ارزیابی پایداری در زنجیره تأمین در صنعت تولید فرآورده های لبنی استان مازندران
340 صفحه
چکیده:
از جمله زنجیره های تأمین پیچیده با خصوصیات ویژه که به سختی می توان آن ها را با سیستم های ارزیابی عمومی تطابق داد، زنجیره تأمین مواد غذایی است. از طرفی، پایداری در زنجیره تأمین به عنوان بحثی جدید و بسیار تأثیر گذار چندی است که توجه محققین حوزه مدیریت زنجیره تأمین[1] (SCM) را به خود معطوف ساخته است. ارزیابی که شامل جنبه های پایداری[2] است، متفاوت از ارزیابی عملکرد سنتی و تجارت محور می باشد. هنگامی که ابعاد پایداری در نظر گرفته می شوند، دامنه ارزیابی باید توسعه داده شود. یکپارچه سازی عملکرد زیست محیطی، اقتصادی و اجتماعی برای دستیابی به توسعه پایدار، یک چالش اصلی برای تجارت در قرن حاضر محسوب می شود.
در این پژوهش سعی شده است به ارزیابی پایداری در زنجیره تأمین صنعت لبنیات استان مازندران پرداخته شود. برای رسیدن به این هدف سه مرحله برای این پژوهش در نظر گرفته شد. در مرحله اول به بومی سازی مدل مفهومی (سیستم ارزیابی پایداری سازمان خواروبار کشاورزی (فائو 2012) دارای 4 بعد، 20 معیار و 63 زیرمعیار) در صنعت لبنیات استان مازندران پرداخته شد. در این مرحله از تحقیق از خبرگان خواسته شد تا درجه اهمیت زیرمعیارهای چارچوب را در صنعت تولید فرآورده های لبنی استان مازندران مشخص نمایند. پس از طی این مرحله 16 زیر معیار( از 63 زیر معیار) از چارچوب حذف گردید. در مرحله دوم، به تعیین روابط تأثیر گذاری و تأثیر پذیری میان زیرمعیارها، معیارها و ابعاد پایداری بومی شده و همچنین درجه تأثیر هریک از عوامل در صنعت لبنیات استان مازندران پرداخته شد. برای رسیدن به اهداف در این مرحله ، از تکنیک دیمتل[3] استفاده شد. به این ترتیب که با استفاده از این روش، زیرمعیارها، معیارها و ابعاد تأثیرگذار و تأثیرپذیر شناسایی شده و روابط تأثیر گذاری بین عوامل و همچنین درجه تأثیر هر عامل تعیین گردید.
پس از مشخص شدن روابط در مرحله دوم، مرحله سوم تحقیق، به ارزیابی پایداری در زنجیره تأمین 4 شرکت کاله، صالح، دوشه و گلا که بیش از 30 درصد واحدهای تولیدی فرآورده های لبنی استان مازندران را به خود اختصاص داده و بیشتر از 80 درصد بازار استان را پوشش داده اند اختصاص داده شد. به این صورت که روابط به دست آمده در مرحله قبل، با استفاده از روش تئوری گراف و رویکرد ماتریسی [4](GTMA) به ماتریس تبدیل شده و درنهایت با استفاده از روابط ریاضی، ثابت ماتریس محاسبه شده و شرکت ها مورد ارزیابی قرار گرفته و رتبه بندی شدند. لازم به ذکر است که ضمن مطالعه و بررسی ادبیّات موضوع، جمع آوری داده ها طی سه مرحله و از طریق سه نوع پرسشنامه و نظرخواهی از خبرگان و کارشناسان شامل، خبرگان دانشگاهی فعال در حوزه توسعه پایدار و خبرگانی از شرکت های منتخب فرآورده های لبنی استان مازندران صورت پذیرفت. یافته های پژوهش حاکی از آن است که شرکت کاله از منظر پایداری زنجیره تأمین در بین چهار شرکت انتخاب شده، بهترین عملکرد را دارا بوده و شرکت های صالح، گلا و دوشه در رتبه های بعدی قرار گرفتند.
واژگان کلیدی:
ارزیابی پایداری، زنجیره تأمین، صنایع غذایی، DEMATEL ، GTMA
ارزیابی پایداری در زنجیره تأمین در صنعت تولید فرآورده های لبنی استان مازندران
