•پتانسیل آب
• آب قابل استفادهٔ خاک
• جذب و حرکت آب
•تبخیر و تعرق (Evapotransopiration)
• عوامل محیطی مؤثر بر تبخیر و تعرق
• عوامل گیاهی مؤثر بر تبخیر و تعرق
• تبخیر و تعرق بالقوه(Potential evapotranspiration)
•خاک گیاه علفى سریع‌الرشد عمدتاً از آب تشکیل شده است. محتوى آب گیاه بین ۷۰ تا ۹۰% مى‌باشد که بسته به سن گیاه، گونه گیاه، بافت موردنظر و محیط، متفاوت است. آب براى بسیارى از فعالیت‌هاى گیاهى لازم است:
•۱. حلال بوده و محیطى مناسب براى واکنش‌هاى شیمیائى فراهم مى‌نماید.
•۲. محیطى مناسب براى انتقال مواد آلى و معدنى مى‌باشد.
•۳. موجب تورم سلول‌هاى گیاهى مى‌شود. آماس باعث بزرگ شدن سلول، ساختار گیاه و شکل‌گیرى آن مى‌گردد.
•۴. باعث آبگیرى (Hydration)، خنثى‌سازى (Neutralization)، بار الکتریکى روى مولکول‌هاى کلوئیدى مى‌شود. در مورد آنزیم‌ها، آبگیرى موجب حفظ ساختمان آنزیم و تسهیل فعالیت‌هاى کاتالیزورى آن مى‌گردد.
•۵. ماده خام فتوسنتزى فرآیندهاى هیدرولتیکى و سایر واکنش‌هاى گیاهى را تشکیل دهد.
•۶. تبخیر آب (تعرق) موجب خنک شدن گیاه مى‌گردد.
•یک خاک رسى لومى حدود %۲۰ وزن خود آب قابل استفاده دارد. درحالى‌که یک خاک داراى بافت سبک‌تر مانند یک خاک شنى ریز حدود ۷% وزن خود آب قابل استفاده دارد. براساس واحد حجمی، در ظرفیت مزرعه خاک داراى بافت رسى لومى حدود ۱۷ سانتى‌متر آب قابل استفاده در هر متر عمق خاک داشته در حالى‌که یک خاک داراى بافت شنى ریز کمتر از ۸ سانتى‌متر آب در هر متر عمق خاک نگهدارى مى‌نماید. در ظرفیت مزرعه خاک داراى بافت ریز حدود ۲۵ سانتى‌متر آب را براى گیاهى که ریشه آن در عمق ۱/۵ مترى نفوذ نموده است تأمین مى‌نماید.
•پتانسیل آب خاک (ψsiol) در خاک‌هاى زراعی، در درجه اول تحت تأثیر پتانسیل ماتریک و در درجهٔ دوم، تحت تأثیر پتانسیل اسمزى قرار مى‌گیرد.
•مجموع آبى را که در مزرعه از طریق تبخیر از سطح خاک و تعرق از گیاه، از دست مى‌رود تبخیر و تعرق (ET)، مى‌نامند. تبخیر یک فرآیند وابسته به انرژى است که متضمن تغییر از حالت مایع به بخار مى‌باشد. شدت تعریق تابع اختلاف فشار بخار، مقاومت در برابر جریان آب، و توانائى گیاه و خاک از نظر انتقال آب به جایگاه تعرق مى‌باشد. تعرق عمدتاً نیروى محرکه جهت به جریان انداختن آب جذب شده در گیاه را، على‌رغم وجود نیروى ثقل و مقاومت‌هاى اصطکاکى موجود در مسیر آب، تأمین مى‌کند. سرعت جذب آب عمدتاً توسط شدت تعرق تعیین مى‌شود. فشار ریشه و جذب فعال آب نقش ناچیزى در جذب آب ایفاء مى‌نمایند و وقتى این مکانیزم‌ها مشخص مى‌شوند که تعرق کم باشد و یا متوقف شده است.
•چون گیاهان زراعى در دماى نسبتاً بالا و تشعشع زیاد سریع‌تر رشد مى‌نمایند و چون نیاز اتمسفرى در این شرایط بسیار زیاد است، لذا حداکثر سطح برگ در زمانى‌که تبخیر و تعرق به حد بالقوه مى‌رسد به‌وجود مى‌آید. این امر معمولاً موجب نیاز حداکثر به آب در اواسط تابستان مى‌شود.
•وقتى تبخیر و تعرق بالقوه با نزولات آسمانى مقایسه گردد، مشخص مى‌شود که چرا غالباً کمبود آب در زمانى که سرعت رشد نیاز است اتفاق مى‌افتد. به‌منظور رسیدن به عملکرد بالاتر در گیاهان زراعى در طول این مدت بایستى آب گیاه تأمین گردد. آب موردنیاز گیاه در طول این مدت را مى‌توان یا از طریق ذخیره رطوبت کافى در خاک و یا با آبیارى تأمین کرد.
دانلود پاورپوینت روابط آب و خاک و گیاه - 42 اسلاید
