فهرست مطالب
عنوانصفحه
فصل 1-مقدمه ای بر کامپوزیتها و کاربرد آنها8
1-3-مزایای استفاده ازکامپوزیت ها10
1-5-1-کامپوزیتهای ذره ای(تقویت شده باذرات14
1-5-2-کامپوزیتهای لیفی(تقویت شده باالیاف)15
1-6-انواع الیاف مورداستفاده درکامپوزیت ها17
فصل 2-مروری بر روش های ساخت کامپوزیت ها26
2-2-لایه گذاری دستی (HAND LAY-UP)31
فصل 3-فرآیند تولید کامپوزیتهای پلیمری بهروش RTM36
3-4-مزایا و امتیازات فرآیند RTM41
3-7-مروری بر مدلهای مورد استفاده در تحلیل فرآیند RTM46
3-7-1-مدل جریان دارسی برای محیطهای متخلخل47
3-7-2-نفوذپذیری الیاف براساس مدل دارسی49
محاسبه تحلیلی نسبت تخلخل الیاف51
مدل های تحلیلی محاسبه نفوذپذیری53
3-7-3-بررسی رفتار فشردگی الیاف59
3-7-4-نتایج مربوط به آزمایشهای فشردگی و نفوذپذیری الیاف60
3-7-5-تعیین ثابت مدل کازنی-کارمن با استفاده از دادههای مدل نفوذپذیری توانی66
4-2-فرآیندهای اصلاحی مهم RTM73
4-2-1-فرآیند قالبگیری فشاری با انتقال رزین CRTM73
4-2-2-فرآیند قالبگیری با انتقال رزین به کمک خلاء VARTM74
4-2-3-فرآیند قالبگیری سبک با انتقال رزینLRTM75
4-3-1-روشهای تحلیلی و پاسخ بسته برای جریانهای ساده78
4-3-2-استفاده از الگوریتمهای غیر محاسباتی بر پایه مدلهای هندسی78
4-3-3-انجام آزمایش برای شناسایی رفتار فرآیند و تخمین پارامترهای سیستم79
4-4-تحلیل فرآیند RTM اصلاح شده جدید با ابزارهای انعطافپذیر (VARTM)79
4-4-2-یافتن معادلات حاکم بر فرآیند81
5-3-مقایسه استحکام کششی در نمونه دستی و RTM به کمک خلا []95
- مقدمه
صنعتگران زیادی در سالیان گذشته فرآیند RTM را بعنوان روش تولید قطعات کامپوزیتی آزمایش کرده و بکار گرفتند، اما تنها تعداد کمی از آنها برای مدت زیادی از این روش استفاده کردند و تقریبا میتوان گفت هیچکدام از آنها RTM را بعنوان روش انحصاری خود نپذیرفتند.
عواملی چون هزینههای ابزاری و نگهداری قالب، مشکلات چیدن تقویتکنندهها درون قالب، عملیات مجدد روی قطعه پس از قالبگیری بعلت وجود حباب یا چسبیدن قطعه به قالب، وجود عیوب و نواقص در مرحله پرشدن، کند بودن روند تولید، بالا بودن قیمت تمام شده و همچنین خسارات وارده طی فرآیند ساخت، باعث میشد تا از دیدگاه بسیاری از تولیدکنندگان، فرآیند RTM فرآیندی با هزینه و حجم تولید متوسط محسوب نشود. این مشکلات، باعث میشدند تا از روش RTM، تنها برای ساخت قطعات ساده و تخت، با ابعاد نسبتا کوچک، استفاده شود.
به همین دلیل، از زمان اولین استفادههای صنعتی فرآیند در دهه هفتاد، تا به امروزه اصلاحات زیادی برروی آن انجام شده است.
- فرآیندهای اصلاحی مهم RTM
بمنظور حذف معایب و نقایص فرآیند RTM، و بهبود کیفیت قطعات کامپوزیتی تولید شده به این روش، تا به امروزه، اصلاحات زیادی برروی آن انجام شده است.
با توجه به برطرف شدن معایب فرآیند در روشهای جدید و اصلاحی RTM، اعتماد تولیدکنندگان به این روش روزبهروز بیشتر شده است، بطوریکه امروزه آمارهای موجود از بکارگیری گسترده این فرآیند توسط صنعتگران حکایت دارد. در ذیل، برخی از مهمترین اشکال اصلاحی فرآیند RTM، بطور مختصر توضیح داده شده است.
- فرآیند قالبگیری فشاری با انتقال رزین [1]CRTM
در این فرآیند، همانند فرآیند RTM الیاف پریفورم درون قالب قرار گرفته و رزین به داخل آن تزریق میگردد. در یک فرآیند RTM، قالب قبل از شروع تزریق با اعمال نیروی نگهدارنده بطور کامل بسته میشود، ولی در فرآیند CRTM، قالب در مرحله تزریق بطور جزئی باز است و هنگامی که مقدار مورد نیاز رزین به داخل قالب تزریق شد، قالب با اعمال نیروی خارجی شروع به بسته شدن مینماید. این کار سبب اعمال فشار به رزین گردیده و موجب میشود تا پس از پرشدن تمام قسمتهای قالب، مازاد رزین از قالب بیرون رانده شود. این قسمت از فرآیند، با فرآیندهای قالبگیری فشاری مشابهت دارد. در شکل دیگری از این فرآیند، همزمان با شروع عمل تزریق، نیمه دوم قالب بتدریج بسته میشود. در این روش، سرعت بسته شدن چنان تنظیم میشود که با پایان یافتن عمل تزریق، قالب نیز بطور کامل بسته شده باشد. این شکل از فرآیند CRTM، در عمل کمتر مورد توجه قرار میگیرد.
مهمترین مزیت این روش نسبت به فرآیند RTM سنتی این است که قالبگیری قطعات با کسر حجمی الیاف بالاتر را میسر میسازد؛ علاوه براین مدت زمان مرحله پرشدن بطور چشمگیری کاهش مییابد. اما هزینههای ابزاری در این روش نسبتا زیاد بوده و علاوه براین، کنترل پارامترهای مختلف فرآیند پیچیده و مشکل میباشد. مشکل دیگر این روش آن است که احتمال عدم اشباع مناسب الیاف و همچنین، تخریب هستههای فومی و پدیده فشردگی الیاف وجود دارد.
- فرآیند قالبگیری با انتقال رزین به کمک خلاء [2]VARTM
پس از ابداع فرآیند قالبگیری با انتقال رزین، RTM، و وجود بعضی مشکلات در این روش، بویژه در تزریق رزین، یکی از اصلاحاتی که روی این فرآیند انجام شد بکارگیری خلاء بود. این فرآیند جدید که اصول کلی آن مشابه فرآیند RTM است، قالبگیری با انتقال رزین به کمک خلاء یا VARTM نامیده میشود. در این فرآیند، یک خلاء نسبی رزین را از داخل لوله تغذیه به داخل قالب میکشاند؛ بطوریکه تمام محفظه قالب بطور یکنواخت از رزین پر میشود.
از مهمترین مزایای این روش نسبت به فرآیند RTM سنتی، فشار تزریق پایین میباشد؛ این مساله امکان استفاده از تجهیزات تزریق ارزان قیمت را در فرآیند RTM میسر میسازد، که مسلماً تأثیر مستقیمی بر قیمت تمام شده تولید قطعات کامپوزیتی خواهد گذاشت. علاوه براین، قطعات تولید شده بدین روش از کیفیت بالاتری برخوردار خواهند بود؛ چراکه استفاده از خلاء در مرحله پرشدن، موجب حذف بسیاری از عیوب و پدیدههای نامطلوب، از جمله تولید حباب در جبهه جریان، ایجاد حفرههای خشک در تقویتکنندهها و شسته شدن الیاف میگردد. یکی دیگر از برتریهای مهم این روش اصلاحی نسبت به فرآیند RTM سنتی، امکان تولید قطعات کامپوزیتی وسیع با کیفیت مطلوب میباشد.
- فرآیند قالبگیری سبک با انتقال رزین LRTM
طی سالیان گذشته روشهای استاندارد اصلاحی مختلفی از فرآیندهای قالبگیری رزین پیشنهاد شده است. در این میان فرآیند قالبگیری سبک با انتقال رزین، LRTM، مورد توجه خاصی قرار گرفت. چراکه این روش توانست بسیاری از معایب و نقاط ضعف فرآیند RTM را برطرف سازد.
فرآیندی که امروزه تحت عنوان RTM مورد استفاده قرار میگیرد، در واقع RTM سبک یا LRTM است که شکل اصلاح شده فرآیندهای سنتی میباشد. این فرآیند اولین بار حدود 25 سال قبل در بلژیک بکار گرفته شد. در واقع ایده این فرآیند از روش قالبگیری با انتقال رزین بکمک خلاء یا [3]VARTM گرفته شده است که روشی برای تولید قطعات سبک با به کارگیری خلاء است. مراحل این فرآیند چنین میباشد [29]:
- الیاف خشک از طاقه بریده شده و پس از شکل دادن در محفظه قالب قرار داده میشوند.
- پس از آنکه الیاف در جای مناسب خود قرار گرفتند، قالب بسته و محکم میشود.
- یک خلاء نسبی محفظه داخل قالب را فرا میگیرد.
- رزین با مقدار مشخص و فشار کم به داخل قالب تزریق میشود.
- خلاء نسبی رزین را در تمام قالب پخش کرده و تمام الیاف به رزین آغشته میشوند.
- پس از گذشت زمان لازم برای پخت و سخت شدن قطعه، قالب باز شده و قطعه از آن جدا میشود.
[1] Compression Resin Transfer Molding
[2] Vacuum Assisted Resin Transfer Molding
[3] Vacuum Assisted Resin Transfer Molding
2- پروژه آماده: بررسی و مقایسه روش های دستی و انتقال رزین یا RTM در ساخت کامپوزیتها - 101 صفحه فایل ورد (Word)