این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 135 صفحه می باشد.
پایان نامه برای دریافت درجه کارشناسی ارشد (M.A) گرایش :مردم شناسی
چکیده
بررسی و شناخت یک فرهنگ در گرو شناخت همه عناصر آن می باشد. در هر حوزه فرهنگی ما شاهد عناصر به هم پیوسته ای در آن حوزه می باشیم. بازی و تفریحات نیز از اجزای و عناصر فرهنگ یک جامعه محسوب می شوند که با توجه به شرایط اکولوژیک و فرهنگی دارای ماهیتی جداگانه و متمایز می باشد. مردم شناسی متناسب با رویکرد علمی خود به مطالعه بازی ها وانواع کارکردهای آن می پردازد مردم شناسی آنرا در قالب «فولکلور» و به عنوان اجزاء هویت بخشی و کارکرد فرهنگ مورد بررسی و مطالعه قرار می دهد. اهداف: شناخت بازیهای سنتی و معرفی بازیهای سنتی به عنوان جزئی از فرهنگ که دارای کارکردی خاص می باشند. و پی بردن به داشته‌های فرهنگی غنی کشور مان از گذشته تا به حال است.
مقدمه :
انسان از آغاز حیات اجتماعی خود به بازی گرایش داشته و در هر دوره و زمان و در هر جامعه و فرهنگ و در هر گروه سنی و جنسی که بوده به گونه ای خود را با بازی سرگرم می کرده و از آن لذت می برده است . به عبارت دیگر بازی در همه عرصه های زندگی ناسوتی و لاهوتی انسان ، حتی در رقص و نمایش آیینی – مذهبی به شکل های گوناگون حضور و تجلی داشته است . بازی مانند موسیقی ، رقص ، نقاشی و شعر صورتی فرهنگی دارد و همچون یک رفتار اجتماعی ، شکل و محتوای فرهنگی آن ، با شکل و محتوای فرهنگی جامعه ای که در آن پدید آمده و به کار می رود ، تطبیق می کند . دوران خردسالی انسان عموماً با بازی های انفرادی می گذرد ، رفته رفته کودک رشد می کند و بزرگ می شود و به جمع بزرگ سالان می پیوندد ، به بازی های جمعی روی می آورد . با این گونه هر فرد در دوره ی زندگی انواع بازی های حسّی ، حرکتی ، تخیلی ، تقلیدی ، کلامی ، هوشی ، رقابتی ، برد و باختی ، مهارتی ، هنری ، تن ورزی و نیروزایی را تجربه می کند و به صورت سرگرمی ، بازی و ورزش به کار می بندد. نظام های اجتماعی و فرهنگی جامعه بستگی دارد به شیوه و ابزار بازی ها و آفرینش نقش های متفاوت بازیکنان در بازی ها و عناصر سازنده ی زمینه و متن بازی ها ، کم و بیش بازتابنده ی ویژگی های زیست – محیطی و جامعه و فرهنگی است که از آنها برآمده اند . برخی بازیها ابتدایی و ساده و پرداختن به آنها نیاز به مهارت و فوت و فن ندارند ، در صورتی که برخی دیگر پیچیده اند و اجزای آنها به مهارت و قابلیت بازیکنان و به کارگیری اصول و قواعدی ویژه نیاز دارد . پایگاه اجتماعی و طبقاتی و شرایط اقتصادی و فرهنگی مردم جامعه نیز کم و بیش در نوع بازی های رایج میان آنان و گزینش بازیچه ها و همبازی ها و یا محل و مکان بازی تأثیر گذار و تعیین کننده است . از این روست که شماری از بازی ها در برخی جامعه ها و گروه های اجتماعی خصوصیت طبقاتی می یابد و در انحصار طبقه و قشری خاص در می آیند ، مانند بازی چوگان ، گنجفه که در هر یک به قشری مرفه از جامعه قدیم ایران اختصاص داشت و در میان عامه مردم ، به ویژه قشرهای پایین اجتماعی و اقتصادی ، معمول نبود . با گذشت زمان و آمد و رفت نسل ها و دگرگونی در نظام های اجتماعی ، فرهنگی و اقتصادی جامعه ها ، نام وشیوه ی بازی ها تطور می یابند و تغییر می کنند و یا بطور کلی از میان می روند و فراموش می شوند و بازی های دیگری جای آنها را می گیرند . بنابرین بازی نیز مانند عناصر دیگر فرهنگی به اقتضای وضع جامعه و فرهنگ رایج در جامعه تغییر صورت و ماهیت می دهد و با تطبیق خود با وضع و حالت اجتماعی و فرهنگی جامعه ، حیات دوباره می یابد . از این رو بقا و دوام هر بازی بستگی به نیروی تغییر یابی و پویایی و سازگاری آن بازی با محیط اجتماعی و فرهنگی خود دارد . شناخت و درک خاستگاه جغرافیایی و فرهنگی بازی ها و تعیین هویت و روند تحول و تطور تاریخی آنها در هر جامعه ، از سویی به شناخت کلی شکل زندگی اجتماعی مردم و رفتارهای عینی و ذهنی گروه ها و قشرهای اجتماعی جامعه نیاز دارد ؛ از سویی دیگر ، چون شمار بزرگی از بازی ها بیانگر نوع رفتار های فرهنگی و روان - جمعی مردم جامعه برتابنده ی تجربه های دینی – آیینی و بعضاً تقلید و تکرار رفتارها و تجربه های نسل هستند ، بنابراین بررسی زمینه ی بازی ها و تجربه و تحلیل عناصر و اجزای سازنده ی الگوهای رفتاری در بازی ها می تواند پژوهشگران را تا اندازه ای در شناخت نوع و شکل جامعه و روابط اجتماعی و فرهنگی مردم و اوضاع اقلیمی جامعه ای که بازی ها در آن زاده و رشد کرده و بالیده اند ، کمک کند.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: کلیات پژوهش
مقدمه: 2
1-1- بیان مسئله 4
1-2- ضرورت و اهمیت موضوع 5
1-3- سوالات تحقیق 5
1-4- هدف تحقیق 6
1-5- پیشینه تحقیق 6
1-6- روش تحقیق 7
1-7- محدودیت های تحقیق 9
1-8- مفاهیم 9
1-9- زمان و جامعه تحقیق 10
1-10- مکان تحقیق: جغرافیای تاریخی گرمسار 12
1-10-1-حدود و موقعیت ویژگی های طبیعی 13
1-10-2- ویژگی های جمعیتی شهرستان گرمسار 14
1-10-3- وضع سواد و وضعیت اجتماعی 15
1-10-4- تقسیمات داخلی 17
1-10-5- نژاد مردم گرمسار 17
1-10-6- زبان و لهجه های محلی گرمساری 18
1-10-7- مذهب مردم گرمسار 19
1-10-8- آداب و اخلاق – عقاید و افکار 19
1 – 10-9- سرگرمیها ،جشنها و همگروهی ها 20
1 – 10 – 10 – آب و هوا 23
1 – 10 – 11 – رودها 24
1 – 10 – 12 – پستی و بلندی 26
1 – 10 – 13 – زندگی کشاورزی 29
1 – 10 – 14 – محصولات کشاورزی 29
1 – 10 – 15 – درختان میوه گرمسار (باغدار ی) 33
1 – 10 – 16 – پوشش گیاهی 37
1 – 10 – 17 – حیوانات وحشی 38
1 – 10 – 18 – زندگی دامپروری 38
1 – 10 – 19 – صنایع دستی 40
فصل دوم : ادبیات پژوهش
مقدمه 43
2 – 1 – تعریف بازی از دیدگاه صاحب نظران 44
2 – 2 – بازیهای کهن 45
2 – 3- بازیهای ایرانی 46
2 – 4 – طبقه بندی بازیهای سنتی 48
2 – 5 – برخی ویژگی های بازیهای سنتی 50
2 – 6 – انواع بازی 53
2 – 7 – ریشه های بازیهای کودکانه 55
2 – 7 – 1 – عناصر بنیادین زندگی به ویژه خاک و آب 55
2 – 7 – 2 – پدیده های طبیعی 57
2 – 7 – 3 – پیوند انسان با جانوران 57
2 – 7 – 4 – کار گروهی 58
2 – 7 – 5 – آیین های اسطوره ای و جادویی 59
2 – 7 – 6 – سنت ها و آیین های ملی و دینی و اجتماعی که ریشه های چندگانه دارند 61
2 – 7 – 7 – جنگ ها و تمرین های جنگی از بن مایه های مهم در تقلید بازی کودکان 62
2 – 7 – 8 – حرکت و کنش های بدنی 63
2 – 7 – 9 – بازیهایی که ریشه در اصل لذت جویی دارند 64
2 – 7 – 10 – زبان و نیاز به پیوند اجتماعی 67
فصل سوم : دیدگاه صاحب نظران در زمینه بازی
مقدمه 71
3 – 1 – نظریات پیشوایان و بزرگان اسلامی 72
3 – 2 – نظریه های دانشمندان 74
3 – 2 – 1 – نظریه کارایی یا انرژی اضافی 74
3 – 2 – 2 – نظریه استراحت یا رفع خستگی 74
3 – 2 – 3 – نظریه اجمال فعالیت های اجدادی 75
3 – 2 – 4 – نظریه پیش تمرین 75
3 – 2 – 5 – نظریه پویای دوران کودکی 76
3 – 2 – 6 – نظریه پیاژه 76
3 – 2 – 7 – نظریه تصفیه و پالایش 78
3 – 2 – 8 -نظریه اجتماعی شدن 78
3 – 2- 9 – نظریه تکوین شخصیت 79
فصل چهارم : چارچوب نظری
مقدمه 81
4 – 1 – کارکرد 82
4 – 2 – مکتب کارکردگرایی 82
4 – 3- کارکرد اجتماعی بازی ها 84
4 – 4 – بازی و فرایند جامعه پذیری 86
4 – 5 – کارکرد جسمی و ذهنی بازی ها 89
4 – 6 – کارکرد بازی در رشد عاطفی 90
4 – 7 – مکتب اشارعه گرایی 90
4 – 8 – مکاتب اشاعه گرا 91
4 – 8 – 1 – مکتب اشاعه آلمان 91
4 – 8 – 2 – مکتب اشاعه انگلیس 91
4 – 8 – 3 – مکتب اشاعه آمریکا 91
4 – 8 – 4 – نقطه محوری نظریه اشاعه گرایی 92
فصل پنجم : یافته های تحقیق
مقدمه : 94
5 – 1 – مراحل بازی های سنتی 95
5 – 2 – نحوه یارگیری 96
5 – 3- بازیهای پیش دبستانی 97
1 – زنگوله پا 97
2 – دالی بازی 98
3 – دسی دسی 98
4 – اتل متل توتوله 98
5 – عروسک بازی 99
6 – کلاغ پر 100
7 – لیلی لیلی حوضک 100
8 – سایه بازی 101
5 – 4 – بازیها و سرگرمی هایی که در دوران دبستان مرسوم می باشد 101
1 – قایم باشک 101
2 – هفت سنگ بالا 102
3 – بازی چال گردو 103
4 – گل بازی یا خاک بازی 104
5 – بازی جور کن 104
6 – نخ بازی 105
7 – بازی کله شیطان 106
8 – بادبادک بازی 106
9 – فرفروک بازی 107
10 – شمشیر بازی 107
11 – الک دلک 107
12 – بازی لپ پره 109
13 – چارقد بازی 109
14 – آسیا به چرخ 110
15 – بالابلندی 111
16 – بازی گرگ آمده گله ببره 111
17- بازی اوستا بدو 112
18 – بازی سک سک 112
19 – بازی جفتک چارکش 112
5 – 5 – بازی های نوجوانی و جوانی 113
1 – بازی وسطی 113
2 – کشتی یا زورآزمایی 114
3 – طناب کشی 114
4 – ملق بازی 115
5 – قلاب سنگ بازی 115
6 – بازی عروس و داماد 116
7 – سوار سوار یا پیاده سوار 116
8 – آقاج توپی 117
9 – اسب سواری 117
10 – تیراندازی 118
11 – او بازی 118
5 – 6 – بازیهای عمومی : مخصوص تمام شرایط سنی ( بازیهای فکری )،به استثناء کودکان 119
5 – 7 – تحلیل کلی 121
5 – 8 – نتیجه گیری 122
پیوست 126
فهرست مصاحبه شوندگان 127
منابع 132
پایان نامه کارشناسی ارشد مردم شناسی مونوگرافی شهرستان بوکان با تکیه بر آداب و رسوم ازدواج
