مشخصات این فایل
عنوان: مشکلات اجرایی مالیات بر ارزش افزوده
فرمت فایل : word( قابل ویرایش)
تعداد صفحات: 84
این مقاله درمورد مشکلات اجرایی مالیات بر ارزش افزوده می باشد.
خلاصه آنچه در مقاله مشکلات اجرایی مالیات بر ارزش افزوده می خوانید :
گفتار دوم
مزایا و محاسن استفاده از روش مالیات بر ارزش افزوده چیست؟
مزایای آن عبارتند از:
1. ساختار اقتصادی کشور را تصحیح میکند.
2. شفافیت اطلاعات را الزامی میکند.
3. انضباط مالی را الزامی میکند.
4. وقتی مردم مالیات میدهند، مطالباتشان از دولت را حس میکنند و توقع از دولت زیاد میشود و دولت هم باید پاسخگو باشد.
اما عیبهایی هم دارد، بار نخست که این روش اجرا میشود، یک اثر افزایشی روی قیمت دارد، ولی این مثل یک دارویی است که به یک بیمار میدهیم. مردم ما مالیات را همراه قیمت کالا به فروشندهها پرداخت میکنند، ولی فروشندگان در سیستم واسطهگری مالیات را به دولت نمیدهند. پس مردم بدون اینکه متوجه باشند، مالیات میدهند، اما از حالا به بعد میدانیم که داریم مالیات میدهیم، اما نکته بعدی آن است که ریشه نابسامانی اقتصاد ما در اقتصاد زیرزمینی است. 60 درصد اقتصاد کشور، زیرزمینی است.
فعالان این اقتصاد زیرزمینی، کسانی هستند که مالیات و گزارش مالی نمیدهند، ولی همانند دیگر شهروندان از خدمات دولتی بهرهمند میشوند. تنها راهکار برخورد با اقتصاد زیرزمینی، اجرای شیوه مالیات بر ارزش افزوده است. در همه کشورهای دنیا، وقتی اقتصاد زیرزمینی داشتند، با این روش توانستند آن را کوچک کنند.
از سوی دیگر، وقتی میگوییم اقتصاد زیرزمینی 60 درصد اقتصاد ایران را تشکیل میدهد، یعنی فعالان این عرصه افراد ثروتمندی هستند و به دنبال این ثروت، از نفوذ چشمگیری هم در دولتها و هم در مجالس برخوردارند و چون در معادلات سیاسی پولهایی خرج میکنند، بنابراین، در تصمیمگیریها نقش مؤثری بازی میکنند.
پس این گروه اول تلاش میکنند مانع تصویب این قانون شوند، بنابراین همانگونه که گفتم از سال 68 تا 87 یعنی نزدیک به نوزده سال، تصویب این قانون طول کشید. از سوی دیگر، با بزرگنمایی مسائل فرعی آن سعی در انحراف افکار عمومی دارند و مثلا میگویند دولت 3 درصد اجناس را به یکباره گران کرده است. در حالی که در روش جدید مالیات تجمیعی 4 درصدی که تا خرداد، دریافت میشده است، حذف کرده و در عوض، تنها 3 درصد مالیات بر ارزش افزوده وضع میشود. در صورتی که بیشتر فروشندگان بدون اینکه آن 4 درصد را بکاهند، تنها این 3 درصد را روی قیمت میافزایند و بنابراین میبینیم که برخی میگویند این مالیات بر ارزش افزوده، ضد تولید است و از همین رو، سال گذشته در خانه صنعت در سمیناری که آقای رئیسجمهور هم حضور داشتند، طوماری امضا شد که در آن نوشته شده بود: «مالیات بر ارزش افزوده؛ ضد تولید». آقای رئیسجمهور هم اعلام کرد که من مالیات نمیخواهم، نمایندگان مجلس هم اینجا نشستهاند و اصلا این لایحه حذف شود.
اما وقتی عمق مسأله را دید و از آنجا که پایههای اصلاحات اقتصادی تصحیح روش مالیاتی است، از ادامه روند تصویب این لایحه حمایت کرد و تنها دستور داد که نرخ 7 درصد را به 3 درصد کاهش دهند و یک مقدار کالاهای معاف را بیشتر شود.
ببینید ویژگی این روش مالیاتی این است که مردم آن را پرداخت میکنند، پس یک واردکننده و یا تولیدکننده هر مالیاتی را که به خاطر خرید خود پرداخت میکند، عینا از مردم دریافت میکند. به این ترتیب، نقش تولید در مملکت ما گرفتن مالیات از مردم و دادن آن به دولت است و هرچه هم پیشتر مالیات داده است، از این عدد کاسته میشود. مغازهدارها هم مالیات اضافه را از مردم دریافت کرده و به دولت پرداخت کنند و در پایان در این میان هیچ کدام از توزیعکنندگان و تولیدکنندگان، مبلغی بابت مالیات ارزش افزوده پرداخت نمیکنند.
اعتراض دیگری که میشود این است که عدهای میگویند اجرای این قانون، شش ماه به تعویق افتد، چون مغازهداران و شرکتها، هنوز نمیتوانند این روش را اجرا کنند و این مالیات برای آنها تحمیل هزینه است که حرف جالب و خوبی است.
این نحوه گرفتن مالیات، با عدالت بسیار فاصله دارد و تنها قشری که کاملا مالیات خود را پرداخت میکنند، حقوق بگیران هستند. برای مثال، اگر مالیاتهایی که اکنون از حقوق بگیران دریافت میشود، بررسی کنیم، شاید به ابعاد این بی عدالتی بیشتر پی ببریم.
بخشی که به درستی شناسایی و کاملا دریافت میشود، مالیات حقوق است. حقوقبگیر هنوز حقوق خود را دریافت نکرده، مالیات را از آن کم میکنند، ولی کارفرمایان یک ماه پس از آن مالیات را به دولت پرداخت میکنند. از سوی دیگر، یک نفر مجرد با یک سرپرست خانواده پنج نفری به یک میزان مالیات پرداخت میکنند؛ یعنی در شیوه کنونی مالیاتگیری عدالت وجود ندارد.
نرخ مالیات حقوق بین 10 الی 30 درصد است. کارمندی که یک میلیون تومان حقوق میگیرد، ماهی 250 هزار تومان مالیات میدهد و کسی که پانصد هزار تومان دریافت میکند، در حدود 35 هزار تومان مالیات و یک ساعت که اضافهکاری میکند، باید مالیاتش را پرداخت کند؛ یعنی بیشتر بار و فشار نظام مالیات کنونی روی دوش کارمندان و کارگران است که میتوانند از زیر بار مالیات فرار کنند و از سوی دیگر، مانند صاحبان مشاغل آزاد نیز نمیتوانند همزمان با تورم، دریافتهای خود را افزایش دهند. پس اگر قرار است دولت یا مجلس دلش برای کسی بسوزد، باید اول به فکر حقوقبگیرها باشد.
مالیات بر ارزش افزوده شامل چه کالاهایی میشود؟
قانون مالیات بر ارزش افزوده شامل همه کالاها و خدمات که در بازار ایران به فروش میرسند به استثنای 17 قلم کالای ذکر شده در ماده 12 این قانون میشود. درباره دو کالای خاص سیگار و سوخت هواپیما هم این قانون استثنا دارد که از سیگار 12 درصد و از سوخت هواپیما 20 درصد مالیات بر ارزش افزوده اخذ خواهد شد.
درباره شمول قانون مالیات بر ارزش افزوده لازم به یادآوری است که قانون، اختیار تری این مالیات به اصناف و فروشندگان را به عهده سازمان امور مالیاتی واگذار کرده است. براساس توافق اولیه مجلس و دولت مقرر شده است در گام اول، صرفاً واردکنندگان و توزیعکنندگانی که حجم گردش مالی آنها سالانه از یک میلیارد تومان تجاوز میکند، مشمول این مالیات باشند به این ترتیب بسیاری از اصناف خردهپا و ارایهکنندگان خدمات از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف هستند.
مبلغ مالیات بر ارزش افزوده چقدر است؟
قانون تجمیع عوارض مقرر میکرد هر تولیدکننده ایرانی، چه کسی که ماده اولیه را تولید می-کند چه کسی که کالا یا خدمات نهایی را، 1.5 درصد بابت شهرداریها و 1.5 درصد بابت عوارض سایر نهادهای دولتی به سازمان امور مالیاتی بپردازد. قانون مالیات به ارزش افزوده، پرداخت 1.5 درصد شهرداریها را به حالت قبلی گذاشته و دریافت 1.5 درصد سهم دولت را به عهده فروشنده نهایی قرار داده است.
آیا مالیات بر ارزش افزوده باعث گرانشدن کالاها میشود؟
پاسخ سؤال فوق کاملاً منفی است چرا که براساس این قانون، 1.5 درصدی که تولیدکنندگان در مراحل مختلف برای تولید یک کالا به دولت میپرداختند، حذف و در نهایت توسط فروشنده اخذ میشود.
در واقع مالیات پرداختی برای عرضه یک کالا نه تنها زیاد نشده، بلکه به دلیل حذف مراحل مختلف اخذ تجمیع عوارض از تولید یک کالا، چه بسا برای هر کالای ایرانی، مالیات کمتری نیز پرداخته میشود. البته در وضعیت غیرشفاف موجود در بازار ایران سوء استفادهچیها و کسانی که از آب گلآلود ماهی میگیرند میتوانند با جوسازی و شایعه پراکنی، مالیات بر ارزش افزوده را بهانهای برای ایجاد کمبود مصنوعی و افزایش قیمت محصولاتشان قرار دهند. بیتفاوتی و ضعف دولت در اطلاعرسانی و توجیه تجار درستکار و محترم نیز مزید بر علت شده است.
مالیات بر ارزش افزوده به نفع کیست؟
اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده در درجه اول به نفع تولیدکننده داخلی است. دکتر الیاس نادران استاد اقتصاد در دانشگاه تهران و نماینده مجلس شورای اسلامی با اعلام این نکته به خبرنگار «گزارش بازار» چنین توضیح میدهد:
در زمان اجرای قانون تجمیع عوارض، تولیدکنندگان ایرانی ناچار بودند بطور سلسلهوار برای یک کالا مکرراً مالیات بپردازند یعنی مثلاً برای یک خودرو هم تولید کنند مواد اولیه هم قطعهساز و هم کارخانه تولیدکننده به طور جداگانه و هر کدام سه درصد مالیات تجمیع عوارض میپرداختند اما در عین حال بنگاههای فروش خودرو، دلالان خودرو و شرکتهای واردکننده خودرو، از پرداخت این مالیات معاف بودند. با اجرای مالیات بر ارزش افزوده، سلسله مراتب تولید از پرداخت مالیات بر تجمیع عوارض معاف میشوند و در عوض این توزیعکننده نهایی است که باید مالیات را محاسبه و از خریدار نهایی دریافت کند.
مالیات بر ارزش افزوده به ضرر کیست؟
با اجرای مالیات بر ارزش افزوده، منافع دو گروه از فعالان بازار به طور جدی به خطر خواهد افتاد. در درجه اول کسانی که پشت پرده به دلالی و واسطهگری مشغولند. کسانی که بدون اینکه در زحمت تولید شریک باشند و بدون اینکه در مقابل مصرفکنندگان تعهدی به عهده بگیرند، با قرارگرفتن در مسیر تولید تا مصرف، با خرید و فروشهای مکرر باعث عدم شفافیت و التهاب در بازار میشوند. ضرر این عده بیشتر از این بابت است که براساس قانون مالیات بر ارزش افزوده، مسیر تهیه و توزیع کالاها شفاف میشود. با اجرای این قانون، کسانی که بیجهت در مسیر تولید تا مصرف قرارگرفتهاند شناسایی شده و به تدریج حذف میشوند.
گروه دیگر ضررکنندهها از قانون مالیات بر ارزش افزوده، قاچاقچیان هستند. کسانی که خارج از مسیر قانونی و رسمی واردات، کالاهای خارجی را از بازارهای امارات، عمان، کردستان، آسیای میانه و حتی افغانستان و پاکستان دور از چشم قانون به داخل ایران منتقل کرده و بازار ایران را مملو از کالاهای بیکیفیت خارجی کردهاند. ویژگی اصلی این عده، عدم تعهد آنها در برابر مصرفکنندگان است چرا که نه گارانتی معتبری ارایه میکنند و نه حتی در قبال صحت و سلامت کالایی که ارایه میکنند، مسؤولیتی میپذیرند. با اجرای قانون مالیات بر ارزش افزوده، منافع این دسته از خرابکاران بازار، به شدت به خطر میافتد.
به طور خلاصه، قانون مالیات بر ارزش افزوده به ضرر کسانی است که از شفافیت بازار گریزانند و منافعشان در بهرهبرداری از شایعات، رانتهای اطلاعاتی و قاچاق است.
تأثیر مالیات بر ارزش افزوده بر صادرات
قانون مالیات بر ارزش افزوده به شدت به نفع صادرات و صادرکننده است. ماده 13 این قانون صادرات کالا و خدمات را از این مالیات معاف کرده و مقرر داشته مالیات کالاهایی که قبلاً به هنگام فروش آنها مالیات بر ارزش افزوده دریافت شده، هنگام خروج از کشور، مسترد میشود. در واقع صادرکنندگان محصولات ایرانی با خرید کالا از بازار ایران و خروج آن از کشور، 1.5 درصد از ارزش کالای صادراتی را که قبلاً به عنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداخته بودند، از دولت بازپس میگیرند.
چرا بازاریان از مالیات به ارزش افزوده نگران شدهاند؟
در روزهای اخیر، تعدادی از بازاریان در اصناف مختلف نسبت به مالیات بر ارزش افزوده اعتراضاتی ابراز کردهاند حتی شنیده شده برخی مغازههای بازار اصفهان چند روز در اعتراض به این مالیات تعطیل بوده است. در تهران نیز برخی نمایندگیهای برندهای مشهور خارجی در روزهای اولیه مهرماه از عرضه محصول خود به بازار جلوگیری کردهاند.
حقیقت این است که بازاریان معترض به مالیات به ارزش افزوده دچار سوء تفاهمی بزرگ شدهاند چرا که این مالیات به نفع کسانی است که قصد دارند در بازاری شفاف به فعالیت بپردازند و معتقدند فقط «کار و ابتکار» باید تعیین کننده سود و منفعت باشد نه رانت و قاچاق و قانون شکنی.
سوء تفاهم موجود برای بازاریان به چند دلیل ایجاد شده است. دلیل اول ضعف شدید دولت به ویژه سازمان امور مالیاتی در اطلاعرسانی و توجیه بازار بوده است.
اطلاع رسانی سازمان امور مالیاتی در آشناکردن تجار با قانون مالیات بر ارزش افزوده به حدی ضعیف بود با وجود ماهها فرصت برای اجرای این قانون، تا آخرین روزهای قبل از مهرماه و شروع رسمی اجرای این قانون، بسیاری از اصناف و شرکتهای تجاری از وجود این قانون بیاطلاع بودهاند.
دلیل دوم سوء تفاهم ایجاد شده درباره مالیات بر ارزش افزوده، فعالیت دستهای پنهان علیه این قانون بوده است. در شرایطی که مالیات بر ارزش افزوده واسطههای اضافی و قاچاقچیان را از مسیر تولید و واردات تا مصرف حذف میکند، بدیهی است که عدهای علیه این قانون به جوسازی بپردازند و با ایجاد شعایعات بیاساس، ذهن مغازهداران و تجار شریف را علیه این قانون مکدر کنند. در این میان ضعف اطلاعرسانی دولت به ویژه سازمان امور مالیاتی زمینه جوسازی را برای شایعهسازان فراهمتر کرده است.
....
بخشی از فهرست مطالب مقاله مشکلات اجرایی مالیات بر ارزش افزوده
فهرست مطالب
فصل اول : بررسی مالیات بر ارزش افزوده . گفتار اول: مالیات بر ارزش افزوده، روش ها و آثار 5
. گفتار دوم: بررسی تبعات اقتصادی مالیات بر ارزش افزوده در اقتصاد ایران ......................14
. گفتار سوم: مالیات بر ارزش افزوده ، انتقال مالیات از در آمد به مصرف .....................21
. گفتار چهارم مالیات بر ارزش افزوده و چالش تورم..........23
فصل دوم : قانون مالیات بر ارزش افزوده
. کلیات و تعاریف..................................... 30
. معافیت ها.......................................... 32
. مآخذ، نرخ و نحوه محاسبه مالیات................ 33
. وظایف و تکالیف مودیان.......................... 35
. سازمان مالیات بر ارزش افزوده و اختیارات آن ..... 37
. سایر مقررات 39
فصل سوم:چگونگی اجراءمالیات برارزش افزوده درایران
گفتار اول: شیوه دریافت مالیات......... ................42
گفتار دوم:مزایا و محاسن استفاده از روش مالیات بر ارزش افزوده چیست؟...................................44
گفتار سوم:چطور بازاربا این مالیات بر ارزش افزوده شفاف می شود............................................49
گفتار چهارم: چالشهای مالیات بر ارزش افزوده در ایران 57 گفتار پنجم :چگونگی ثبت حسابداری 3% مالیات ارزش افزوده 61
گفتار ششم:انواع فرم های مالیات بر ارزش افزوده 62
فصل چهارم : نتیجه گیری و پیشنهادات
بررسی برخی از مسائل و مشکلات مالیات بر ارزش افزوده ....70
مسائل و مشکلاتی که ممکن است در نحوه اجرای
مالیات بر ارزش افزوده پیش آید.........................71
بررسی بعضی از مواد قانون..............................73
سایر موارد............................................74
منابع.................................................77
دانلود مقاله مشکلات اجرایی مالیات بر ارزش افزوده