تحقیق در مورد وقف بر نفس از دیدگاه فقه و قانون مدنی

اختصاصی از ژیکو تحقیق در مورد وقف بر نفس از دیدگاه فقه و قانون مدنی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

لینک پرداخت و دانلود *پایین مطلب*

فرمت فایل:Word (قابل ویرایش و آماده پرینت)

تعداد صفحه36

فهرست مطالب

موضوع                                                صفحه

مقدمه...................................

چکیده...................................

بخش اول:  وقف بر نفس از دیدگاه فقهای غیر شیعه  

1- وقف بر نفس از دیدگاه فقهای خنفیه ....

2- وقف  بر نفس از دیدگاه فقهای شافعی....

3- وقف بر نفس از دیدگاه فقهای ؟؟........

4- وقف بر نفس از دیدگاه فقهای مالکیه....

5- وقف بر نفس از دیدگاه فقهای زندیه.....

6- وقف بر نفس از دیدگاه فقهای ظاهریه....

7- خلاصه آزاد............................

بخش دوم- وقف بر نفس از دیدگاه فقهای شیعه

1- قول شهید اول.........................

2- قول شهید ثانی........................

3- قول محقق ملی.........................

4- قول ابوسعید احمد بن سلمان............

5- قول علی اصغر مروارید.................

6- قول امام خمینی (ره)..................

7- قول صاحب جواهر.......................

8- قول آیت الله احمد حسینی شیرازی..........

9- نظر نگارنده .........................

بخش سوم: وقف بر نفس از دیدگاه قانون مدنی  

نتیجه ..................................

منابع و ماخذ............................

مقدمه:

باتوجه به توصیه‌های ائمه اطهار بروقف و نیز اهداف بالایی که وقف در جامعه ممکن است داشته باشد. رسیدگی و تجزیهو تحلیل این امر در جامعة امروزی ما که ؟؟ به این امر است  امری ضروری به نظر می‌رسد و از آنجا که وقف نهادی بسیار گسترده و احکام مفصل و کاملی را هم در فقه و هم در قانون به خود اختصاص داده است لذا رسیدگی و بررسی همة احکام آن بسیار کاربر است و از حوصلة این مقاله خارج است در ضمن پرورش یک موضوع جزئی می تواند آثار مفیدتری داشته باشد چون ابعاد گوناگون را می توان مورد بحث قرار داد لذا ما در این تحقیق کوتاه بر آن شدیم که موضوع وقف بر نفس که یک جزء کوچک از مسائل مربوط را به به وقف را تشکیل می دهد به طور مفصل هم از دیدگاه قانون مدنی و هم از دیدگاه فقه اعم از عامه و شیعه تحلیل کنیم و در نهایت به یک نتیجه‌گیری برسیم که ما را در بحث قضا، وکالت یا هر حرفة دیگر که مربوط به  این امر است یاری دهد، انشاء الله که چنین باشد.

در احکام و شرایط وقف در یک دسته‌بندی به شرایط موقوف علیهم پرداخته می شود از آن جمله اینکه موقوف علیهم باید موجود باشند نه معدوم و یا ا ینکه آنها اهلیت  لازم برای قبض مال مرقوفه را داشته باشند، این  گونه شرایط در وفقه و قانون مدنی تقریبا یکسان هستند و یک شرط مشترک دیگر این است که واقف از موقوف علیهم باید خارج باشد یعنی وقف بر نفس باطلا ست ولی ا ین مورد در مذاهب عامه مورد تردید واقع شده و نسبت به آن ایراداتی و استدلال هایی وارد شده است که لازم است بررسی شوند  و به یک نتیجه‌گیری صحیح برسیم یعنی از دید بعضی فقها وقف بر نفس صحیح است که در جای خود به آن پرداخته خواهد شد.

برای پرورش موضوع ابتدا چکیده‌ای از مطالب مطروحه درتحقیق آورده می شود سپس وارد اصل بحث می شویم و دیدگاه فقهای عامه و سپس شیعه مطرح می شود و بعد به یک جمع‌بندی از این مطالب اشاره می کنیم و سپس نظرات حقوقی و نظرات قانون مدنی را طرح می کنیم تا در نهایت به یک نتیجه‌گیری برسیم.

چکیده:

 بحث وقف بر نفس در مبحث شرایط موقوف علیهم طرح می شود در این تحقیق این موضوع جزئی از دیدگاه فقه و حقوق مدنی بررسی شده است.

در کل فقهای عامه به دو دسته تقسیم می شوند عده ای معتقدند وقف بر نفس صحیح است و به چند روایت از جمله روایت زیبر یا به اصولی مثل

دیدگاه ناصر خسرو در مورد دنیا و بازتاب آن در اشعار وی

اختصاصی از ژیکو دیدگاه ناصر خسرو در مورد دنیا و بازتاب آن در اشعار وی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

فرمت فایل : word(قابل ویرایش)تعداد صفحات35

ناصرخسرو معتقد است که فضیلت انسان دراین است که برناپایداری و فانی بودن مظاهر مادی توجه داشته باشد و آنهایی که اسیردنیا و متعلقات دنیوی هستند را خوار وذلیل می شمارد . وی در مقابل فریبکاری دنیا و مظاهر آن کسب علم و خرد و حکمت را ضروری می داند و آن را راز موفقیت و معارف حقیقی معرفی می‎کند . اما تنها به خرد ودانش بسنده نمی نمایند و عنصر دین و شئونات و افکار مذهبی را نیز بسیار مؤثر می‎داند وبه آن تأکید فراوان می‎کند . او در دیوان خود بارها و بارها دنیا را مورد ملامت و سرزنش قرار می‎دهد و هنرو شعر خود را وسیله ای برای بیان افکار وعقاید خویش و ارشاد و هدایت مردم قرار می‎دهد .
اوشاعری صاحب سبک و اندیشه است و مضامینی گوناگون را در اشعار خود جای داده ولی همواره بر اعتقاداتش پا بر جا می ماند و عقیده دارد شعر باید باعث تحول فکری و روحی و هدایت نسل بشری گردد . با مداحی و مدیحه سرایی مخالفت می‎کند و خود همواره از اسارت در مظاهر مادی برکنار می دارد و در قالب پند و اندرز سخنان حکیمانة خود را ابراز می دارد .

دانلود تحقیق بررسی موانع رشد تفکر انتقادی از دیدگاه معلمان مقطع متوسطه شهرستان گرمسار

اختصاصی از ژیکو دانلود تحقیق بررسی موانع رشد تفکر انتقادی از دیدگاه معلمان مقطع متوسطه شهرستان گرمسار دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

طرز تفکر، موضوع بسیار مهمی است. زیرا بر اساس آن « فلسفه زندگی » هر فردی ریخته می شود (شاملو ، 1385). تفکر نهایت چاره جویی انسان است. کیفیت آینده ما تماماً به کیفیت تفکر ما بستگی دارد. این نکته هم در سطح فرد، هم در سطح جامعه و هم در سطح دنیا مصداق دارد. در ادامه مطلب تحقیق بررسی موانع رشد تفکر انتقادی از دیدگاه معلمان مقطع متوسطه شهرستان گرمسار را می توانید دانلود کنید.

توضیحات بیشتر درمورد تحقیق بررسی موانع رشد تفکر انتقادی از دیدگاه معلمان مقطع متوسطه شهرستان گرمسار

عنوان:بررسی موانع رشد تفکر انتقادی از دیدگاه معلمان مقطع متوسطه شهرستان گرمسار
فرمت فایل:word(قابل ویرایش)
تعداد صفحات:128

مقدمه و فهرست مطالب تحقیق بررسی موانع رشد تفکر انتقادی از دیدگاه معلمان مقطع متوسطه شهرستان گرمسار را در قسمت پایین می توانید مشاهده کنید.

مقدمه:

جهان ‌امروز عصر تولید و عرضة وسیع اطلاعات است . سرعت انتقال اطلاعات با سرعت نور برابری می کند؛ولی با وجود این ‌‌اقوام بشری به خوشبختی و دانایی‌کامل دست نیافته‌اند.ذهن بشر با هجوم انواع اطلاعات روز بروز گنجایش کمتری برای نگهداری آن می یابد.براین‌اساس،علمای تعلیم و تربیت بزرگترین هدف آموزش و پرورش را کسب تفکر علمی برای فراگیران می‌دانندتاباایجاد قدرت ذهنی و جسمی در آنها زمینة رقابتها و چالشهای گوناگون
دنیای متغیر کنونی را فراهم سازند (بدری،1386).هدف‌از فراگیری علوم کسب معرفت و دانایی‌است تا بدین طریق نیازهای مادی و معنوی بشر در هر برهه‌ای از زمان برآورده شود . معرفتی که به مرور زمان از ابعاد آن کاسته نشده،بلکه بر عمق و گسترة آن افزوده گردد.معرفت حاصل تفکر است. از نظرآرنت (1978) تفکر به معنی آگاهی یافتن از«توجه فکر ما»می باشد که توسط اتفاقات و وقایع در اثر تجربیات کسب می شود .تفکر پدیده ‌عجیبی‌است.به‌خودی خود چیزی نیست،ولی بدون آن نیز کاری نمی توان انجام داد.مگی (2003) معتقد است که تفکر عبارت است: «از آنچه در حال‌انجام دادن آن هستیم یا در آینده انجام خواهیم داد. تفکر اولین قدم در حل مشکلات است و نه تنها مرکز توسعه شخصی است، بلکه نقطه اتکاء مشارکت در جامعه نیز می باشد. ما در یک جامعه شناختی زندگی می‌کنیم‌،بنابراین به مهارت‌های تفکر بیش از پیش نیازمندیم .»نلسون - جونز  (1996) بیان‌می‌کندکه تفکر پیش قراول تغییرات احساسی در زندگی است .احساس اغلب حاصل فکر ماست و احساس نیز به‌طور متقابل انواعی از تفکرراایجاد می کند (حبیبی پور ، 1385) .
تفکر در واقع تلاش سنجیده‌ای است که که در جهت شکل دادن، بیان و تکوین مداوم جملات نامفهوم ذهنی صورت می گیرد؛به‌عبارت دیگر برای رسیدن به یک فهم مشترک و درک مشابه ‌از امور، نیازمند سعی و تلاش وسیع ذهنی هستیم. جهانی که ما در آن زندگی می کنیم محلی است برای دیدن، شنیدن و تبادل نظر که باید برای سازگار شدن با محیط و همین‌طور پدیده هایی که واقعیت نامیده می‌شوند‌، وارد شبکه‌های ارتباطی وسیعی شد؛ بنابراین لازم‌است که واقعیت‌ها شناخته، فهمیده و به‌عنوان تجربه تفسیر گردند‌. کیفیت آینده فرد و جامعه کاملاً بستگی به نوع تفکر آنها دارد(حائری زاده،1382).
پیش زمینة تفکر در هر امری کسب اطلاعات است. در این دوره اطلاعات از طریق فناوری‌های پیشرفته‌ای چون اینترنت به وفور یافت می‌شود. البته صرف داشتن اطلاعات کافی نیست، بلکه مهم تجزیه و تحلیل و نحوة کاربرد آن اطلاعات می‌باشد. آنچه در دنیای کنونی در ارتباط با اطلاعات ارزشمند است، توانایی پردازش اطلاعات است تا با ارزشیابی اطلاعات زمینة تولید دانش و توانایی ابداع واختراع فراهم گردد. (قبول ، 1384)
کانت معتقد بود که ‌اساس معرفت عبارت‌ است‌ از نظم بخشیدن به ‌اطلاعاتی که‌ از طریق حواس گردآوری می‌شوند. منظور از تدریس ارائة اطلاعات نیست، بلکه یاری به ‌شاگرد است تا اطلاعات را کلیت بخشیده ‌و آن ‌را با معنا سازد؛ درواقع فرد باید به مهارت تفکر که همانا تعریف مسأله،جمع آوری اطلاعات، ارتباط دادن تصورات، سازماندهی‌ اطلاعات، استنتاج و تلخیص است دست یابد‌. ثمرة ‌واقعی تعلیم و تربیت باید یک فرآیند فکری باشد که از مطالعة یک رشتة علمی به‌وجود می‌آید نه از طریق اطلاعات جمع‌آوری شده. (مایرز ، 1374)
سرچشمه‌ اصلی تمام نیروهای ‌انسانی، تفکر است؛ چرا که ‌از طریق تفکر در ابعاد مشخص، باورها و عقاید فرد شکل می‌گیرد و براساس باورها،عملکرد و رفتار فردایجاد می شود؛بنابراین هر گونه عمل و رفتار فردی یا جمعی به منشأ تفکرآن باز می گردد .در شکل گیری تفکر، اطلاعات پیشین، تجارب و فرهنگی که فرد از آن هویت یافته، نقش اساسی‌ایفا‌می‌کند؛ بنابراین برای کشف تفکر مطلوب که اساس یادگیری‌های بعدی است و اصلاح تفکر معیوب، نیازمند به بررسی و شناخت عمیق ‌در زمینه ‌اطلاعات و تجارب گذشته، محیط و فرهنگ جامعه‌ای که‌درآن زندگی می کنیم،می باشد.آگاهی یا تفکر عمومی به‌آشکار سازی مفاهیم، لغات و چیزها می پردازد و به فهم موثر پیچیدگیها در دنیا کمک می کند. پیچیدگی، فهمیدن و دورنمایی کردن همه، کانون هایی برای مشاهده نحوة کاربردهای غیر مستقیم علوم انسانی هستند که می توانند آنها را تقویت نموده، زندگی متفکرانه را پر رنگ تر نمایند(جهانی،1380) .

 فهرست مطالب:

فصل اول : 1
مقدمه : 2
بیان مسئله : 5
ضرورت و اهمیت 9
اهداف پژوهش  10
سوالات پژوهش : 10
فرضیه های پژوهش  10
تعریف متغیر ها : 11
تعریف عملیاتی : 17
فصل دوم  19
مقدمه: 20
تفکر انتقادی : 21
آموزش تفکر : 24
مفاهیم و ابزارهای تفکر انتقادی: 31
راهکارهای تفکر انتقادی 32
مقایسه تفکر عادی و تفکر انتقادی : 34
ویژگی های تفکر انتقادی 35
اجزای اصلی تفکر انتقادی: 39
ضرورت خواندن خلاق. 42
محاسن تفکر انتقادی: 44
1-تفکر انتقادی و رشد اجتماعی : 44
2-تفکر انتقادی و رشد شناختی : 45
3-تفکر انتقادی و رشد اخلاقی : 46
4-تفکر انتقادی و رشد روانی : 47
5-تفکر انتقادی و رشد علمی: 47
سازماندهی و طراحی تدریس بمنظور ایجاد تفکر انتقادی  : 49
آموزش و پرورش و تفکر انتقادی : 51
ضرورت ترویج تفکر انتقادی و خلاق: 54
ترویج تفکر خلاق : 57
موانع رشد تفکر انتقادی از دیدگاه معلمان مقطع متوسطه و خلاق و راه حل آن.58
الف)موانع رشد تفکر انتقادی از دیدگاه معلمان مقطع متوسطه: 58
موانع تفکر خلاق :.61
تقویت تفکر خلاق. 63
ترویج عملی تفکر انتقادی و خلاق در جامعه ایران. 64
زندگی بر پایه تفکر انتقادی : 66
تفکر انتقادی برای خلق یک جامعه دموکراتیک : 67
نقش تفکر انتقادی در پیشرفت شغلی و حرفهیی : 68
نقش تفکر انتقادی در مواجهه با اطلاعات فزاینده بشری : 69
تفکر انتقادی مبنای آموزش و پرورش رهایی بخش : 70
تاریخچه تفکر انتقادی : 70
نظریات علمی موجود درباره تفکر انتقادی: 72
چارچوب نظری :.73
تئوری انتقادی امروز 78
پیشینه پژوهشی : 84
الف)مطالعات داخلی: 84
ب)مطالعات خارجی: 90
مدل مفهومی : 91
فصل سوم. 92
روش تحقیق : 93
جامعه آماری : 93
حجم نمونه و روش نمونه گیری : 93
روش گرداوری اطلاعات : 94
ابزار پژوهش : 94
روش تجزیه و تحلیل اطلاعات : 95
فصل چهارم. 96
یافته های توصیفی. 97
یافته های استنباطی. 106
فصل پنجم. 109
مقدمه : 110
جمعبندی یافته های فصول گذشته : 110
بحث و نتیجه گیری :.111
محدودیت ها : 113
پیشنهادات :113
پیشنهاداتی برای پژوهشهای بعدی : 114
منابع : 115
ضمائم. 119

هم اکنون میتوانید تحقیق بررسی موانع رشد تفکر انتقادی از دیدگاه معلمان مقطع متوسطه شهرستان گرمسار را به قیمت 12000 تومان از سایت آسمان فایل دانلود نمایید.

دانلود مقاله فلسفة زیبایی شناسی از دیدگاه فمینیستی

اختصاصی از ژیکو دانلود مقاله فلسفة زیبایی شناسی از دیدگاه فمینیستی دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

مقاله ای که پیش رو دارید ترجمه ای است از فصل اول کتابی به نام «مقدمه ای بر جنسیت و زیبایی شناسی[1]» نوشتة «کارولین کورس میر[2]» که در واقع فلسفة زیبایی شناسی را از دیدگاه فمینیستی بررسی می کند.

کارولین کورس میر استاد فلسفه در دانشگاه بوفالو که یکی از دانشکده های دانشگاه ایالتی نیویورک است می باشد. از دیگر کتاب هایی که به قلم این خانم می باشد می توانیم از کتابی به نام معنادادن به ذوق:

طعام و فلسفه (1999) نام ببریم.

زبانی که او در کتاب هایش به کار می برد، زبانی روان و صمیمی و درک شدنی است که استفاده از کتاب را برای همگان مقدور می سازد، در مورد کتاب جنسیت و زیبایی شناسی نیز وضع به همین منوال است و این کتاب برای دانشجویان فلسفه، مطالعات جنسیتی، پژوهش های تصویری و مطالعه هنر به طور نظری ، و به طور کلی برای هر کسی که به موضوعات مربوط به جنسیت و رابطة آن با نظریه های هنر علاقه دارد، مناسب می باشد.

«کورس میر» در این کتاب در این کتاب به موضوعاتی ؟؟ می پردازد.

• چرا شاهد زنان هنرمند اندکی در گذشته هستیم؟
• هنر،‌لذت، و زیبایی
• نقش جنسیت در مورد ذوق و طعام
• هنر چیست و هنرمند کیست؟
• انزجار ، تعالی ، و ارزش های زیبایی شناسانه
• بدنه و ساختمان ذهنیت[3]

اولین چاپ این کتاب در سال 2004 صورت گرفته است و تا به حال به فارسی ترجمه نشده است. همانطور که پیشتر گفتیم این مقاله تنها ترجمه ای است از فصل اول این کتاب با عنوان: هنرمندان و هنر؛ که ارائه مختصری است از تاریخچه مفاهیم مربوط به هنر.

در این فصل نظریه های هنری و مفاهیم مربوط به آنها و حوزه های کارکرد و اعتبار آنها از دوران باستان ] افلاطون و ارسطو[ گرفته تا دوران مدرن مورد بحث قرار می گیرد.

عناوین فصول دیگر کتاب از این قرار می باشد.

• لذت زیبایی شناسانه
• مبتدیان و حرفه ای ها
• جنسیت عمیق: ذوق و طعام
• چه چیزی هنر است[4]؟ (هنر چیست[5]؟)
• لذت دشوار:‌تعالی و انزجار

در اینجا لازم است که ذکر کنم، تمام مطالب داخل کروشه از مترجم می باشد و فقط برای کمک به درک متن به آن اضافه شده اند.

شامل 74 صفحه فایل  word قابل ویرایش

مقاله حج از دیدگاه قرآن

اختصاصی از ژیکو مقاله حج از دیدگاه قرآن دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این محصول در قالب ورد و قابل ویرایش در 142 صفحه می باشد.

مقدمه
شناخت صحیح مسائل حج به عنوان بخش عمده‌ای از آیات قرآنی، معارف، احکام و فقه اسلامی ضرورتی است که همواره مورد توجه مجامع مختلف قرار گرفته است و این خود فرصتی است که بیشتر به مسائل آن بپردازیم.
بنابراین در قرآن هم سوره ای به این نام یعنی، حج وجود دارد و درچند سوره دیگر از قرآن به مسائل مربوط به آن پرداخته از جمله : بقره،آل عمران، ابراهیم و…
همچنین نزدیک سیصد آیه در مورد حج و داستان حضرت ابراهیم (ع) وجود دارد که ما در این تحقیق قسمتی از آنها را همراه با تفاسیر و نظرات نویسندگان بیان می کنیم.
اما یکی از وظایف مهم ما، قضیه آشنا کردن مردم است به مسائل حج، آدمی بسیار می بیند که به حج می روند، زحمت می کشند ، لکن مساله حج را نمی دانند.
البته عمده ترین مشکلی که در مورد این عبادت وفرضیه مهم وجود دارد با این که مومنان با این عبارت الهی،آشنایی دیرینه دارند، و هر سال با حضور شورانگیز از سراسر عالم، زنگار دل، با زلال زمزم توصیه می‌زدایند، وبا حضرت دوست تجدید میثاق می‌کنند، و اگر چه میراث ادب فرهنگ ما، مشحون از آموزه های حیات بخش حج است،اما هنوز ابعاد بی‌شماری از این فرضیه مهم ، ناشناخته و مهجور مانده است.
بنابراین در این پروژه به کمک استاد بزرگوار جناب آقای محمدی در حد وسع خود سعی کرده ام که تقریباً به گوشه ای از مسائل واعمال آن بپردازیم هر چند که به خاطر کثرت مطالب و گستردگی آن نمی توان همه را بررسی کرد، اما امیدواریم که توانسته باشم به بهتر شناختن این عبادت بزرگ کمکی کرده باشیم.
این تحقیق شامل سه فصل می باشد؛
فصل اول حج از نظر لغوی و اصطلاحی بحث شده و انواع حج و عمره هم بررسی شده است.
در فصل دوم که سیمای حج از دیدگاه قرآن می باشد تقریباً آیات قرآن را تا حدودی موردبررسی و دسته بندی قرار دادیم همچنین آیات مربوط به بنای کعبه و تاریخچه آن و آیات مربوط به محرمات وواجبات حج نیز در این فصل بحث شده است.
و اما در فصل سوم، این فصل فلسفه حج می‌باشد که فلسفه اجتماعی ،اقتصادی و فردی معنوی را به رشته تحریر درآورده، همچنین آیاتی که مربوط به آنها درقرآن بیان شده آنها را جمع آوری کرده و در مباحث مربوط به خودشان جای داده شده است.
ودر آخر هم یک نتیجه گیری کلی از همه مباحث تحقیق به عمل آمده است.
امید به این که توانسته باشم این عبادت بزرگ را که اسلام و قرآن به آن این قدر اهمیت داده اند،با استناد به قرآن تا حدی برای همه روشن ومبرهن گردد.

چکیده
حج از دیدگاه قرآن دارای جایگاه خاصی می‌باشد و دارای فلسفه و احکام و مناسک معینی می‌باشد که در فصول سه گانه این پروژه به چشم می‌خورد.
در فصل اول حج از نظر لغوی و اصطلاحی بحث شده و معلوم شد که معنای لغوی حج یعنی قصد زیارت و آهنگ می‌باشد و معنای اصطلاحی آن انجام مناسک خاص در زمان و مکان خاص می‌باشد.
و نیز اشاره شد که جج دارای انواعی همچون تمتع، قِران و افراد است.
فصل دوم سیمای حج از دیدگاه قرآن است در این فصل به تاریخچه بنای کعبه و اهمیت آن واصل وجوب حج پرداخته وسپس آیات اعمال و مناسک ، محرمات مانند :جدال وفسوق، صید وشکار کردن و… می‌باشد.
در دنباله نیز به واجبات حج شامل طواف، قربانی کردن، سعی وصفا ومروه و.. پرداخته شده است.
فصل سوم : فلسفه حج می‌باشد که در این قسمت ابتدا به فلسفه فردی، معنوی، اجتماعی و اقتصادی آن پرداخته شده است.
در بخش اول آن خودسازی و تقریب به خدا وبعضی از اسرار اعمال بحث شده .
در بخش دوم که اجتماعی می‌باشد در مورد هماهنگی و وحدت ویکپارچگی مسلمانان می‌باشد.
در بخش سوم که در مورد فلسفه اقتصادی حج می‌باشد این طور به نظر می‌رسد که حج باعث رشد ورونق مادی و اقتصادی می‌باشد و در جوامع اسلامی حج، حافظ منافع دنیوی و اخروی امتهای اسلامی می‌شود.
تبیین موضوع
حج یک عمل دینی است که قرآن کریم در مورد ابعاد ومسائل مختلف آن سخن گفته در این پژوهش در مورد ابعاد مختلف حج از جمله مناسک، احکام، و فلسفه حج ودیگر اهداف آن از دیدگاه قرآن بحث شده است.
بنابراین در این تحقیق از دیدگاه قرآن بحث می‌کنیم نه از دیدگاه دیگران.
البته نظرات مفسران را در مورد آیات و همچنین از کتابهای دیگر از جمله: صهبای حج جوادی آملی، حج در قرآن محمد علوی مقدم و … نیز استفاده شده تا مطلب روشن تر شود.
اهمیت و ضرورت موضوع:
ابعاد ومسائل مختلف حج دارای ضرورتی اساسی است زیرا:
حج یکی از ضروریات اسلام می باشد و یکی از اساسی ترین فرایض و از مهمترین فروع دین می باشد. و حج آثار بی شماری بر حیات معنوی و فردی واجتماعی جامعه اسلامی دارد که در قرآن ابعاد مختلف آن مطرح شده است و همچنین برای حج گذار پاداش زیادی می باشد همچنان که برای هر کدام از عبادات و فریضه‌های دینی، گذشته از اثرات تربیتی، اخلاقی و اجتماعی که در انجام تک تک آنها نهفته است، در منابع و مصادر اسلامی از زبان پیامبر و معصومین علیهم السلام اجر و ثوابهایی نیز برای هر کدام از آنها ذکر شده که مسلمانان در طول سال بنا به عشق و علاقه خود جدای از اعمال واجبی که شبانه روز به عهده آنها است به انجام برخی از آنها مبادرت ورزند تا بدین وسیله تقرب به خداوند متعال را فراهم نموده و با دستی پر،راه بهشت را برای خود هموار کنند.
بدیهی است که میزان ونوع پاداش ها برای هر یک از اعمال دینی از ویژگی خاصی برخوردار است . فریضه مقدس حج که یکی از ارکان اسلام می‌باشد و در طول عمر فقط یک بار انجام آن بر هر فرد مسلمان واجب می‌شود ، تبلوری است که همه احکام و عبادات وصورتی است که مجسم از اسلام،به گونه ای که درآن ،نماز و راز ونیاز با خدا، امساک و خودداری از بسیاری از کارها، هجرت ودوری از وطن، جهاد با نفس، صرف مال، گذشتن از لذتها، تحمل بسیاری از سختی‌ها و شداید وکارهای دیگری که تنها در حین انجام این فریضه مقدس می‌توان آنها را درک و توصیف کرد، وجود دارد.
در مورد اهمیت و ثواب این سفر معنوی روایات زیادی از ائمه معصومین نقل شده است امام علی(ع) درباره فضیلت حج و عمره می‌‏فرمایند :بهترین وسیله ای که سالکان برای رسیدن به خدا بدان جنگ می‌زنند، ایمان به اوپیامبرش در راه او .. وزیارت خانه او در حج وعمره است؛ همانا حج و عمره فقر را از میان برمی‌دارد و گناه را می ریزد:
« ان افضل فاتوسل به المتوسلون الی الله سبحانه و تعالی الایمان به ورسوله والجهاد فی سبیله … وحج البیت واعتماده فإنها ینفیان الفقر و یرخصان الذنب…»[۱]
پیشینه موضوع
با توجه به این که حج اززمان حضرت آدم (ع) آغاز شد و در زمان حضرت ابراهیم (ع)‌به عنوان سنت وشریعتی فراگیر مطرح شد ولی در زمان پیامبر اسلام (ص) در سال ششم بعثت به امر خداوند و نه در اسلام احیا و مردم بدان فراخوانده شدند. پس از آن به همین منوال ادامه داشته و نخستین بار قرآن و بعد روایات و بعد کتب بسیاری زیادی در طول تاریخ راجع به احکام و ابعاد حج نوشته شده است که به عنوان نمونه می‌توان از کتبی مثل صهبای حج از جوادی آملی، حج در قرآن و حدیث از محمد ری شهری و اسرار و مناسبک حج از محمد تقی حکیم و .. یاد کرد.
پرسشها
۱- حج از نظر لغوی و اصطلاحی تعریف کنید؟
۲- سیمای حج در قرآن چگونه ترسیم شده است؟
۳- فلسفه فردی و اجتماعی حج چگونه در قرآن بیان شده است؟
فرضیات
۱- حج مجموعه‌ای از اعمال خاص از طرف خداوند متعال برای سیردادن انسان از حاکم خاکی به عالم انس با خدا و فرشتگان می‌باشد.
۲- حج مظهر تحقق همه معارف است و دارای فلسفه اجتماعی و فردی و معنوی است.

[1] – ترجمه نهج البلاغه، محمد دشتی، انتشارات لاهیجی، قم،۱۳۸۰، چاپ دوم، خطبه ۱۱۰،ص ۲۱۰
حج در لغت:
صاحب التحقیق فی کلمات القرآن واژه حج در لغت را به معنای قصد وآهنگ معنا کرده . رجلٌ محجوج یعنی رجل مقصود[۱] در مجمع البحرین هم همین معنا آمده است.[۲]
و در مفردات نگاشته شده که اصل حج قصد زیارت است.[۳]
صاحب مقائیس اللغه می‌گوید : حج دارای چهار اصل است: اول : قصد، و هر قصدی حج است.
دوم :الحجه و آن به معنای سال است و ممکن است با اصل اول جمع شود زیرا در سال فقط یک بار می باشد، پس گویی سال، به نام آن چه در اوست یعنی حج نامگذاری شده است.
اصل سوم : حجاج و آن استخوان دور چشم است و اصل چهارم: الحجه به معنی رفت وبرگشت از کاری است.[۴]
صاحب التحقیق می نویسد : اصل در این ماده یکی است و آن قصد وآهنگی است که ملازم با حرکت و عمل است و از مصادیق آن اصاله اختلاف است. و حجه چیزی است که در مقام بحث و اثبات ادعا و غلبه بر طرف مقابل آورده می‌شود و حجه طریق روشن و مستقیم ظاهری و معنوی است که به سوی آن وبا آن آهنگ می‌شود و در آن برای رسیدن به مطلوب سلوک می‌گردد.[۵]
حج ۱- آهنگ کردن،قصد کردن ۲- قصه طواف کعبه کردن مسلمانان مستطیع طبق شرایط مقرر
۳- زیارت کعبه با اعمال مخصوص ۴- سیروسلوک الی الله[۶]
اماکن مقدسه که آن را زیارت می کنند. [۷]
حج در اصطلاح
در عرف شرع، حج به قصد زیارت خانه خدای تعالی برای برپاداشتن اعمال مخصوص گفته شده که حُج و حٍج هر دو گفته میشود اما جمع مصدر وحج اسم آن است.[۸]
اما صاحب التحقیق می‌گوید: «حج به فتح اسم مصدر و حٍج به کسر مصدر آن است چنان که گفته شده آیه شریفه : «ولله علی الناس حج البیت[۹]» برآن دلالت می‌کند زیرا بر ایشان اقامه حج و آهنگ به سوی آن با عمل واجب است و صحیح نیست که گفته شود خود مناسک حج برآنان واجب گشته است. یعنی (حاصل مصدر و اسم مصدر)[۱۰]
حج در فقه اسلامی این طور تعریف شده که به مجموعه‌ای از اعمال اطلاق می‌شود که درمکه واطراف آن به جا می آورند و اقدام بدان، در صورت وجود استطاعت مالی و صحت مزاج وامنیت برهر شخص بالغ و عاقل و مکلف در تمام عمر یک بار واجب است.[۱۱]
در جای دیگر آمده که زیارت خانه خدا و انجام اعمال مخصوص درزمان خاص را حج گویند. [۱۲]
شرافت زمانی حج:
همانطور که می دانیم حج زمان مخصوص خود را داردو اگردر آن زمان انجام شود ثواب بیشتری دارد و همانطور که در قرآن کریم آمده : «الحَجُّ أَشهرٌ معلومات و …»[۱۳] پس زمان حج، دهه نخست ذیحجه می باشد در همین مورد دو روایت از نبی اکرم (ص) رسیده است که دریکی ازآن دو فرمود:
« ما من أیّام ازکی عندالله تعالی ولاأعظم اجراً من خیرفی عشرا الاضحی»
«هیچ زمانی نزد خدای تعالی بهتر و به لحاظ پاداش دهی بر عمل خیر، برتر از دهه اول ذیحجه نیست»
در روایت دیگر، آنحضرت فرمود:
«یا مِن ایّام،العمل الصالح فیها احّب الی الله عزوجل من ایام عشر،یعنی عشر ذی الحجه»[۱۴]
« هیچ زمانی، انجام کارهای نیک در آن نزد خدای سبحان محبوبتر از ده روز نخست ذیحجه نیست.»
عارف بزرگوار مرحوم میرزا آقا ملکی تبریزی (رضوان الله تعالی علیه) این حدیث دوم را مهمتر از حدیث اول میداند و از اهمیت آن این است که در حدیث دوم سخن از «محبت» است نه «عظمت» ،وکلمه «احب» که در روایات اخیر آمده ،پربارتر از «أزکی و اعظم» است.[۱۵]
اما اینها برای حج تمتع می‌باشد و برای انجام اعمال عمره مفرده زمان خاص ندارد و در تمام طول سال می‌شود حج گذارد.
اهمیت وآثار حج
همانطور که می‌دانیم حج از اهمیت جایگاه خاصی برخوردار می‌باشد و در بعضی جاها آمده که برترین اعمال می باشد و آمده که هرکس حج بگذارد گناهان او آمرزیده می‌شود اما در صورتی که بعد از آمدن از حج همانطور پاک باقی بماند و گناهی مرتکب نشود.
همچنان که حج آثار فراوانی بر فرد چه از نظر مادی و چه معنوی می گذارد اما اثرات روحی و معنوی آن خیلی زیاد می باشد از جمله این که:
۱- برای شخص پاکی می آورد چنان که پیامبر خدا (ص) می فرماید : « به حج خانه خدا بروید، زیرا حج ، گناه را می شوید ،همچنان که آب،چرک را می شوید.»
۲- بی نیازی یکی دیگر از اثرات حج می باشد که این بیشتر مادی نیست همچنان که رسول الله (ص) فرمود : حج کنید،هرگز نیازمند نمی شوید حجوا کن تفتقروا»
۳- نور :امام صادق (ع) الحاج لایزال علیه نور الحج مالم یلمَّ بذنب
امام صادق (ع) در این باره فرمودند : حج گزار، تا خود رابه گناهی نیالوده، نورانیت حج با اوست.»
۴- آثاردیگر خیر دنیا و آخرت نصیب او می‌شود و در همین مورد پیامبر اکرم (ص) فرمودند: «هرکس خیر دنیا و آخرت می‌خواهد، پس آهنگ این خانه کند، که بنده‌ای بدان روی نیاورده و از خدا دنیا را نخواسته، مگر آن که ازآن بدو داده است و آخرت را نخواسته، جز آن که برایش اندوخته است[۱۶]»
بنابراین پذیرفته شدن حج وزیارت درزندگی انسان آثار زیادی دارد و اگر بخواهیم حجمان مقبول درگاه حق تعالی واقع شود چند شرط دارد که چند تا را دراینجا قابل ذکر می‌دانیم: الف )صحیح واقع شدن حج : یعنی انسان وقتی مسائل لازم را فراگرفت ودر وقت انجام مناسک توجه به آنها داشت و قربه الی الله را بجا آورد، از کیفر و عقاب الهی در امان است، و حج او صحیح می‌باشد،ودر همین حد نزد پروردگار مأجور است.
ب) قبولی حج از جهت روح واسرار حج وپذیرفته شدن عند الله
یعنی علاوه بر این که مسائل لازم را فراگرفته و اعمال حج را قربه الی الله انجام داده است، حضور قلب و معرفت الی الله هم داشته و توانسته از تمایلات نفسانی رهایی پیدا کند ،و با خضوع و خشوع مناسک را انجام دهد، ودر طول سفر حج خصلتهای زشت درونی را یکی پس ازدیگری ترک کرده و از سفره گسترده حق تعالی بهره مند شود، یعنی در مهمانی پروردگار شرکت نماید و به قدر توان از غذاهای معنوی تناول کند.
چنین فردی توانسته درجاتی از تقوا را به دست آورد. قرآن کریم می‌فرماید :گوشت وخون قربانی به خدا نمی‌رسد، ولکن یناله التقوی منکم[۱۷]» ،بلکه تقوای حاصل از قربانی است که انسان را بالا می برد و به خدا نزدیک می‌کند.
در آیه دیگر می فرماید : در روزهای مشخص به یاد خدا باشد (اشاره به مناسک منی ا..
آنگاه می فرماید :واتقّوا الله[۱۸]» از خدا پروا کنید.
اگر زائر بیت الله الحرام در ایام حج به یاد خدا باشد، خود را از گناه حفظ نماید، تمرین ترک معاصی داشته باشد، و حالت تقوا و پرهیزکاری پیدا کند، پس از حج مرتکب گناه نمی‌شود، و خصلتهای خدایی در درونش جوانه می زند، رسول گرامی اسلام (ص) می‌فرماید:
« آیه قبول الحج ترک ما کان علیه العبد مقیماً من الذّنوب» ، نشانه قبولی حج، ترک گناهان گذشته می‌باشد.
بنابراین این نشانه قبول حج ، دستیابی به تقوا ومراعات حدود الهی،پرهیز از گناه، ودوری از خصلتهای زشت است،و این معنا امکان ندارد که انسان همیشه خود را در محضر حق سبحانه و تعالی ببیند ومراقب اعمال و رفتار خود باشد،هر کاری را جهت رضای پروردگار انجام دهد،با مردم آن گونه رفتارنماید که دوست دارد مردم با او رفتار کنند، بندگان خدا از دست و زبانش در امان باشند، درسختی ها و گرفتاریها تکیه گاه محکمی برای نزدیکان به حساب آید،به اعمال عبادی بویژه نماز اهمیت دهد ، وسعی کند نمازهای واجب را اول وقت و به جماعت برگزار نماید.[۱۹]
با توجه به این همه اهمیتها و ارزشی که برای حج ذکر شد روایاتی دیگر هم در همین مورد
می باشد البته برخی ازآیات نیز برحسب روایات بر حج تطبیق داده شده است که در اینجا ذکر
می کنیم : معاویه بن عمار می گوید : از امام صادق (ع) درباره ثروتمندی که هرگز حج به جا نیاورده پرسیدم، آن حضرت فرمود : چنین شخصی، از کسانی است که خداوند درباره آنان فرمود: آنان را کور محشور می کنیم: هومِمّن قال لله تعالی : «و نحشره یوم القیمه أعمی»[۲۰]راوی می گوید: آن گاه که امام صادق (ع) مرا از این سخن متعجب دید فرمود : مراد این است که خداوند او را از ادراک وشناخت راه حق باز می دارد : اعما الله عن طریق الحق »[۲۱]
احادیث متعددی به این مضمون وارد شده است گر چه این روایت در خصوص حج است، لیکن از جمله پایانی آن استفاده می‌شود که کوری در قیامت اختصاصی به ترک حج ندارد، بلکه اگر در سایر موارد نیز عمداً حقی ترک شود،چنین عذابی محتمل است.[۲۲]
بنابراین هر چه سخن درباره فضیلت حج بازگو کنیم، باز هم کم است چون آیات قرآن و روایات سخن زیادی در این باره گفته شده است.

فهرست مطالب
کلیات
مقدمه ۱
تبیین موضوع ۳
اهمیت و ضرورت موضوع ۳
پیشینه موضوع ۴
پرسشها وفرضیات ۵
چکیده ۶
فصل اول : حج از نظر لغوی واصطلاحی انواع آن
حج در لغت ۸
حج در اصطلاح ۹
شرافت زمانی حج ۹
اهمیت و آثار حج ۱۰
انواع و اقسام حج و عمره ۱۳
تمتع از نظر لغوی واصطلاحی ۱۴
کیفیت حج تمتع ۱۴
حج افراد ۱۷
حج قران ۱۸
عمره مفرده و تمتع ۱۸
عمره از نظر لغوی و اصطلاحی ۱۹
عمره مفرده و اعمال آن ۲۰
میقات احرام عمره مفرده ۲۰
فرق عمره مفرده با عمره تمتع ۲۱
نتیجه ۲۲
فصل دوم : سیمای حج از دیدگاه قرآن
مقدمه ۲۴
واژه حج در قرآن ۲۴
تاریخ مکه ۲۷
نامهای مکه: ۲۹
۱- مکه ۲۹
۲- بکه ۲۹
۳- بیت العتیق ۳۰
۴- بیت المعمور ۳۰
۵- مسجد الحرام ۳۱
۶- بیت الحرام ۳۲
۷- ام القری ۳۳
۸- بلد الامین ۳۴
دلیل پیدایش کعبه ۳۴
تاریخچه مبنای کعبه ۳۵
زمان ساختن بنای اولیه کعبه ۳۹
وجوب و ضرورت حج ۴۱
آیاتی در مورد ادله وجوب حج و عمره ۴۱
مستطیع کیست؟ ۴۳
۱- استطاعت مالی ۴۴
۲- استطاعت عقلی ۴۴
۳- استطاعت بدنی ۴۵
۴- استطاعت زمانی ۴۵
۵- استطاعت امنیت ۴۵
دعوت به حج اکبر ۴۹
محرمات
مقدمه ۵۲
محرمات احرام ۵۲
۱- فلسفه صید ۵۳
کفاره صید و شکار بر فرد محرم ۵۵
حکم شکار کردن حیوانات دریایی و صحرایی ۵۷
حکم شکار بعد از احرام ۵۹
۲- حکم جدال وفسوق کردن ۶۰
کفاره جدال ۶۰
۳- حرمت مباشرت ۶۱
قرآن اثر اجتناب از محرمات را چنین بیان کرده ۶۲
واجبات
مقدمه ۶۶
طواف ۶۷
احکام طواف ۶۷
سعی صفا و مروه ۶۸
احکام صفا و مروه ۷۰
عرفات ۷۱
وقوف در مشعرالحرام ۷۳
رمی جمرات ۷۶
قربانی ۷۸
فلسفة قربانی ۷۸
۱- کمک رسانی به اهل حجاز یک اصل می باشد. ۷۹
۲- قربانی از شعائر الهی است. ۷۹
۳- کمک به مستمندان و سیرکردن آنها ۸۰
۴- رسیدن به تقوای الهی ۸۱
حلق و تقصیر کردن ۸۲
فضیلت حلق ۸۳
حکم حلق و زمان آن ۸۴
نتیجه ۸۵
فصل سوم : فلسفه حج
مقدمه ۸۸
۱- فلسفه فردی و معنوی
مقدمه ۹۰
بعد معنوی حج ۹۱
حج و کسب معرفت ۹۲
انسان و خودسازی ۹۳
عبادت حج، عبادتی بی ریاست ۹۶
بعد معنوی مناسک و اعمال حج و تأثیر آن بر فرد ۹۷
بعضی از اسرار حج ۹۹
اسرار صفا و مروه ۹۹
راز طواف کردن ۹۹
سرحلق ۱۰۰
نتیجه ۱۰۳
۲- فلسفه اقتصادی
بعد اقتصادی حج ۱۰۵
اهداف و آثار تجاری و اقتصادی حج ۱۰۷
دیدگاه قرآن نسبت به بعد اقتصادی حج ۱۰۹
دیدگاه قرآن در مورد واژه منافع و نظر مفسران در آن مورد ۱۱۲
قربانی عامل تقویت کننده اقتصاد جوامع اسلامی ۱۱۴
قربانی عامل برآوردن نیاز فقیران ۱۱۷
نتیجه ۱۱۹
۳- فلسفه اجتماعی
مقدمه ۱۲۱
ویژگیهای اجتماع حج ۱۲۲
محتوای اجتماعی حج و آثار آن ۱۲۳
دیدگاه قرآن نسبت به اجتماعی بودن حج ۱۲۵
خانه خدا متعلق به مردم است ۱۲۶
قیام جهان شمول اجتماعی مسلمانان در پرتو حج ۱۲۸
امنیت اجتماعی مسلمانان ۱۳۰
حج تراکم قوه متکثره در نقطه واحده است. ۱۳۱
نتیجه ۱۳۳
نتیجه گیری کلی ۱۳۴
فهرست منابع ۱۳۵