پسماندهای هسته ای با آلوده ساختن خاک، هوا، آب و منابع غذایی که حیات جانداران به آنها وابسته است، اثرهای زیست محیطی فاجعه باری بر جای بگذارند. بشر تنها موجودی نیست که تحت تاثیر تابش های رادیواکتیو قرار می گیرد. حشرات، ماهیان، دوزیستان و خزندگان، پرندگان، پستانداران و کلاً تمام جانوران اهلی و وحشی میتوانند آلوده شوند.
مدیریت زباله های هسته ای به عهده مدیریت پسمانداری می باشد. مدیریت پسمانداری وظیفه دارد زباله های هسته ای را بر حسب نوع پسماند های تولید شد، نیمه عمر آنها، نوع پرتوهای تولیدی، مقدار و اکتیویته پسماندها، شکل فیزیکی پسماندها و... فرآیندهای آمایش و نحوه دور ریزی و دفن را طراحی و اجرا نماید، به نحوی که کمترین آلودگی زیست محیطی را ایجاد کند. بدین منظور این پسماندها جداسازی شده و رقیق سازی می شوند که در نتیجه آن غلظت رادیونوکلئویدهایی که به طبیعت باز می گردند کاهش یافته و به محیط زیست ضرری نرساند. بنابراین پسماندها باید در انبارهای عمیق و دائمی دفن شوند.
در هر مرحله از چرخهی سوخت تکنولوژیهای کاربردی برای دفع ایمن پسماندهای رادیواکتیو وجود دارد و روشهای امنی برای دفن نهایی پسماندهای سطح بالا به صورت فنی ایجاد شده است که توافقهای بین المللی تأکید بر دفن های عمیق زیرزمینی این مواد دارد. این نوشتار به بررسی ایدهای نوین دفن پسماندها و انتخاب روشهای جدید و تعیین ویژگیهای چنین انبارهایی میپردازد.
فصل های این نوشتار بطور اختصار به تاریخچه انرژی هستهای،معرفی چرخه سوخت، چگونگی تولید پسماندهای هسته ای واثرات آنها بر محیط زیست، تدابیر بین المللی حفاظت ازمحیط زیست در قبال آلودگی اتمی، چگونگی آمایش، انتقال و دفن پسماندهای هسته ای می پردازد.
فهرست مطالب
فصل اول- تاریخچه انرژی هستهای.. 1
- 1. مقدمه 1
- 2. طلوع فیزیک هستهای.. 2
- 3. کشف شکافت... 3
- 4. تعداد نیروگاه های هسته ای در جهان.. 4
- 5. تحقیقات و توسعه راکتورهای هستهای.. 4
- 6. توسعه سلاحهای هستهای.. 5
- 7. مشاجرات بر سر نیروی هستهای.. 7
- 8. انرژی هسته ای در ایران.. 9
فصل دوم – چرخه سوخت هسته ای.. 11
- 1. مقدمه 11
- 2. اورانیوم 11
- 3. چرخه سوخت هستهای چیست؟. 13
- 4. انواع جریان فرآیندهای چرخه سوخت... 17
- 5. غنی سازی اورانیوم و طرق مختلف آن.. 18
- 6. کاربردهای اورانیوم غنی شده. 20
فصل سوم- تولید پسماند های هسته ای وانواع مختلف پسماند.. 22
- 1. انواع پسماندهای هسته ای در چرخه سوخت... 22
- 2. پسماند های بوجود آمده از کانه آرایی(استخراج سنگ معدن). 23
- 3. پسماند های مراحل تصفیه ، تبدیل و غنی سازی.. 24
- 4. پسماند های کارخانه ساخت میله های سوخت... 24
- 5. پسماند های راکتور. 25
- 6. پسماند های بازفرایابی.. 25
فصل چهارم- پسماند های هسته ای و اثرات آن بر محیط زیست... 28
- 1. مقدمه 28
- 2. منابع رادیواکتیویته در محیط زیست... 28
- 3. آلودگی اتمی.. 28
- 4. مشکلات ناشی از پسماند های هسته ای.. 29
- 5. عوارض ناشی از انرژی هسته ای.. 29
- 6. اثرات سوانح هسته ای بر محیط زیست... 30
- 7. تاثیرات نامطلوب بر بهداشت و سلامت... 31
- 8. اثرات آلودگی.. 32
- 9. بیماری پرتوتابی.. 32
- 10.اثرات بیولوژیکی.. 33
- 11.سرطانزایی تابش پرتوها 37
- 12.آثار وراثتی تشعشع در انسان.. 39
- 13.تاثیرات نامطلوب بر گیاهان و جانوران.. 40
- 14.مزایای استفاده از انژی هسته ای.. 41
- 15.کاربرد های صلح آمیز انرژی هسته ای.. 45
- 16.رهاکردن مواد رادیواکتیو درمحیط... 46
- 17.راههای نشر مواد رها شده در محیط زیست و پرتودهی آنها 46
- 18.پخش مواد رادیواکتیو در جو. 49
- 19.مونیتوری (وارسی) تشعشع در محیط... 51
- 20.پرتوگیری از قسمتهای مختلف چرخهی سوخت... 52
- 21.کنترل آلودگی(رفع آلودگی) مواد رادیواکتیو. 54
- 22. اندازهگیری رادیواکتیویته در نمونههای از محیط زیست... 58
- 4.23.حادثهی نیروگاه هستهای چرنوبیل و پیامدهای آن.. 60
- 4.24 .تدابیر بین المللی حفاظت از محیطزیست در قبالآلودگی اتمی.. 64
فصل پنجم-اهمیت پسمانداری هسته ای.. 71
- 1. مقدمه 71
- 2. مدیریت ،اهداف و وظایف پسمانداری.. 71
- 3. شکل،انواع و طبقه بندی پسماندهای پرتوزا 72
- 4. توسعه بهره برداری از انرژی هسته ای.. 72
- 5. پسمانداری سوخت مصرف شده در راکتورهای هسته ای.. 75
- 6.ارزیابی شرایط و انتخاب روش پسمانداری مناسب... 77
- 7. تحولات پسمانداری هسته ای در چند دهه اخیر. 85
فصل ششم- ترابری و خنک سازی پسماند های هسته ای.. 88
- 1. ترابری پسماند های هسته ای.. 88
- 2. خنک سازی پسماند های سطح بالا.. 89
- 3. مسائل ایمنی و زیست محیطی در طول عملیات روی پسماند ها و جابجایی آنها 90
فصل هفتم- آمایش،بسته بندی و شیوه های دفن پسماند های هسته ای.. 91
فصل هشتم- نمونه های طراحی پسماندگور. 118
- 1. در سازه رس... 118
- 2. در سنگ سخت... 121
- 3. انتخاب سازه پسماندگور. 124
- 4. مشخص کردن سایت پسماندگور. 125
- 5. نتیجه گیری.. 127
فصل نهم – چرخه بازفرایابی.. 141
نتیجه گیری................................................. 130
منابع و ماخذ( REFERENCES). 134
فهرست جداول
1-2) مشخصات عنصر اورانیوم. 12
1-3) پسماندهای بسته بندی شده حاصل از بخش های چرخه سوخت... 22
2-3) پسماندهای راکتور در چرخه اصلی برای تولید یک هزار مگاوات سال برق.. 25
1-4) نمونه هایی از مونیتوری تشعشع در محیط زیست... 52
1-7) مشخصات محفظه های اصلی.. 96
2-7) خواص سنگ نمک..... 109
3-7) خواص سازه نمک (توده سنگ). 110
فهرست نمودارها
1-2) فرآیندهای چرخه سوخت هسته ای.. 17
1-4) چگونگی انتقال مواد رادیواکتیو به زنجیره غذایی.. 34
فهرست اشکال
1-2) چرخه سوخت هسته ای.. 18
2-2) مرحله غنی سازی در چرخه سوخت هسته ای.. 19
3-2) چرخه سوخت هسته ای.. 20
4-2) مرحله غنی سازی اورانیوم در ایران.. 21
1-4) راه های انتقال مواد رادیواکتیو رها شده در جو به بدن انسان.. 48
2-4) فرآیندهای پراکندگی و دفع مواد رادیو اکتیو در جو. 48
3-4) طرح ساده ای از انتقال آلودگی مواد رادیواکتیو در آب های سطحی، اقیانوس ها و آب های زیر زمینی.. 49
4-4) تاثیر سرعت باد بر غلظت مواد گازی.. 50
5-4) تغییر پذیری باد. 51
6-4) طرحی از دستگاه نمونه گیری از ذرات رادیو اکتیو موجود در هوا.......................................................................... 58
7-4) طرح ساده اسباب نمونه گیری.. 59
بررسی اثرات زیست محیطی پسماندهای هسته ای