هر 100 گرم قسمت خوراکی میوه ی زیتون به طور متوسط مواد مغذی زیر را دارد:
آب 60 گرم، چربی 20گرم، مواد قندی 100 گرم، پروتئین 1 گرم، املاح (کلسیم، فسفر، پتاسیم، گوگرد، مس، منگنز) 3/0 گرم و ویتامین‌های متعدد از جمله D, A و E.
از نکات قابل توجه در ترکیبات زیتون مقدار کلسیم موجود در آن است که این میزان، بیش از کلسیم موجود در شیر گاو (122میلی گرم) می باشد.
به طور کلی 100 گرم قسمت خوراکی میوه ی زیتون حاوی 224 کیلو کالری انرژی است.
تهیه روغن زیتون
روغن زیتون مایعی شفاف ، کمی سبز رنگ یا زرد طلایی است که در 15 درجه ی سانتی گراد، کاملاً شفاف و در 10 درجه ی سانتی گراد کدر می شود. در صفر درجه دانه دانه و در 20- درجه ی سانتی گراد کاملاً سفت می شود.
خمیر زیتون از میوه ی زیتون پس از عملیات تمیز کردن تهیه می شود. سپس این خمیر، تحت عملیات روغن کشی قرار می گیرد.
بهترین و مفیدترین نوع روغن زیتون، از روشهای مبتنی بر فشار مکانیکی بدون اعمال حرارت حاصل می شود که کاملاً خوراکی و رنگ آن زرد متمایل به سبز است و در اصطلاح به آن "روغن زیتون بکر" گفته می شود.
اگر روغن حاصل از استخراج دارای درصد بالایی از اسیدهای چرب آزاد باشد، باید قبل از مصرف تصفیه شود. مخلوط روغن تصفیه شده و روغن زیتون بکر، تحت عنوان" روغن زیتون خالص" به بازار عرضه می گردد.
از خمیر باقی مانده نیز می توان مجدداً روغن استخراج نمود که این نوع استخراج روغن کاملاً شیمیایی و غیر خوراکی است و اغلب مصرف صنعتی دارد.
روغن گیری از زیتون
در قدیم روغن زیتون را به این طریق تهیه می کردند. ابتدا به تنه درخت با چوب ضربه می زدند تا میوه‌ها به زمین بریزد. بعد با کمک سنگ آنها را در داخل کاسه‌های چوبی له می کردند تا به روغن بیفتد.
امروزه برای تهیه روغن زیتون، میوه را ریز کرده و از آن خمیری به دست می آورند. این خمیر را با آب مخلوط کرده و داخل دستگاه سانتریفوژ می ریزند و روغن را جدا می کنند.
نوع زیتون و درجه رسیدگی آن و روش برداشت، از معیارهای تعیین کننده کیفیت روغن زیتون است. بهترین روغن زیتون، روغن خالص طبیعی یا بکر (extra virgin) است. این اصطلاح به روغنی اطلاق می شود که به روش مکانیکی با فشار و تصفیه کمتر تولید شده و مزه خوبی نیز داشته باشد. البته فقط در روشهای واقعاً سنتی از فشار روی خمیر زیتون برای استخراج روغن استفاده می شود. طبق قوانین فیزیکی هر چه فشار روی خمیر زیتون بیشتر شود، حرارت آن نیز بیشتر می شود و این حرارت کیفیت روغن حاصل را کم می کند. روغنی که از اولین فشار اندک یا به اصطلاح فشار سرد اول روی خمیر زیتون به دست می آید، بهترین کیفیت را دارد.
خواص روغن زیتون
روغن زیتون از محبوب‌ترین روغن‌های گیاهی است که طعم خوب و فواید بسیاری دارد. از 4000 سال پیش، مصریان باستان به خواص درمانی آن پی برده بودند و از آن در طب باستان، استفاده زیادی می شده است. امروزه نیز دنیای پزشکی به اهمیت آن آگاه است و تحقیقات گسترده‌ای در مورد اثرات آن انجام می دهد.
روغن زیتون حاوی اسیدهای چرب از جمله اسید اولئیک، اسید پالمیتیک، اسید لینولئیک (اسید چرب امگا- 6) و مقدار بسیار اندکی اسید لینولنیک (اسید چرب امگا- 3) و مواد آنتی اکسیدان مانند ویتامین E یا آلفا توکوفرول، کاروتنوئیدها و ترکیبات فنولی مثل هیدرکسی تیروزول و اولیورویین و ویتامین‌های A و D و K است.
خواص برگ درخت زیتون
- برگ درخت زیتون نیز مانند روغن آن از نظر طب قدیم ایران، طبیعت گرم و خشک دارد.
- دم کرده برگ درخت زیتون داروی خوبی برای کاهش فشار خون است. به این منظور باید 20 عدد برگ درخت زیتون را در 300 گرم آب ریخته و 15 دقیقه بجوشانید و به مقدار یک فنجان، دو بار در روز مصرف کنید. بعد از دو هفته باید به مدت 8 روز نوشیدن آن را قطع کرده و دوباره ادامه دهید.
- دم کرده برگ درخت زیتون تب بُر است و جویدن آن برای از بین بردن زخم‌های دهان مفید است.
- جوشانده برگ درخت زیتون برطرف کننده نقرس و روماتیسم است.
روش انتخاب روغن زیتون مرغوب
- برای انتخاب روغن مرغوب، بهتر است اول آن را ببویید. روغن زیتون خوب باید بوی زیتون یا سبزی یا سیب بدهد که مربوط به نوع زیتون یا زمان برداشت آن است. اگر بوی فلزی احساس کردید، بدانید که روغن، نامرغوب یا فاسد است.
- مرحله بعدی، چشیدن روغن است. برای این کار طوری روغن را روی زبان بریزید که سقف دهان را نپوشاند. مزه روغن نامرغوب روی زبان به کندی پخش می شود. برخی روغن‌های خوب در عقب دهان مزه تندی ایجاد می کند که نشانه برداشت زیتون نارس است و با افزایش رسیدگی، مقدار تندی آن کاهش می یابد.
- رنگ روغن زیتون معیار مناسبی برای تعیین کیفیت روغن نیست، زیرا به راحتی می توان در آن تقلب کرد. به علاوه هر نوع زیتون، رنگ مخصوص خود را دارد و یا حتی اگر مقدار برگ‌های زیتون همراه دانه زیاد باشد، رنگ روغن حاصل را تغییر می دهد.
- از مصرف روغن‌هایی که در ظروف شفاف و در معرض نور و حرارت نگهداری شده، خودداری کنید و در منزل آن را در جای خشک و خنک و تاریک قرار دهید. درب ظرف را بلافاصله بعد از مصرف ببندید، زیرا روغن زیتون به سرعت بو و مزه غذاهای مختلف را به خود می گیرد و در اثر تماس با اکسیژن هوا فاسد می شود. برای نگهداری روغن، ظروف سرامیکی یا پلاستیکی تیره بهتر از ظروف پلی‌اتیلنی شفاف هستند. روغن زیتون را در شرایط مناسب می توان 120تا 190روز نگهداری کرد.
شامل 7 صفحه word
دانلود مقاله ارزش غذایی زیتون
