هدف از تحقیقات این گروه، ارزیابی واقعبینانه از مسائل و مشکلات مرتبط با زمینة سازه و مصالح در محیطهای دریایی، و نیز دستیابی به روشهای مناسب و عملی جهت حل چنین مسائل و مشکلاتی میباشد. در همین ارتباط، محورهای تحقیقاتی زیر مشخص شده که پروژههای مرتبطی در هر زمینه تعریف شده و یا در حال تعریف است.
1- بارگذاری و تحلیل سازههای دریایی و ساحلی
یکی از مسائل موجود در اسکلهها، سکوها و به طور کلی سازههای ساحلی و دریایی که در چند دهة اخیر بسیار مورد توجه بوده است، تحلیل این نوع سازهها در مقابل بارهای وارده است. مسئلة عمدهای که این سازهها را از سازههای متعارف جدا میسازد، وجود آب در تماس با سازه است. وجود آب نه تنها در ارتعاشات تأثیر میگذارد، بلکه خود میتواند به وسیلة امواج، عاملی مهم برای ایجاد نیروهای خارجی باشد. چنین نیروهایی ممکن است بخش مهمی از بارگذاری اسکلهها و سازههای دریایی را تشکیل دهند. این مسئله هم بر قسمتهای بالایی سازه و هم بر فونداسیون سازه که اکثراً به صورت شمع میباشد، تأثیر میگذارد.
در مواردی که تحلیل سازههای دریایی با ابعاد بزرگ، نظیر سکوهای ثقلی و موجشکنها موردنظر باشد، باید از تئوری پراکندگی (Diffraction theory) برای تعیین اثرات آب استفاده نمود. لیکن برای سازههای بلند و لاغر که نسبت ابعاد قسمتی از سازهها که در معرض امواج قرار دارد به طول موج کوچک باشد، مسئله به صورت دیگری مطرح میشود. در حقیقت در این موارد، نیروهای وارده ناشی از اثرات متقابل آب و پایه اغلب تابعی از سرعتهای نسبی بین آب و پایه میباشد. سرعت و شتاب ذرات آب را میتوان با استفاده از تئوری موج تعیین نمود؛ لکن تعیین سرعت پایه در لحظات مختلف اساسیترین مشکل را در تحلیل ایجاد میکند؛ خصوصاً از این نظر که این نیروها با توان دوم سرعت نسبی بستگی داشته و باید هم جهت سرعت نسبی در نظر گرفته شوند. به بیان دیگر، در هر لحظه برای آن که بتوان نیروهای وارده ناشی از عملکرد آب بر پایه را بهدست آورد، باید سرعت نسبی بین آب و پایه را تعیین نموده و نیروی وارده را متناسب با توان دوم این سرعت و همجهت با آن در نظر گرفت.
از طرفی از آنجا که عموماً قسمتی از پایههای سازههای دریایی و ساحلی نظیر سکوها و اسکلهها به صورت شمع در خاک کوبیده میشود، مسئلة عمدة دیگری که در تحلیل دینامیکی اسکله ایجاد میشود، وجود خاک در اطراف شمع و تأثیر آن در ارتعاشات اسکله تحت بارهای دینامیکی است. برای تعیین اثرات خاک میتوان از مدلهای گوناگونی که توسط محققین ارائه شده استفاده نمود. ارزیابی این مدلها و انتخاب بهترین مدل برای هر نوع سازة خاص، نیاز به بررسی مسئله به صورت دقیق و انجام تحلیلهای فراوان دارد.
علاوه بر تحلیل دینامیکی سازههای دریایی و ساحلی تحت امواج، اثرات زلزله بر سازه نیز از اهمیت به سزایی برخوردار میشود. این اثرات را میتوان به صورت اثرات زلزله بر آب به صورت تولید موج و بالطبع اثر متقابل آن بر سازه، همچنین اثر زلزله بر جرم سازه و نیز اثر زلزله بر خاکی که اطراف پایههای سازه را در برگرفته است، خلاصه نمود. بررسی این اثرات نیز کار چندان سادهای نبوده و امروزه در هر مورد مدلهای بسیار متنوعی ارائه شده است. انتخاب مدل مناسب در هر مورد و برای هر سازة به خصوص نیز از اهمیت بسیار ویژه برخوردار بوده و نیاز به انجام تحقیقات مفصل و همچنین کسب تجربه دارد.
2- بارگذاری و تحلیل شناورهای دریایی
شناورهای دریایی نظیر قایقها، کشتیهای کوچک و بزرگ، بویهها و زیردریاییها نیز از نظر بارگذاری و تحلیل در چند دهة اخیر بسیار مورد توجه بودهاند. بارهای وارده بر چنین سازهها، علاوه بر بارهای معمول و متداول که متأثر از ظرفیت آنها و نیز نحوة استفاده از آنها است؛ شامل بارهای ناشی از اثرات جریانهای روآبی و زیرآب، اثرات امواج، اثرات متقابل سازه و آب که در اثر بارهای دینامیکی ایجاد میشوند، اثر باد، و حتی اثرات انفجار میباشد. شناخت این بارها به صورت دقیق موضوع تحقیقات گستردهای در چند دهة اخیر بوده که منجر به معادلات و مدلهایی گردیده است. لکن کاربرد این مدلها و روابط در هر منطقه به صورت چشم بسته صحیح نبوده و در هر منطقة خاص نظیر خلیجفارس، باید اثرات منطقهای را نیز به صورت مناسب لحاظ نمود. پس از شناخت بارهای وارد بر هر شناور دریایی، لازم است سیستم باربر مناسبی برای آن درنظر گرفته و آن را تحلیل نمود. این سیستم باربر که در حقیقت اسکلتبندی سازههای شناور را تشکیل میدهد نیز از یک طرف نیازمند تجربة فراوان و آشنایی با انواع اسکلتبندیهایی که امروزه در دنیا بهکار میرود، و از طرف دیگر نیازمند دانش تئوریک سازهای بالا میباشد. پس از انتخاب سیستم سازهای مناسب شناور دریایی باید آن را به صورت مناسب تحلیل و طراحی نمود. تحلیل سیستم را میتوان با استفاده از نرمافزارهای قدرتمند موجود انجام داد؛ لکن مسئلة طراحی چنین سازههایی نیز نیازمند تحقیقات فراوان و آشنایی با آئیننامههای مربوطه در کشورهای مختلف میباشد. چنین تحقیقاتی ممکن است به تهیه و تنظیم دستورالعملها، توصیهها و حتی آئیننامهای مناسب جهت طراحی سازههای شناور در شرایط اقلیمی خلیجفارس و بر اساس امکانات و شرایط اجرایی موجود در کشور ما گردد.
3- بررسی و انتخاب مصالح جدید متناسب با شرایط خلیج فارس
مصالحی که به صورت سنتی در ساخت انواع سازههای موجود در شرایط اقلیمی جنوب ایران و به خصوص شرایط اقلیمی ساحلی و دریایی خلیجفارس بهکار میرفته، عمدتاً فولاد و بتن بوده است. از طرفی شرایط آب و هوایی خلیجفارس، شرایطی بسیار خشن و متغیر بوده، بتن و به خصوص فولاد را به شدت تحت تهاجم قرار میداده است. در این راستا ضرورت مقابله با این تهاجم و حفاظت مصالح به کار رفته در منطقه در مقابل عوامل مخرب از دیرباز مورد نظر بوده و کشورهای پیشرفتة دنیا تحقیقات گستردهای را در این ارتباط انجام داده و تکنولوژیهای مناسبی را توسعه دادهاند. با این وجود در ایران متأسفانه کمتر به صورت علمی به این مسئله پرداخته شده است. در همین ارتباط انجام تحقیقاتی به صورت زیر بسیار مناسب به نظر میرسد.
الف- حفاظت کاتدیک فولاد در سازههای فولادی و نیز میلگردهای فولادی در سازههای بتنی
اگرچه حفاظت کاتدیک فولاد از دیرباز در دنیا مطرح بوده است؛ در ایران و به خصوص در سازههای دریایی و ساحلی خلیجفارس این مسئله کمتر مورد توجه قرار گرفته است. عمدهترین حفاظت به کار گرفته شده در ایران معمولاً استفاده از رنگهای مخصوص بوده که این مسئله در مورد میلگردهای به کار رفته در سازههای بتنآرمه قابل استفاده نیست. به همین جهت در سازههای بتنآرمة ساحلی و دریایی خلیجفارس، بزرگترین مسأله، خوردگی میلگردها و مترادف با آن زوال و خردشدگی بتن بوده است؛ به طوری که گاه عمر سازة بتنآرمه را به کمتر از 5 سال نیز تقلیل داده است. تحقیقات مناسب در این ارتباط و تنظیم توصیهنامه و دستورالعمل مناسب در جهت حفاظت کاتدیک فولاد به خصوص در سازههای بتنآرمه، میتواند در این راستا بسیار راهگشا باشد. اجباری کردن رعایت چنین دستورالعملهایی در سازههای بتنآرمة ساحلی و دریایی جنوب توسط مقامات ذیصلاح، به صرفهجویی کلانی در سرمایههای کشور منجر خواهد شد.
فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد
تعداد صفحات این مقاله 37 صفحه
پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید
دانلود مقاله فنآوریهای نوین دریایی در زمینة سازه و مصالح