننده نمیتواند به گونه سیستمی کنترلشونده را تحت کنترل حفظ کند.
بر اساس قانون تنوع ضروری (Law of Requisite Variety) Ashby تنها تنوع میتواند، تنوع را در خود فرو ببرد.
به عبارت دیگر برای مدیریت تنوع (پیچیدگی) در حالت اولیه تنوع محیط سیستم بسیار بیشتر از تنوع سیستم و تنوع دوم نیز بسیار بزرگتر از تنوع مدیریت حاکم بر آن سیستم است.
VE>>VS>>VM
طراحی مناسب سیستمی بهگونهای است که بتواند تنوع مدیریت سیستم را از تنوع سیستم و این تنوع را از تنوع محیط سیستم بزرگتر یا مساوی باشد.
به عبارت دیگر هر یک باید بتوانند حالات سیستم بالادست خود را شناسایی و برای مواجهه با آنها راهکارهایی را از پیش طراحی کنند (ترفیع تنوع) و اگر نمیتوانند سیستم را بالادست را به گونهای محدود نمایند (تنزیل تنوع) که امکان های رخداد حالات بدون راهکار تقلیل یابد.
تئوری تنوع ضروری و سایبرنتیک:
مهندسی تنوع بستری برای فهم نقطهی تعادل کنترل مرکزی و استقلال محلی فراهم میکند.
اگر از این نقطهی تعادل به سمت کنترل مرکزی بیشتر بغلطیم دچار بروکراسی و تصلب سیستم میشویم.
اگر استقلال محلی هر یک از اجزای سیستم بیش از تعادل گردد، ساختار ناکارآمد شده و هرجومرج رخ میدهد.
در ساختار VSM هر اتصال بین محیط، فرایند اصلی و فرایندهای مدیریتی (پشتیبانی) دربرگیرندهی ترکیبی از تنزیل تنوع سیستم بالادست و ترفیع تنوع سیستم پاییندست میباشد.
از آنجایی که سیستمهای دو تا پنج بخش مدیریتی VSM میباشند، هر حالتی که توسط فرایند اصلی (سیستم 1) معرفی نشده باشد، باید توسط سیستم مدیریتی از میان برداشته شود.
سیستم 2 وظیفهی هماهنگ کردن و همکاری فرایندهای اصلی مختلف را بر عهده دارد. بنابراین تنوع باقی مانده که باید توسط سیستم 3 مدیریت گردد، کاهش مییابد.
به عبارت دیگر سیستم 3 مسئول عملیات سنتی مدیریت و کنترل مرکزی و سیستم 2 مسئول تصمیمگیری مستقل از مرکز و در حوزهی اختیار تفویض شده از مغز مرکزی تصمیمگیری (سیستم 3) است.
نکتهی قابل توجه انحلال تنوع محیط در درون شبکههای تودرتوی بازگشتی یک سیستم زینده است.
به عبارت دیگر پاسخگویی یک سیستم زینده در مقابل حالات مختلفی که محیط آن پیدا میکند در یک یا چند سطح متوالی از سطوح بازگشتی آن سیستم امکانپذیر میگردد.
محدودیتها:
«Beer» معتقد است، سیستمهای زینده آن گونه که در VSM تعریف میشوند، سیستمهای خودساخته میباشند و بنابراین باید سیستمهای زنده تلقی گردند.
اما افرادی همچون Mingers با مطرح کردن سیستمهای اجتماعی در این مدعا شک میکنند.
نقاط ابهام VSM:
دشواری شناخت هدف سازمان سبب عدم شفافیت هویت و در نتیجه فرایند اصلی (زیرسیستم 1) که سنگ بنای سیستم است، متزلزل میگردد (Jackson) .
فقدان عناصر کلیدی واقعی (Substantive Critical Element) (Jackson، Flood)
«Vidgen» پیشنهاد میکند، VSM را با سایر روشهای سیستمی مانند روش سیستمهای نرم (SSM) «Checkland» تلفیق گردد. این عمل به درک عمیقتری از هدف و عناصر تفکر سیستمی منجر میگردد، تا بتوان به کمک آن با موضوعات واقعی مواجهه نمود.
شامل 28 اسلاید POWERPOINT
دانلود با لینک مستقیم
دانلود پاورپوینت مدل سیستم زنده (VSM)