نوع فایل: ورد
تعداد صفحات: 79
چکیده:
گیاه به‌لیمو (Lippie citriodora) درختچه‌ای پایا و خزان کننده از خانواده شاهپسند و جزء گیاهان دارویی حاوی اسانس می‌باشد. به منظور تعیین شرایط بهینه القاء کالوس به‌لیمو و مقایسه متابولیت‌های ثانویه تولید شده در کالوس با گیاه کامل، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در آزمایشگاه بیوتکنولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سبزوار انجام شد. فاکتورهای مورد بررسی شامل غلظت تنظیم‌کننده رشد 2,4-D در سه سطح 5/0، 1 و 5/1 میلی‌گرم در لیتر و غلظت تنظیم‌کننده رشد BAP در چهار سطح صفر، 5/0، 1 و 5/1 میلی‌گرم در لیتر بودند. بعد از تولید مقادیر لازم از کالوس، متابولیت‌های ثانویه در کالوس و اسانس حاصل از برگ‌های گیاه کامل، توسط دستگاه GC-MS و با استفاده از تکنیک استخراج به روش میکرو از فضای فوقانی (SPME) آنالیز شد. نتایج نشان داد که بیشترین درصد القاء کالوس، وزن تر و وزن خشک کالوس در غلظت 5/0 میلی‌گرم در لیتر 2,4-D مشاهده شد و افزایش غلظت 2,4-D به 1 و 5/1 میلی‌گرم در لیتر، سبب کاهش ویژگی‌های کالوس‌زایی گردید. تنظیم‌کننده رشد 2,4-D متوسط قطر کالوس را تحت تأثیر قرار نداد. استفاده از تنظیم‌کننده رشد BAP در محیط کشت، باعث کاهش درصد القاء کالوس، وزن تر کالوس، وزن خشک کالوس و قطر کالوس گردید. بیشترین کاهش در ویژگی‌های کالوس، در بالاترین غلظت BAP (5/1 میلی‌گرم در لیتر) مشاهده شد. نتایج حاصل از آنالیز متابولیت‌های ثانویه نشان داد که بیشترین ترکیبات موجود در اسانس برگ گیاه کامل شامل سیس-سیترال (3/18%)، ترانس-سیترال (6/34%)، کاریوفیلن اکساید (5/15%)، آر-کورکومن (9/5%)، ژرانیل استات (6/5%) و اسپاچولنول (6/5%) بودند. در مقابل، ترکیبات عمده موجود در کالوس شامل ترانس-سیترال (7/45%)، سیس-سیترال (2/10%)، کاریوفیلین اکساید (1/12%) و نرول (8/6%) بودند. نتایج حاکی از آن است که نوع و میزان متابولیت‌های ثانویه در اسانس حاصل از کالوس و برگ گیاه کامل، تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند که این اختلاف را می‌توان ناشی از تفاوت شرایط آزمایشگاهی و شرایط طبیعی دانست.
واژگان کلیدی: به‌لیمو، کالوس، متابولیت های ثانویه، کشت بافت، تنطیم کننده‌های رشد
تعیین شرایط بهینه القاء کالوس به لیمو (lippia citriodora L.) و مقایسه متابولیت های تولید شده در کالوس با گیاه کامل