لینک دانلود و خرید پایین توضیحات
فرمت فایل word و قابل ویرایش و پرینت
تعداد صفحات: 41
تأثیر مدرنیسم بر تحولات کالبدی شهرهای ایرانی- اسلامی، نمونه تبریز
چکیده
در این مقاله، سعی شده است تحولات کالبدی شهرهای ایرانی- اسلامی با مورد
نمونه شهر تبریز و تأثیر مدرنیسم بر این تحولات تفسیر و تبیین گردد. الگوی کلی طرح
شهر ایرانی- اسلامی در دو دوره قبل و بعد از مدرنیسم و تطبیق آن با شهر تبریز مورد
بحث قرار گرفته است. همچنین دوره های تحول شهر تبریز و عوامل تأثیرگذار مدرنیستی
و ملی و منطق های بر این تحولات مطالعه شده است. در نهایت، نتیجه گرفته شده است که
تحولات شهری معاصر ایرانی- اسلامی(تبریز) بیشتر ناشی از ظهور مدرنیسم در اقتصاد،
اجتماع، سیاست، فرهنگ، و غیره است که تحولات کالبدی شهر تبریز را به وجود آورده
است.
کلید واژه ها:
شهرهای ایرانی- اسلامی، تحولات کالبدی شهر، مدرنیسم، شهر تبریز.
مقدمه
شهرهای ایرانی اسلامی امروز را از لحاظ کالبدی م یتوان به دو بخش عمده سنتی و
جدید تقسیم کرد. تحولات کالبدی بخش سنتی را می توان در دو دوره زمانی قبل از
مدرنیسم و مدرن مورد مطالعه قرار داد. همچنین بخش جدید یا مدرن را م یتوان به دو
بخش فیزیکی؛ حومه های با ساخت و ساز اصولی و برنامه ریزی شده که ثروتمندان و
طبقات متوسط جامعه در آنها ساکنند و محلات جدید خودرو و بدون برنام هریزی که فقرا
و مهاجران روستایی در آنها ساکنند(محلات حاشیه نشین) تقسیم کرد.
بخش سنتی از لحاظ کالبدی در دو دوره زمانی قبل از مدرنیسم( 1300 ) و مدرن
1300 به بعد) دارای عناصر و ویژگی های خاص بوده اند که از همدیگر مجزا م یشوند. )
30 فصلنامه تحقیقات جغرافیایی – ش 84
همچنین بخش جدید با عناصر و ویژگی های خاص خود دو نوع کالبد با ویژگی های
منحصر به فرد به وجود آورده است.
مقاله حاضر، شناخت کلی از وضع کالبدی شهرهای ایرانی- اسلامی قبل از مدرنیسم
و تأثیر آن بر این شهرها را با مورد نمونه شهر تبریز به تصویر کشیده است.
شهرهای ایرانی- اسلامی قبل از مدرنیسم
شهرهای قبل از 1300 در ایران حاوی نشانه هایی بود که گویای نمونه های ویژه
166 ). بجز معدودی از ، شهر سنتی خاورمیانه اسلامی به شمار می رفت(اهلرس، 1380
.(248 ، شهرها، بقیه در میان دیوارهای محافظی محصور بودند(بیومنت و دیگران، 1369
دیوارها علاوه بر حفاظت شهر در برابر مهاجمان، شرایط آب و هوایی مناسبی نیز فراهم
می آورد. تنها عنصر شهری که خارج از دیوار شهر قرار داشت، قبرستان ها بود. مسجد
جامع و بازار دو عنصر شهری بودند که در رابطه متقابل با هم و در مرکز شهر قرار
داشتند. مسجد جامع مرتفع ترین ساختمان شهر بود که در نزدیک بازار ساخته می شد و
به عنوان محل اقامه نماز، دادگاه و مرکز فکری و آموزشی عمل م یکرد(سلطانزاده،
270 ). در کنار مسجد جامع و مساجد بزرگ دیگر گون ههای ساختمانی دیگری نیز ،1365
وجود داشت که از جمله می توان از حمام و مدرسه نام برد. حمام ها نقش بهداشتی و
مدارس علوم دینی نقش آموزش را به عهده داشتند.
در بنای بازار اسلامی، سه بخش اصلی را می توان از هم تمیز داد: الف- کوی ها یا
گذرهای اصلی و فرعی(راسته ها، که در دو طرف آن دکا نها و فروشگا ههای به هم
پیوسته، در یک ردیف رو به سوی گذرگا هها دارند)؛ ب- مجتمع های تجاری دارای
انبارها و مح لهایی برای سکونت موقت بازرگانان(خان، سرا یا کاروانسرا، فندق، وکاله و
دانلود مقاله تأثیر مدرنیسم بر تحولات کالبدی شهرهای ایرانی اسلامی، نمونه تبریز
