مقاله جغرافیای تاریخی شهرهای جاده ابریشم برای رشته تاریخ با فرمت word شامل 27 صفحه
مقدّمه
راه ابریشم گذرگاه تجاری پرآوازه ای است که چگونگی داد و ستد فرهنگی شرق وغرب در این راه قابل مشاهده است. این راه، راه بازرگانی قدیمی بود که از چین، واقع در شرق دور، آغاز و تا دریای مدیترانه در غرب امتداد می یافت. نکته قابل توجه این که افزون بر کالاهای بازرگانی، اندیشه ها و فرهنگ های ملت ها و قوم های گوناگون از آن راه به دیگر کشورها منتقل می شد. راه ابریشم در واقع، بیان گر تمدن قدیم مشرق زمین است.
در توصیف راه ابریشم از شرق به غرب می توان گفت راه ابریشم از دروازه یشم و دیوار چین شروع می شد و از طریق «توزفان» (راه شمالی) و «ختن» (راه جنوبی) به کاشغر می رسید و از آن جا به فرغانه می رفت. در فرغانه کالاها را می فروختند یا با کاروان دیگری از راه سمرقند به بخارا و مرو یا به بلخ و هرات برده و از طریق نیشابور، دامغان، سمنان، ری، قزوین، مرزه ویل، سراب، بستان آباد، تبریز و مرند به آسیای صغیر می رساندند. یا این که از بلخ از طریق راه دره خُلم و سنگان و اندرآب به هندوستان می رفتند.
بطلمیوس، از قومی به نام «توخاوری» اسم می برد و از شهر آن ها روی معبر معروف «جاده ابریشم» یاد می کند.
راه ابریشم بین المللی از دو طریق قابل دسترسی بود: دریایی و زمینی، و اسلام از هر دو راه وارد چین شد. با آن که راه ابریشم زمینی کهن تر از راه دریایی بوده اما ورود اسلام از طریق راه دریایی کمی بیش از راه زمینی بود. راه ابریشم دریایی از چین به سوی کرانه جنوب شرقی رفت که اسلام در حدود سده هفتم میلادی / اول هجری وارد آن شد، در حالی که راه ابریشم زمینی از سین کیانگ می گذشت که اسلام در میانه سده دهم میلادی / چهارم هجری در آن راه یافته بود.
در ابتدای نهضت تجدد فرنگستان، تکنیک های چین توسط غربی ها به اروپا از همین مسیر جاده ابریشم منتقل شد. دکتر علی مظاهری در اختلاف دیدگاهی که با «رنه گروسه» دارد، در این باره نوشته است:
«مسیر حرکت تمدن تنها از یونان به چین نبوده، بلکه جریان های فرهنگی از شرق به غرب بود که موجب تکوین نهضت رنسانس گردید.»
آنچه در این نوشتار مورد پژوهش قرار می گیرد، مسیر جاده ابریشم از غرب به شرق و از بغداد تا بدخشان در ماوراءالنهر است که در کتاب های جغرافیایی به «جاده بزرگ خراسان» شهرت دارد.
طبیعی است با طولانی بودن راه و وجود شهرهای بسیار در این مسیر، امکان پرداختن به همه آن ها در این نوشتار مختصر نیست. بنابراین، چاره ای به جز اکتفا به توصیف شهرهای مهم که در مسیر شاهراه بزرگ خراسان از بغداد تا بدخشان قرار دارند، نیست و از وصف و ذکر دیگر شهرها به جهت اختصار خودداری می کنیم.
مقاله جغرافیای تاریخی شهرهای جاده ابریشم - تاریخ - word
