- تقویت اراده
شهید مطهری در این باره می گوید:
v هر مقدار که اراده قوی تر باشد، بر اختیار انسان افزوده می شود و انسان، بیشتر مالک خود و کار خود و سرنوشت خود می گردد. هیچ مکتبی در دنیا پیدا نمی شود که به این اصل اعتقاد نداشته باشد که اراده در انسان باید تقویت شود.
مثلاً اگر انسان می خواهد بچه را تربیت کند، باید کاری بکند که اراده در وجودش تقویت شود. راجع به مسئله اراده و به تعبیر دیگر، تسلط بر نفس، دستورهای فراوانی با عنوان تقوا و تزکیه نفس آمده است.
Ø
- مراقبه و محاسبه
شهید مطهری در این باره می گوید:
v [مراقبه] یعنی با خود، معامله یک شریکی را بکن که به او اطمینان نداری و همیشه باید مواظبش باشی. مثل یک بازرسی که در اداره است. یعنی خودت را به منزله یک اداره تلقی کن و خودت را به منزله بازرس این اداره که تمام جزئیات را باید بازرسی و مراقبت کنی. مراقبه، چیزی است که همیشه باید همراه انسان باشد.
v مرحوم آقای بروجردی، چند روز قبل از فوتشان، بعضی ها که خدمت ایشان بودند، گفتند: خیلی ایشان را ناراحت دیدیم و ایشان گفتند که خلاصه عمر ما گذشت و ما رفتیم و نتوانستیم خیری برای خودمان پیش بفرستیم و عملی انجام دهیم. یکی از آنهایی که نشسته بود، طبق عادتی که بعضی ها در مقابل صاحبان قدرت دارند و شروع می کنند به تملق و چاپلوسی، خیال کرد که اینجا هم جای تملق و چاپلوسی است، گفت: آقا شما دیگر چرا، ما بیچاره ها باید این حرف ها را بزنیم، شما الحمدللّه این همه آثار خیر از خودتان به جا گذاشتید... . آقای بروجردی در جواب گفت: چه می گویی؟ «خَلِّصِ العَمَلَ فَاِنَّ النّاقِدَ بَصیرٌ بَصیرٌ؛ عمل را باید خالص انجام داد، چراکه نقّادِ آگاهِ آگاه، اعمال را بررسی خواهد کرد».
- هم نشینی با صالحان
v شهید مطهری :
مجالست با صالحان، آثار نیک فوق العاده دارد؛ همان گونه که مجالست با بدان، آثار سوء فوق العاده دارد و این، یک امری است اجتناب ناپذیر، یعنی انسان هرچه بخواهد به اصطلاح، درِ دل خود را ببندد و وقتی که با کسی معاشرت می کند. خود را نگه دارد که از او اثری نگیرد، باز هم کم و بیش، اثر می پذیرد.
v
v در نهج البلاغه تعبیری است به این صورت که: «مُجالِسَةُ اَهلِ الهَوی مَنساةٌ لِلایمانِ؛ هم نشینی با هواپرستان، فراموش خانه ایمان است»؛ یعنی انسان آن جا که برود، اصلاً ایمان را فراموش می کند. البته این معاشرت اخلاقی، غیر از معاشرت معلم است با متعلم و غیر از معاشرت مربی است با زیردست خودش. مقصود، انیس گرفتن است که انسان باید در این امر، دقت داشته باشد.
v همچنین کار روی احساس انسان اثر می گذارد که در اصطلاح قرآن، از آن به «دل» تعبیر می شود.
v
v یعنی کار از جمله آثارش این است که به قلب انسان خضوع و خشوع می دهد و جلوی قساوت قلب را می گیرد.
v
v بی کاری، قساوت قلب می آورد و حداقل فایده کار برای قلب این است که از قساوت قلب جلوگیری می کند.
v
v از خواص دیگر کار، آزمودن خود است. به این بیان که یکی از چیزهایی که انسان قبل از هرچیز باید بیازماید، خودش است. انسان قبل از آزمایش خود، نمی داند چه استعدادهایی دارد. با آزمایش، استعدادهای خود را کشف می کند.
v
vتا انسان دست به کاری نزده، نمی تواند بفهمد که استعداد این کار را دارد یا ندارد. انسان، با کار، خود را کشف می کند و خود را کشف کردن، بهترین کشف است.
دانلود پاورپوینت عوامل تربیت ازنگاه استاد شهید مرتضی مطهری- 24 اسلاید
