این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 120 صفحه می باشد.
فهرست
فصل اول
مقدمه
بیان مسئله
سؤالات پژوهش
اهمیت پژوهش
اهداف پژوهش
فرضیه های پژوهش
تعریف اصطلاحات
ترس های تحولی
الگوهای فرزندپروری
کودک ناسازگار
فصل دوم
ادبیات تحقیق
ترس
فوبیا
شباهت و تفاوت اضطراب با ترس
ویژگی های محرک
ویژگی های پاسخ
ترس به عنوان هسته اصلی هیجان
نظریه های مربوط به ترس
نظریه زیستی، اجتماعی
نظریه روانکاوی
نظریه ادراکی
نظریه رفتاری
نظریه عملکرد
علل ترس
عوامل بیولوژیکی
عوامل محیطی و یادگیری
انواع ترس های تحولی بر حسب دوره های رشد
ترس در نوزادی
ترس در یک سالگی
ترس در۲-۴ سالگی
ترس در ۵ سالگی
ترس دوره کودکی
ترس دوره نوجوانی
شیوه های رویارویی با ترس کودکان خود در والدین
دوران نوزادی
دوران ۵ سالگی و کودکی
دوران نوجوانی
ترس و سازگاری
شیوه های فرزندپروری
نقش خانواده
نظریه های روانشناختی در زمینه خانواده
نظریه روان تحلیلی
نظریه یادگیری اجتماعی
نظریه نقش
شیوه های فرزندپروری
الگوی شیفر
الگوی وینترباتوم
الگوی بامریند
ناسازگاری
علل ناسازگاری
عوامل بیولوژیکی
پویایی روانی
تأثیر خانواده در شکل گیری رفتار
تأثیر شیوه های تربیتی والدین در کودکان ناسازگار
روابط نادرست کودک و والدین
محافظت بیش از حد و ایجاد محدودیت
پذیرش بیش از حد کودک و آزادگذاری او
خواستهای غیرواقعی
انضباط نادرست
مروری بر مطالعات و تحقیقات پیشین
الف) تحقیقات مربوط به ترس
شدت و شیوع ترس
ترس های رایج
ب) تحقیقات مربوط به رفتار والدین (الگوهای فرزندپروری)
ج) ناسازگار
کودکان ناسازگار
والدین کودکان ناسازگار
فصل سوم
جامعه آماری
نمونه تحقیق
روش نمونه گیری
روش اجرای آزمون
وشها و فنون آماری
فصل چهارم
تجزیه و تحلیل آماری
فصل پنجم
نتایج بررسی پژوهش
محدودیت های پژوهش
فصل ششم
منابع فارسی
منابع خارجی
الف) ترس های تحولی
کاربرد مفاهیم ترس، اضطراب، خوبیها ایجاب می کند تا قبل از هر چیز به تمرین اصطلاحات مذکور اقدام بنماییم.
برای برخی از روانشناسان ، دانشجویان و یا حتی مردم عادی این سه اصطلاح مترادف هم بوده اما برای تعدادی دیگر، این مفاهیم سه پدیده متفاوتند.
ترس
رابر۱ (۱۹۸۵): عنوان می کند که تعریف این داده بسیار مشکل است. احتمالاً هیچ واژه دیگری در روانشناسی نیست که با وجود این همه استفاده تا بدین حد غیر قابل تعریف باشد. آنچه که تمام نظریه پردازان بر آن اتفاق نظر دارند این است که ترس شامل بخش های رفتاری: زیست شناسی و روان شناسی است.
گلمن۲ (۱۹۹۵): ترس را این گونه تعریف می کند: «یک اسحاس و اندیشه ای خاص است که با حالات فیزیولوژیک و بیولوژیک و یک سلسله تمایلات باطنی برای فرار از محیط های اضطراب، مشخص می شود.
الگوهای اصل ترس که از این بحث شکل گرفته اند شامل: نظریه زیستی، اجتماعی، نظریه ادراکی، روانکاوی، ساختاری و عملکردی است که در صفحات بعد عنوان خواهد شد.
ترس های سیال و ثابت
محققان تفاوت هایی را بین ترس های ثابت و سیال قائل می شوند. یک ترس سیال، ترسی است که می آید و می رود. اگر ترس هفته به هفته تغیر کند یا در دوره ای محدود باقی بماند و شروع به محو شدن نماید. می توان آن را صلیبی دانست، ترس ثابت تا باقی می ماند و حتی ممکن است تشدید شود. ترسهای ثابت ممکن است بر اثر مرور زمان به ترسهای مرضی یا فوبیا تبدیل شوند (میلر ۱۹۸۳)۱
فوبیا
یکی از اصلاحاتی که به صورت مشابه به کار برده شده و نیاز به توضیح دارد. فوبیا یا ترس مرضی است. فوبیا عبارت است از ت. به کار برده شده و نیاز به توضیح دارد. بدیل شوند دید شود. ی، روانکاوی، ساختاری و عملکردی ک سلسله تمایلات باطنی رس نامعقول و اغراق آمیز که با تهدید واقعی با خطر واقعی تناسبی ندارد. فوبیا شکل خاصی از ترس است که:
۱- با موقعیت های بی تناسب است.
۲- قابل توجیه عقلانی نمی باشد.
۳- فراتر از کنترل ارادی است.
۴- منجر به اجتناب از واقعیت ترس زا می گردد. (مارکس[۱] ۱۹۶۹)
برخلاف ترس ها که در اولین سال زندگی پدیدار می گردند نیازمند یک نضج شناختی هستند یعنی زمانی که کودک توانایی بخاطر آوردن و تشخیص آشنا از غریبه را کسب کرده باشد در همین زمان است که اضطراب جدائی و ترس از غریبه پدیدار می گردند. در سال هایی که کودک تازه به راه می افتد ترس از حیوانات کوچک و مخلوقات بدیهی است. با آغاز سال چهارم زندگی، ترس از تاریکی مسلط می شود و همزمان با ورود به مدرسه یعنی در طولهای سالهای پنجم و ششم ترس های اجتماعی و ترس های مربوط پدیده های ماوراء طبیعی ظهور می نماید. حالاتی چون ترس از مدرسه به صورت شکست و انتقاد و آسیب های بدنی از حدود سالهای ششم تا نوجوانی. ترس هایی هستند که ثابت باقی می مانند در صورتیکه فوبیا به صورت ترسهای مرضی که بر خلاف دوره های رشد می باشد بروز می کنند و با مواردی چون ترس از ایستادن در ساختمان بلند، سوار شدن آسانسور و… همراه با علائم ترس و بدون دلیل اغراق آمیز بروز می کند (زمانی ، ۱۳۸۳).
در دوران نوجوانی ترسهای جنسی، مذهبی، اخلاقی، ترس از مرگ و جنگ هسته ای مسلط هستند (میلر[۲]، ۱۹۸۳٫ به نقل از زمانی، ۸۳)
ترس ها
ترس های کودکان اسلوبی روشن دارند، چرا که هر مقطع سنی بحرانهای «سازگاری» یا اضطرابهای خودش را دارد. نوزادان تا شش یا هفت ماهگی از بودن با غریبه ها اصلاً نگران نمی شوند. اما پس از آن اوضاع تغییر می کند. نوزادان بتدریج یاد می گیرند بین آشنایان (برای مثال مادر) و دیگران (غریبه ها) فرق بگذارند. در بسیاری از نوزادان پس از ترس اولیه از جدا شدن از مادر. خیلی سریع ترس از غریبه ها به وجود می آید. این ترس ممکن است تعمیم یابد و به یک ترس گذرا رایج از غریبه ها و ناشناخته ها تبدیل شود.
ترس های بعدی کودکان پیش دبستانی همه کماکان به مسئله احساس امنیت خاطر و ترس و خوف از امور عجیب و غیر منتظره بر می گردد. این کودکان از هر چه خارج از کنترل آنان باشد، می ترسند مثل تاریکی، پارس سگهای بزرگ، سر و صداهای گوشخراش، طوفان، اقیانوس، دکتر ، یا افراد غریبه، با بزرگتر شدن کودک، ترس های او در امور محسوس به امور نامحسوس تغییر می یابد. ترس او از اموری چون چیزهای اسرار آمیز، تاریکی، تنهایی، تصادفات و جراحات ، آدمهای بد، از دست دادن یا مرگ نزدیکان، درمانهای پزشکی، مکانهای بلند، شکستهای احمقانه، مرگ و بیماری افزایش می یابد این ترس های کودکان همپای بیشتر شدن اسباب بازیها و اشتیاقها و شور و حال کودکانه آنان افزایش می یابند.
هربرت، مارتین (۱۹۹۳) ترجمه فیروزبخت، مهرداد (۱۳۷۸) روانشناسی بالینی کودک. انتشارات شناخت.
شباهت و تفاوت اضطراب با ترس
نگرانی یا اضطراب با ترس فرق دارد. در حالت ترس منشأ ناراحتی معلوم است ولی اضطراب در واقع ترس بدون علت است و منشأ معینی ندارد. اضطراب در کودکان متداول و معمولاً با ترس همراه است و عده ای عقیده دارند که در دختران بیشتر از پسران دیده می شود (میلانی فر، ۱۳۷۴).
کانون ترس ممکن است صدمه پیش بینی شده از جهت بعضی جوانب شی یا موقعیت خاص باشد (مثلاً، فرد ممکن است به دلیل نگرانی در مورد سانحه از مسافرت هوایی بترسد، به دلیل نگرانی از مورد حمله واقع شدن از سگ بترسد یا ممکن است به دلیل نگرانی در مورد تصادف با دیگر اتومبیل ها در جاده از رانندگی بترسد) (انجمن روان پزشکان آمریکا، ترجمه نایفنان و همکاران، ۱۳۷۴).
هر وقت عامل توازن حساس، خود را تهدید کند و باعث متزلزل شدن آن شود، زنگ های خطری بصدا در می آید این زنگ خطر اضطراب نام دارد. اضطراب شبیه به ترس است. با این تفاوت که ترس عامل مشخص و ویژه دارد، در حالیکه اضطراب بیشتر جنبه عمومی دارد و احساس وحشت و ترس مبهم و نامعلوم است (راس۱ ۱۹۷۴، ترجمه جمالفر، ۱۳۸۲).
اضطراب و ترس هر دو در مقابل خطر و در پاسخ به آن احساس می شوند و عکس العمل های فیزیولوژیکی مشابهی دارند. بین اضطراب و ترس در معنای روان پزشکی شان فرقی وجود دارد، بدین معنی که : اضطراب پاسخی است به تهدیدی ناشناخته و نامشخص ، ترس، اشاره به واکنش طبیعی به یک تهدید واقعی یا ادراک شده می باشد.
- اضطراب مزمن است.
- اضطراب دارای جنبه تعارفی است.
- ریشه اش درونی روانی است و از داخل شخصیت بیرون می آید. (راو ۱۹۹۱۲، ترجمه وهاب زاده، ۱۳۷۰)
از اصطلاح ترس اغلب برای اشاره به واکنش طبیعی به یک تهدید واقعی یا ادراک شده استفاده می شود. مثلاً ممکن است در کودکی ترس از مطب دندانپزشکی به دلیل درد واقعی که در ضمن کشیدن دندان احساس شده بوجود آید (کراتوچویل و همکاران ۱۹۸۲ ۳، ترجمه نایفنان ۱۳۷۸)
اضطراب باعث بوجود آمدن تغییرات فیزیولوژیک در بدن می گردد که ضمن آن بدن خود را آماده برای فعالیت شدید جهانی می نماید.
به وسیله اضطراب است که دفاع فیزیولوژیک و روان شناختی جهت تأمین بقای حیات بسیج می گردد دراو (۱۹۹۱، ترجمه وهاب زاده، ۱۳۷۰)
علامت مشخصه ترس و نگرانی نا آرامی است. در مورد ترس، علت نا آرامی به وضوح پیداست حال آنکه در اضطراب علت مشخص نیست و افراد دچار اختلالات اضطراب از علل ترسشان آگاهی ندارند. بنابراین هر چند ترس و اضطراب واکنش های مشابهی دارند، علت نگرانی در مورد ترس کاملاً معلوم و در مورد اضطراب نامعلوم است (ساراسون۱ و ساراسون (۱۹۸۷)، ترجمه نجاریان و همکاران، ۱۳۷۵).
ترس های غیرمنطقی و مرضی، بیشتر در کودکان ناراحت، مضطرب و وابسته دیده می شود. دامنه تشویش و نگرانی در این نوع ترس ها از ترس های طبیعی و منطقی بسیار زیاد است (سیف نراقی و همکاران، ۱۳۷۹).
ویژگی های محرک
عمده ترین مشخصه تمایز ترس و اضطراب قابل شناسایی بودن و اختصاصی بودن منبعی است که موجب پاسخ های هیجانی می گردد. با توجه به تفاوت محرک ها، ترس پاسخی است که محرکی قابل شناسایی و مشخص دارد در حالی که در اضطراب محرک مبهم و فراگیر است (مارکس۲ ، ۱۹۶۹).
علاوه بر تمایز مذکور خصوصیت دیگری که بیان گردیده آن است که اگر پاسخی به محرکی که تهدیدی واقعی است داده شود و آن تهدید به هر حال معقول و کارکردی باشد به این حالت ترس می گویند. در حالیکه اضطراب ، پاسخ به تهدیدی نامعقول و غیر کارکردی است. سیگلمن ضمن اشاره به پاره ای از تفاوت های موجود بین ترس و اضطراب آنها را تحت عنوان پیش بینی پذیری شرح داده است.
اظهار دارد که عامل عمده ای که ترس را از اضطراب متمایز می کند عبارت است از پیش بینی منبع تهدیدی که شخص به آن پاسخ می دهد. یعنی هنگامیکه شی یا موقعیت علامت روشنی را تهدید یا خطر را مهیا می کند بنابراین قابل پیش بینی باشد حالت هیجانی حاد تجربه شده ، ترس نامیده می شود.
در حالیکه اضطراب ترس مزمن است و هنگامی که رخ می دهد رویدادی تهدید کننده. متحمل الوقوع و اما غیر قابل پیش بینی است.
ویژگیهای پاسخ
گروهی دیگر از نویسندگان بین دو اصطلاح ترس و اضطراب تفاوتی قائل نشده و بیشتر به ویژگیهای پاسخ تأکید می نمایند.
آنها چنین اظهار می دارند که علیرغم تفاوت در محرکها، پاسخ ها یا آنچه که شخص تجربه می کند اساساً در هر دو یکسان است. شخصی که ترس یا اضطرابی را تجربه می کند. بدون توجه به خصوصیات منبع ترس یا اضطراب، افکار، تغییرات جهانی و یا پاسخ های رفتاری معین را از خود نشان می دهد. بنابراین آنها نیاز به تمایز این دو اصطلاح نمی بینند (راچمن ۱۹۷۸)
ترس به عنوان هسته اصلی هیجان
هیجان ترس به دلایل مختلف بعنوان مرکز توجه این محققان انتخاب شده است. اولاً به خاطر بسامد درونی یا اصلی خواندن این هیجان، ثانیاً انتخاب یک هیجان بعنوان نمونه نخستین برای کل هیجانات روشی است که آوریل۱ (۱۹۸۲) در تحقیقی در مورد عصبانیت در پیش گرفت و لدوکس۲ (۱۹۹۸) در مقاله ای با عنوان «مغز هیجانی» با انتخاب ترس به عنوان مرکز توجه «همین روش را دنبال کرده است. آخرین دلیل این که ترس تأثیر زیادی بر روی یادگیری و رشد دارد. ترس می تواند از پیشرفت عملکرد ادراکی جلوگیری کند. اما هیجان قوی عملاً می توانند حافظه را افزایش دهند. ترس همچنین می تواند به عنوان انگیزه ای برای کنش عمل کند و انسان ها را به هم پیوند زند. یک تجربه ترسناک می تواند مدتها در حافظه بماند و اثر منفی اش از خود درد هم بیشتر باشد. از پیشرفت قربانی اش ممانعت کرده و او را بی حرکت سازد. (ذنرین۳ ، ۱۹۸۴)
ایزارد۴ (۱۹۹۱) با تحقیق و بررسی هفت فرهنگ مختلف دریافت که ترس نگران کننده ترین و نیز کمیاب ترین هیجان است .
در حالیکه ترس عمدتاً به عنوان یک هیجان منفی شناخته می شود اما می تواند اثرات مثبتی داشته باشد. مثلاً مردم را به انجام عمل تحریک کند. داروین (۱۸۷۲، به نقل از ایزارد، ۱۹۹۱: خاطرنشان ساخت که ترس زیاد به عنوان یک محرک عمل می کند و توان قدرت انسان را به حرکت وا می دارد.
شاید نگران کننده بودن این هیجانات کمکی باشد در توجیه این واقعیت که ترس نسبتاً به ندرت تجربه می شود. اشخاص مورد آزمایش در فرهنگهای مختلف گزارش دادند که حس ناراحتی، عصبانیت، تنفر و تحقیر و حتی خجالت را بسیار بیشتر از ترس تجربه کرده اند. (ایزارد۱، ۱۹۹۱).
ترس شدید اغلب در آغاز یک محرک قوی است. انسان یا حیوانی که از شدت ترس به ناامیدی رسید. قدرت عصبی پیدا کرده و بسیار خطرناک است. (داروین۲، ۱۹۶۵، به نقل از ایزارد، ۱۹۹۱).
نظریه های مربوط به ترس
درباره بروز ترس نظریه های مختلفی در چند سال اخیر بسیار مورد بحث قرار گرفته و چندین الگوی مختلف از آن شکل گرفته است.
- نظریه زیستی، اجتماعی
با انتشار مقاله، بروز هیجان در انسان و حیوان، توسط داروین در سال ۱۸۷۲، آغاز شد. عقیده داروین در مورد ارزیابی گونه ها حاکی از آن است که هیجانات به عنوان رفتارهای ارتباطی و ماندگار آغاز شد و در طی زمان این رفتارها عادتی شدند. بطور مثال وقتیکه به خاطر ترس کز کرده و بی حرکت می شویم. این عمل از زمانی سرچشمه می گیرد که انسانها برای حفاظت خود در مقابل درندگان خطرناک به این شکل رفتار می کنند. نگرانی از جدایی، از خطر واقعی جدا شدن انسانها از چیزهایی که به آنها دلبستگی دارند ناشی می شود. بعلاوه نظریه زیست اجتماعی شامل نظریه فیزیولوژیکی می شود که معتقد است ترس ها توسط عوامل فیزیولوژیکی و عصب شناختی بر انگیخته یا بروز می کنند (لودوکس۱ ، ۱۹۹۸ به نقل از ایزارد، ۱۹۹۱).
پایان نامه مطالعه رایج ترین ترس های دوران کودکی و هر گروه سنی و شناختن موضوعات ترس آور عمده
