شرایط اضطراری و بلایای طبیعی، همواره کره زمین را تحت تاثیر قرار میدهند و سبب وارد آمدن آسیب به مردم، نابودی داراییها و انهدام زیربناها، اقتصاد و امکانات محیط میگردند. وارد شدن آسیب به مردم، مواردی چون مرگ، جراحت، بیماری، سوء تغذیه و فشارهای روحی روانی را شامل میشود
اگر شرایط اضطراری و خطرها و آسیب پذیری ناشی از آنها فاقد مدیریت کارآمد باشند، اهداف توسعه پایدار با مشکل روبرو خواهند شد.
علیرغم پیشرفتهای حیرت آور فن آوری جدید، انسان در برابر بلایای طبیعی و حوادث غیر مترقبه مانند سیل، توفان، آتشفشان، زلزله و جنگ که در مراکز تجمع جمعیت ایجاد میشوند و ناراحتیهای جانی و مالی فراوانی را به وجود می آورند، درمانده است.
به دنبال اغلب فاجعههای طبیعی، تعداد کثیری از مردم بی خانمان شده، از غذای کافی، پوشاک، بهداشت و سایر ضروریات زندگی محروم میشوند و نهایتاً در معرض آثار نامطلوب شرایط اقلیمی و بیماریها قرار میگیرند. این وظیفه همه مردم، دولتها و حتی دنیاست که در تأمین سلامت و بهداشت مردم بلازده همکاری کنند و به آنان کمک کنند که به زندگی عادی خود باز گردند.
زلزله و سیل به عنوان مهمترین بلایای طبیعی درکشور ما مطرح هستند متأسفانه میزان مرگ و میر ناشی از زلزله 17% از کل تلفات این سانحه در جهان است فقط در سالهای 1336 تا 1370، زلزله مجموعاً بیش از 150 هزار نفر از هموطنان را به کام مرگ کشیده است همچنین در 40 سال اخیر 1180 مورد سیل مهم گزارش شده است.
واضح است که مقامات بهداشتی بدون برنامهریزی دقیق و آمادگی قبلی، نمیتوانند این نیاز ها را برآورد کنند.
بلایا و اوضاع اضطراری:
هر بلای طبیعی، اصولاً تغییری است در شرایط محیطی، که میتواند سبب گسسته شدن روند زندگی طبیعی مردم و قرار گرفتن آنان در معرض عناصر مضر و خطرناک محیط شود و بلای طبیعی حوادثی ناشی از طبیعت هستند که شدت آنها بحدی است که وضعی فاجعه انگیز ایجاد میکنند در این وضعیت، شیرازه زندگی روزمره ناگهان گسیخته میشود و مردم دچار رنج و درماندگی میشوند و در نتیجه به غذا، پوشاک، سرپناه، مراقبتهای پزشکی و بهداشتی و سایر ضروریات زندگی در مقابل عوامل و شرایط نامساعد، محتاج میگردند.
مسئولان بهداشتی باید به مسائل زیر توجه داشته باشند:
1 – برنامه ریزی و آمادگی قبلی بمنظور مقابله با شرایط نامساعد بهداشتی که بدنبال وقوع بلایای طبیعی ایجاد میشود،
2 – آماده ساختن کارکنان بهداشتی در ردههای مختلف، بمنظور مقابله با بلایای طبیعی و غیره،
3 – تهیه متون آموزشی مورد نیاز برای ردههای مختلف برای آمادگی بخش بهداشت و درمان،
4 – تدوین استانداردهای حداقل و قابل قبول که هنگام برنامهریزی و اجرای عملیات اضطراری و در شرایط دشوار، بتوان از آنها استفاده کرد،
5 – آشنایی عموم مردم با مسایل بهداشتی در مواقع اضطراری، از طریق آموزش بهداشت عمومی.
اهمیت بلایا از نظر میزان اثر و آسیب آنها:
1 – تلفات و صدمات انسانها و حیوانات اهلی
2 – قطع خدمات عمومی مثل برق، گاز، ارتباطات، فاضلاب، مواد غذایی و غیره
3 – از بین رفتن و آسیب اموال عمومی و خصوصی
4 – انتشار بیماریهای واگیردار
5 – اختلال در فعالیتهای عادی
تقسیم بندی انواع بلایا:
بلایا را بر حسب منبع ایجاد آن میتوان به اشکال زیر تقسیم بندی کرد:
1 – بلایایی که در اثر عوامل جوی مانند توفانها ایجاد میشوند
2 – بلایایی که ناشی از تغییرات سطح زمین مانند سیل هستند
3 – بلایایی که در اثر جابجایی قسمتهای مختلف قشر زمین مانند زمین لرزه بوجود می آیند
4 – سوانح مانند ریزش بناها، انفجار، آتش سوزی و غیره
5 – بلایای پیچیده مانند جنگ، خشکسالی و ... که باعث جابجایی جمعیت و پناهندگی از یک کشور به کشور دیگر میشوند
مدیریت در بلاهای طبیعی
گرد آورنده: محمد نعلبندی
مشکلات شایع بهداشتی در حوادث طبیعی:
- واکنشهای اجتماعی
- بروز و شیوع بیماریهای واگیر
- جابجائی جمعیت
- در معرض هوا قرار گرفتن
- مواد غذائی و تغذیه
- بهداشت روانی
چگونگی رفتار اهالی سانحه دیده منحصراً گاهی توأم با وحشت ، اضطراب و حیرت زدگی است و پس از گذشت چند دقیقه از وقوع حادثه ، آسیب دیدگان فعالیتهای جستجو و نجات را آغاز مینمایند و هر کسی تصور میکند که اعمال و رفتار او در امداد رسانی و نجات کاملاً منطقی است اینگونه برخوردها در برخی موارد به سود و مصلحت جامعه نمیباشد و موجب میشود نیروهای امدادگر نتوانند وظایف خود را بخوبی انجام دهند. گر چه در برخی شرایط خطر بالقوه انتقال بیماریهای عفونی افزایش مییابد ولی بطور کلی وقوع حوادث عامل بروز ناگهانی بیماریهای واگیر نیستند مهمترین علت افزایش بیماریها بدلیل آلودگی آب و مواد غذائی میباشد ، خطر بروز همهگیری بیماریهای واگیر با تراکم جمعیت و جابجائی آنها افزایش مییابد زیرا این عوامل باعث میشوند که میزان مصرف آب و مواد غذائی و خطر آلودگی آنها افزایش یابد و تخریب سرویسهای بهداشتی خود مهمترین علت در افزایش آلودگی است و همچنین متوقف شدن برنامههای مبارزه با ناقلین ، بیماریهای منتقله توسط حشرات را افزایش میدهد.
زمانی که جابجائی بیاختیار و یا سازمان یافته رخ میدهد ، نیازهای اضطراری به تامین امداد همگانی احساس میشود اهالی آسیب دیده ممکن است به نقاط شهری که سرویسها و امکانات آنها با تعداد جمعیت مطابقت ندارد عزیمت و در نتیجه موجب افزایش مرگ و میر و بروز بیماری می گردند. و یا بعضی بیماریهای که در بین جمعیت منطقه و یا تازه وارد آندمی و بومی نبوده با تماس با یکدیگر موجب افزایش بیماری گردد.
شامل 16 صفحه word
دانلود مقاله بلاهای طبیعی