فرمت فایل:word
تعداد صفحات:19
وسایل اندازه گیری انواع سطوح و شیب ها
موضوع : وسایل اندازه گیری انواع سطوح و شیب ها
کلیات : در رابطه با وسایل اندازه گیری
در کارگاه ماشین های ابزار هر قطعه می بایستی به طور دقیق و به اندازه لازم تراشیده شود و به همین جهت ، یکی از کارهای اساسی در تولید هر قطعه ،اندازه گیری می باشد . دقت در اندازه گیری قطعات بسیار مهم و لازم است . زیرا که باید مطمئن شویم قطعات بعد از عملیات تراشکاری به طور مناسب با یک دیکر مونتاژ ( یا بر هم سوار یا منطبق ) خواهند شد . در صورتیکه هنگام اندازه گیری بی احتیاطی شود و به طور صحیح عملیات اندازه یگری صورت نگیرد ،وقت و مواد مصرف شده ، هدر رفته و کار انجام شده بی ارزش تلقی می گردد.
وسایل اندازه گیری طول را می توان به دو دسته تقسیم کرد : مستقیم و غیر مستقیم
وسایل اندازه گیری مستقیم :
وسایل اندازه گیری مستقیم دارای درجه بندی خطی هستند و با قرار دادن آنها در کنار قطعه مورد اندازه گیری ، اندازه قطعه مستقیماً از روی خطوط درجه بندی خوانده می‌شود مانند انواع خط کش های مدرج ،کولیس ها ، میکرومترها و … که انواع خط کشهای مدرج را در همین فصل و کولیس و میکرومتر را مستقلا در فصل بعدی مورد بحث قرار خواهیم داد . این وسایل ، به وسایل اندازه گیری متغیر نیز موسوم هستند.
وسایل اندازه گیر غیر مستقیم :
در این وسایل اطلاعات مربوط به اندازه قطعه را به یک مقیاس مدرج منتقل کرده و به این ترتیب اندازه به صورت غیر مستقیم به دست می آید . مانند پرگارها که در همین فصل مورد بحث قرار خواهند گرفت .
1-2- اندازه گیری با خطکش های مدرج
خط کش های فلزی خط کش عموماً با دقت بالاتری نسبت به مترها تهیه می‌شوند دقت خط کشهای فلزی 5/0 یا 1 میلیمتر است جنس این خط کشها به ضخامت آنها بستگی دارد و معمولا با ابعاد و جنس های مختلف ساخته می‌شوند .
خط کشهایی نیز وجود دارند که یک لبه آنها برحسب میلیمتر و لبه دیگر بر حسب اینچ مدرج شده است . خط کش های فلزی در انواع مختلف تولید می‌شوند و در صنایع مورد استفاده قرار می گیرند در زیر به شرح نمونه هایی از آنها پرداخته می‌شود .
خط کش های تخت :
این خط کشها که تقریباً معمولی ترین خط کش ها است در کارهای فلزکاری برای رسم خط و یا اندازه گیری بکار گرفته می شود جنس این خط کشها از فولادی تهیه شده که در مقابل ضربه و خمش مقاوم هستند .
خط کش قلاب دار :
این خط کش که درشکل زیر مشاهده می کنید به دلیل اینکه قلابی در انتهای آن دارد برای اندازه گیری قسمت داخلی کاسه ساچمه ها ، فلکه ها و طول سوراخ های شیاردار مناسب است . زیرا هنگام اندازه گیری می توان قلاب آن را در پیشانی قطعه قرار داد . استفاده از این ابزار دقت اندازه گیری را بالا می برد . این نوع خط کش ها دارای تقسیمات میلیمتری و اینچی هستند . لازم به توضیح است که قلاب نصب شده می تواند ثابت و یا قابل تنظیم نیز باشد .
خط کش با انتهای مدرج :
این خط کشها تشکیل شده اند از یک دسته آجدار که یک طرف آن مهره محکم کننده و طرف دیگر آن حالت یک بست را دارد که با مهره مذکور ارتباط دارد . روی این مجموعه قطعات کوچکی مطابق شکل زیر سوار می‌شود . این خط کشها برای اندازه گیری جای خارها و سوراخها و یا مکانهائیکه اندازه گیری سطوح آنان به دشواری میسر است می توان استفاده کرد . لازم به توضیح است هر کدام از این قطعات دارای یک طول خاص است .
خط کش کولیسی : این نوع خط کش ها دارای یک خط کش ثابت و یک قسمت کشوی لغزان هستند که توسط یک پیچ می توان کشوی را روی خط کش مدرج محکم نمود . از این نوع خط کشها نساجها برای اندازه گیری تعداد گره های موجود در یک طول مشخص از فرش استفاده می کنند .
خط کش قابل انعطاف :
این خط کشها از فولاد فنر ساخته شده و کاملا انعطاف پذیر هستند به طوری که می توانند کاملا فرم گرفته و روی سطوح منحنی بنشینند زیرا که طول قوسها را نمی توان با خط کشهای معمولی اندازه گیری کرد . بنابراین توسط این خط کشها می‌توانند به راحتی قوسهای قطعات را اندازه گرفت .
خط کش پایه دار : از یک خط کش فلزی که پایه آن از چدن تشکیل شده است و زیر سطح آن سنگ زده می شود و خط کش در شیار جانبی آن قرار گرفته و به وسیله پیچ در آن محکم می شود مورد استفاده خط کش پایه دار اندازه گیری ارتفاع و عمق قطعات است .
خط کش با انتهای شیب دار (لب بریده) :
این خط کش برای اندازه گیری قطعاتی که دارای گوشه های گرد می باشند در این صورت برای اندازه گیری طول قطعه نمی توان از خط کش تخت استفاده کرد چون اگر پیشانی خط کش به پیشانی پله مماس شود ، لبه خط کش روی قطعه قرار نگرفته است این نوع خط کش همانطور که اسمشان معلوم است ابتدای لبه آنها بریده شده است بنابراین نوع خط کشها وسیله مناسبی برای اندازه گیری طولی هستند .
خط کش تلسکوپی :
خط کش تلسکوپی از چند قطعه استوانه ای تشکیل شده است که قطرهای مختلفی دارند و به راحتی می توانند در داخل یکدیگر جمع شوند . یک سر این خط کش دارای قلابی برای اتصال سر خط کش به لبه کار است .
خط کش عمق سنج :
خط کش عمق سنج برای اندازه گیری عمق سوراخها ،خزینه ها و شیارها طراحی شده است که دارای خط کش مدرج بوده و از طرفی چون هنگام اندازه گیری خط کش آن موازی با سوراخ قطعه کار قرار می گیرد در نتیجه خطای اندازه گیری نسبتاً کم خواهد بود . این وسیله تشکیل شده است از یک بدنه شیاردار که جنس آن از فولاد آبکاری شده می باشد و یک خط کش از جنس فولاد سخت . معمولاً خط کش را داخل شیار ( کشویی ) پایه قرار داده و به وسیله یک پیچ سراج دار در هر فاصله که لازم باشد بوسیله دست محکم می کنند .
انواع مختلف عمق سنج :
عمق سنج خط کش دار : که شکل و طرز کار آن در صفحه بالا تشریح شد .
عمق سنج میله دار ساده : شکل و طرز کار آن مثل عمق سنج خط کش دار می باشد ولی چون میله و پایه هیچکدام مدرج نیستند بعد از اندازه گیری ارتفاع سوراخ و یاشیار ، می بایستی طول میله را تا کف پایه به وسیله خط کش اندازه گیری کرد که این اندازه همان اندازه ارتفاع شیار یا سوراخ می باشد . با توجه به اینکه طول میله دوباره باید اندازه گیری شود به علت خطای اندازه گیری مجددی که خواهد داشت ، دقت آن کمتر از عمق سنج خط کش دار
عمق سنج میله ای فنر دار : شکل و طرز کار آن مثل عمق سنج میله دار ساده می باشد با این تفاوت که میله آن توسط فنری که در آن تعبیه شده ، به طورخودکار به طرف پایین هدایت می‌شود . به این صورت که با بازکردن پیچ مخصوص قفل ، میله به طور خودکار در داخل سوراخ و یا خزینه کار فرو برده می شود . پس از اینکه پیشانی میله به ته کار مماس شد،پیچ قفل را دوباره محکم کرده تا میله در محل خود محکم شود و چون میله آن مانندعمق سنج میله دار ساده و مدرج نیست بعد از اندازه گیری قطعات آن را از کار خارج کرده و سپس طول میله رابه وسیله خط کش و یا وسیله دیگری مجدداً اندازه گیری می کنند .
عمیق سنج نقاله ای : این نوع وسیله اندازه گیری شامل یک کخط کش روی نقاله سوار شده و برای اندازه گیری خزینه و مخروطها مورد اندازه گیری قرار می گیرد . ازطرف دیگر ،خط کش می تواند روی نقاله تحت هر زاویه ای که لازم باشد قرار گرفته و محکم شود . البته باید گفت که مهره آج زده شده مانند یک نقطه اتکاء سودمند خواهد بود .
پرگارها Dividers :
پرگارها جزو وسایل نقل اندازه می باشند که با این وسایل اندازه گیری طول قطعات به طور غیر مستقیم امکان پذیر بوده و با توجه به دقتی که در اندازه گیری از آنها انتظار داریم ،از وسیله اندازه گیری مناسبی (خط کش یا کلیس) برای میزان کردن یا خواندن آنها کمک می گیریم ،دقت اندازه گیری ابزارهای اندازه گیری مانند پرگارها ، بستگی به حساسیت دست اندازه گیر دارد زیرا لمس صحیح این نوع ابزارها با کار ، میزان دقت اندازه گیری را تعیین می کند و این نیاز به داشتن احساس قوی ( حساسیت دست ،حس لامسه ) و تجربه دارد .
پرگارهای اندازه گیری :
این ابزارها وسائلی هستند که بعنوان وسائل کمکی اندازه گیری به کار گرفته می شوند که توسط آنها می توان ابعاد داخلی، خارجی و فواصل بین خطوط و قطعات را اندازه گرفت . اساس ساختمان این ابزار متشکل از یک جفت ساق قوسی شکل که توسط پیچ و مهره و یا پرچ با واشرهایی در اطراف به هم وصل می شوند . برای کار با این ابزار اصولا امتداد و طرف خمیده ساق را با کار تماس داشته سپس توسط پیپیچ و مهره اندازه را ثابت نموده و سپس با کمک یک وسیله اندازه گیری طولی مدرج اندازه جدا شده بین دو ساق پرگار را می خوانیم حال به شرح انواع این نوع پرگار می پردازیم :
در اندازه گیری قطر شیار داخلی، ابتدا پایه های پرگار را مطابق شکل زیر در حالتی که دهانه آن با دست جمع شده است ،داخل سوراخ قرار می دهیم ،سپس بازوهای پرگار را آنقدر می بندیم که پیشانی مهره به بازوی پرگار برسد ، در پایان بازوهای پرگار را با دست جمع می کنیم و پرگار را از سوراخ خارج می کنیم و اندازه منتقل شده را به وسیله کولیس اندازه می گیریم .
پرگار پله ای نامتقارن :
از پرگار پله ای نامتقارن می توان برای ایجاد جای خار روی محورها استفاده نمود . برای این کار قطعه کار را روی صفحه صافی قرار داده و دو قطعه در دو طرف آن به عنوان نگهدارنده قرار داده و ساق خمیده را به بدنه میله مماس می کنیم .
سپس توسط ساق نیز خط لازم را روی میله رسم می کنیم . و در مرحله بعدی جای خار را توسط تیغه فرز در می آوریم .
تحقیق در مورد وسایل اندازه گیری انواع سطوح و شیب ها
