صدور فرمان مشروطیت و تأسیس مجلس شوراى ملى، بسیارى از نهادهاى اجتماعى را در ایران دگرگون کرد. رشد سریع مطبوعات و تحول فضاى درونى آنها یکى از مهمترین تبعات این انقلاب بود. هر چند که نخستین روزنامه فارسى بیش از نیم قرن پیش از انقلاب مشروطه (در۱۲۵۳ق) منتشر شد ولى مطبوعات مقارن مشروطیت و پس از آن داراى تفاوت هاى عمیقى با پیش از خود بودند. بین سال هاى ۱۲۵۳ ق (انتشار نخستین روزنامه) تا ۱۳۲۴ ق (صدور فرمان مشروطه) مطبوعات در ایران تنها محدود به چند نشریه دولتى و تخصصى و محلى بود که شمارگان نشر آنها به زحمت به هزار مى رسید و اغلب با حمایت دربار و با مطالبى ملال آور و تنها با گزارش هاى محدودى از اوضاع داخلى - و گاهى هم اخبار خارجى - همراه بود.
در چنین اوضاعى، مهم ترین ابزار شکل دهى به اندیشه و افکار عمومى، منابر و خطابه هاى آهنگین وعاظى چون سید جمال واعظ اصفهانى و ملک المتکلمین بود. هر چند در همین ایام چند روزنامه مهم و تأثیرگذار فارسى در خارج از ایران منتشر مى شد، اما مخاطبان این گروه نشریات تنها اقلیت تحصیل کرده و برخى نخبگان سیاسى بودند، به ویژه آنکه ورود این نشریات به داخل ایران با سختگیرى هاى حکومت همراه بود.
با صدور فرمان مشروطیت، در اندک زمانى، تعداد زیادى روزنامه و شب نامه منتشر شد. پس از امضاى فرمان مشروطه و تنها در چند ماه باقى مانده سال ۱۳۲۴ ق ۲۰ روزنامه در تبریز، تهران و چند شهر دیگر منتشر شد. این روند در سال ۱۳۲۵ ق با شتاب بیشترى ادامه داشت. به گونه اى که در این سال بیش از ۸۰ روزنامه در ایران منتشر مى شد. تعداد روزنامه هاى عصر مشروطه تا سال ۱۳۲۷ق به حدود ۲۰۰ عنوان رسید. البته تعریف روزنامه در آن دوران با آنچه امروزه منتشر مى شود متفاوت است، بسیارى از روزنامه ها تنها یک یا چند شماره منتشر شده اند و به جز چند عنوان که به صورت یومیه منتشر مى شد مابقى به شکل هفته نامه و یا گاهنامه (ولى با ظاهر روزنامه) چاپ مى شدند. گروهى از این روزنامه ها هم متعلق به مدارس جدیدى بود که با تأسیس مشروطیت متولد شده بودند.
شامل 18 صفحه فایل word قابل ویرایش
دانلود مقاله روزنامه و مشروطه