پایان نامه چرا معصومین نسبت به هم عملکرد مختلفی دارند (حدیث سلسله الذهب)

اختصاصی از ژیکو پایان نامه چرا معصومین نسبت به هم عملکرد مختلفی دارند (حدیث سلسله الذهب) دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

این فایل در قالب ورد و قابل ویرایش در 75 صفحه می باشد.

فهرست
چکیده. ۱
مقدمه. ۵
بخش اول. ۱۰
کلیات.. ۱۰
تعریف و تبیین موضوع: ۱۱
پیشینه موضوع: ۱۲
فرضیات و سوالات تحقیق.. ۱۲
سوالات اصلی: ۱۲
روش تحقیق.. ۱۴
واژگان کلیدی.. ۱۵
پیشگفتار. ۱۸
دودلیل روشن.. ۲۲
عواقب خطرناک جبر. ۲۵
عواقب شوم تفویض: ۲۶
روش صحیح: ۲۷
رابطه تمدن کنونی و عقیده جبر. ۲۸
الف – اراده الهی ، صفت ذاتی اوست . ۳۱
ب) اراده الهی، صفت فعل اوست: ۳۲
خداوند و چگونگی بندگی او: ۴۷
شرح حدیث: ۴۸
رشد یابی «اسم» : ۴۸
نتیجه گیری: ۴۹
و ) امام زمان عجل الله تعالی فرجه شریف درکلام امام رضا علیه السلام. ۵۰
غیبت.. ۵۱
انتظار امام رضا علیه السلام فرمودن به شخصی: ۵۶
ظهور. ۵۹
پیشنهادات.. ۶۱
نتیجه. ۶۱
کتب عربی.. ۶۴
کتب فارسی.. ۷۰

پیشگفتار
در مورد وجود مقدس امام رضا علیه السلام چنین آمده است :
علی بن موسی بن جعفر بن محمد بن علی بن الحسین بن علی بن ابی طالب علیه السلام
کنیه ایشان ابوالحسن و نام گرامی شان علی است.[۱]
روایت شده که عده­ای از اهل مدینه گویند: حضرت در مدینه در پنج شنبه ۱۱ ربیع الاول به سال ۱۵۳ و ۵ سال بعد از وفات امام صادق علیه­السلام متولد شدند. درطوس« در قریه ای به نام» سناباد«از آبادیهای نوقان »وفات کردند .و درخانه حمیدبن قطحبه طائی ، در قبه ای که هارون درآن مدفون بود، در کنار قبر هارون، سمت قبله، دفن شدند، وفات حضرت در سال ۲۰۳ هجری روز جمعه، بیست و یک ۲۱ و (یا ۲۰ ) ماه مبارک رمضان واقع شد، عمر شریف ایشان ۴۹ سال و ۶ ماه بود. از این مدت ۲۹ سال و ۲ ماه با پدری گرامی شان گذراندند و ۲۰ سال و ۴ ماه هم بعد از پدرشان دوران امامت ایشان بود.[۲]
زمانی که امام رضا علیه­السلام بدنیا آمدند مادرشان در آسمانها طاهره نام گرفت.
واما القاب حضرت: چراغ هدایت به سوی پروردگار، نور هدایت، روشنی چشم مؤمنین، پوشا ننده کید ملحدین، کفایت کننده خلق ، بوجود آورنده شادیها، اصلاح کننده اقوام، فاضل ، صابر، وفادار راستگو وراضی[۳].
احمد بزنطی در مورد اینکه چرا به حضرت رضا می­گفتند ، آورده که : خداوند در آسمان از ایشان راضی بودند و پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم و ائمه معصومین علیهم السلام در زمین از ایشان راضی بودند. عده کمی گویند: زیرا مخالفین و محبین از ایشان راضی بودند. وعده دیگری گویند. زیرا مأمون از ایشان راضی بودند.[۴]
امامت حضرت در ابتدا مصادف با حکومت هارون الرشید بوده است ، پس از هارون ، محمدامین پسر زبیده مدت سه سال و ۲۵ روز حکومت کرد.
سپس امین خلع شد عمویش ابراهیم بن شکله را به مدت ۱۴ روز به جای او قرار دادند، سپس امین از حبس آزاد شد و مجدداً برای او از مردم بیعت گرفتند، این بار ۱ سال و ۶ ماه و ۲۳ روز پادشاهی کرد، سپس عبدالله مأمون ۲۰ سال و ۲۳ روز پادشاهی کرد، و در این مدت بود که حضرت رضا علیه­السلام را بدون رضایت ایشان و بعد از تهدید آن حضرت به قتل ، ولیعهد قرار داد. مأمون برای این کار، بارها و بارها به حضرت اصرار کرد ولی ایشان در هر بار امتناع می­فرمودند تا اینکه بالاخره حضرت بالاجبار قبول ولایتعهدی کردند.[۵]
این واقعه در ۵ رمضان سال ۲۰۱ رخ داده است.[۶]
مامون با مشاهده فضائل حضرت کینه ایشان را به دل گرفت و براش قابل تحمل نبود. و عاقبت با نیرنگ حضرت را مسموم و شهید کرد .
ابا صلت می­گوید: محمدبن اسحاق بن موسی بن جعفر علیه­السلام ، از پدرش (اسحاق ) نقل می­کند: که امام کاظم علیه­السلام به فرزندانش می­فرمود«این – اشاره به امام رضا علیه­السلام – برادر شما علی بن موسی­الرضا ، عالم آل محمدصلی الله علیه و آله وسلم است، مسائل دینی خود را او بپرسد، و آنچه به شما می­فرماید، آن را حفظ کنید، زیرا من از پدرم جعفربن محمد امام صادق علیه­السلام شنیدم، به من می­فرمود:
إن عالم آل محمد لفی صلبک ، ولیتنی أدرکته، فانه سمی امیرالمؤمنین علی علیه­السلام:
«همانا عالم دودمان محمد صلی الله علیه وآله و سلم در صلب تواست، وای کاش قبل از فوت، او را درک می­کردم(می­دیدم) ، همانا اوهمنام امیرالمؤمنین علی علیه­السلام است.[۷]
شبلنجی از علمای اهل سنت گوید: ابراهیم بن عباس گفت: سوال نشد از امام رضا علیه­السلام مگر اینکه عالم به آن چیز بود.اعلم تراز ایشان در آن زمان خودشان نبوده است. مأمون هرگاه از امام سوال می­کرد و حضرت را امتحان می­کرد حضرت جواب کافی و جامعی می­دادند .حضرت کم می­خوابید و بسیار روزه می­گرفتند روزه سه روز از هر ماهی در هر ماهی از ایشان فوت نمی­شود. حضرت بسیار صدقه می­دادند و اکثر آن صدقات به صورت شبانه و مخفیانه صورت می­گرفت. او در زمستان بر روی حصیر می­نشست و در تابستان بر روی گونی. [۸]
ا- در بحث توحید- آنانی که طرفداران عقیده جبر هستند عدم آزادی اراده را ادعا می­کنند و می­گویند که توحید کامل بدون جبر امکان پذیر نیست. باید گفت اینان در حقیقت معتقدند به دو آفریدگار هستند . ۱ – آفریدگار بزرگ آسمان درزمین و هستی . ۲ – آفریدگار کوچک یعنی خود انسان که افعال خود را می­آفریند و خلق می­کند. آفریدگار بر همه جهان هستی حکمفرمایی می­کند جز بر افعال و کارهای ما انسان ها، زیرا ما خود آفریدگار آن هستیم. به این ترتیب عقیده آزادی اراده سر از شرک و دوگانه پرستی بیرون می­آورد.
۲ – دربحث عدل :در موضوع عدالت خدا پیروان عقیده جبر دربن بست عجیبی گرفتار می­شوند و حربه بزرگی به دست طرفداران«آزادی اراده» می­دهند.
طرفداران اختیار می­گویند: این چه عدالتی است که ما بدون آزادی اراده کاری را انجام دهیم و بعداً مسئول آن باشیم؟ آیا می­توان سنگی را که از بالای بام بر اثر سنگینی یا صحیح تر قوه جاذبه افتاده و کمر انسان بی­گناهی را شکسته محاکمه کرد؟ این«سنگ» چه گناهی دارد؟
اگر ما اصل آزادی اراده را انکار کنیم چه فرقی میان انسان و موجودات بی روح و فاقد اراده می­ماند؟
باقبول اصل جبر نه تنها دادگاههای بشری ظالمانه است، دادگاه الهی در روز رستاخیز هم از این حکم مستثنی نیست.
پیروان عقیده جبر به قدری زیاده روی کرده­اند که می­گویند اصلاً ظلم و عدل درباره ی پروردگار مفهومی ندارد. اگر پروردگار تمام انبیاء و صالحان را به دوزخ و همه اشرار و گناهکاران ر ابه بهشت ببرد جای اعتراض نیست . زیرا همه جهان مال اوست و فعال مایشاء است.
۳ – درمسئله عمومیت قدرت – پیروان عقیده جبر، طرفداران آزادی اراده را مورد سرزنش قرارداده که این شما هستید که قدرت خدا را محدود می­کنید. اینکه آیا خداوند می­تواند بر خلاف کارهای ارادی و اختیاری ما، کاری انجام دهد؟ اگر بگوئید می­تواند! بازگشت به عقیده جبر است که شما حاضر به قبول آن نیستید، و اگر بگوئید نمی­توان، قدرت خدا را محدود دانسته اید؛ زیرا قلمرو و قدرت او منطقه خارج از افعال ارادی و اختیاری ما است.
این نمونه­ای از برخوردها و تصادمهای این دو مسلک در مسائل مختلف بود.
دودلیل روشن
۱ – عقل خود راقاضی کنیم که در میان دو پرتگاه جبر و تفویض جاده سومی که نه باعث انکار اصل عدالت خداوند و نه منجر به دوگانه پرستی و سلب قدرت پروردگار شود، وجود دارد. همان جمله تاریخی از معصومین که«لاجبر ولاتفویض بل امر بین امرین[۹]»نه مجبوربم و نه صاحب اختیار ومطلق، بلکه راهی درمیان این دو است .
برای توضیح بیان می­کنیم که ما بدون شک درمیان حرکات قلب و نبض با حرکات زبان ودست و پا یمان فرق روشنی می­بینیم ، ما از هرگونه فرقه وگروه مسلکی باشیم به راحتی این را می­پذیریم فرق میان این دو سلسله از کارها این است که در یکی خود را آزاد و مختار می­بینیم و در دیگری بی اختیار و مسلوب الاراده!، و فرق نگذاشتن بین این دو سری اعمال سفسطه­ای بیش نیست. حال باید گفت که این آزادی اراده تأثیری درعمومیت قدرت خدا و مساله توحیدی ندارد به این دلیل که ما آزادیم، زیرا خداوند تبارک تعالی خواسته که ما آزاد باشیم.
بنابراین اگر با این آزادی اراده کاری انجام دهیم این کار هم خواست خدا است و هم ما خواسته­ایم. کار خداوند است زیرا خداوند خواسته که ما آزاد باشیم و کار ماست زیرا با اراده خود،آن کار راانجام داده­ایم. برای روشن شدن مثال واضحی بیان می­کنیم اگر باغبانی به فردی اجازه ورود بدهد و آن فرد واردباغ شود. این فرد هرچه کند خوب یابد از باغ استفاده کند بر خلاف خواست باغبان عمل نکرده زیرا باغبان خود به او اجازه ورود داده حال اگر به خوبی از باغ استفاده کند خودش نفع می­برد و اگر نادرست مصرف کند خودش ضرر کرده که فرصتی خوبی را از دست داده[۱۰].
حال در اینجا ازسخنان امام رضا علیه­السلام معنای بهتری دریافت می­کنیم اینکه اگر ما کار صحیحی که مطابق شرع است انجام دهیم این کار به، خدا برمی­گردد زیرا فعل ما در آخر الامر مطابق دستورات الهی بوده است و این فرامین ازطرف خدا رسیده پس نسبت دادن این کار به خداوند ارجح تر از نسبت دادن آن خودمان است. و اگر کارما زشت و تابع هوای نفس باشد اسناد دادن آن کار به خودمان سزاوارتر است زیرا ما از آن آزادی درراه هوای نفس خود استفاده کرده­ایم.
۲ – هرگاه کسی نسبت به آنها توهین یا جنایتی کند، هردو(طرفدار جبر و طرفدار اختیار ) به دادگاه شکایت می­کنند و تقاضای مجازات مجرم را می­نمایند. میان تمام جنایت عمدی و سهوی درتمام دادگاههای جهان فرق می­گذارند ، درصورتی که اگر اصل آزادی اراده را ندیده بگیریم تمام این کارها غلط و بی مورد خواهد بود. و هیچ فرقی میان قاتل و آلت نخواهد بود.
آیا هیچکس اجازه می­دهد تفنگ را محاکمه یا مجازات کنند؟ خواهید گفت این یکی عقل دارد و می­فهمد و دیگری هیچ نمی­فهمد، می­گوییم ؛ وقتی انسان در اراده خود آزاد نباشد عقل داشتن او چه فایده­ای دارد.
۳ – هرگاه شاگردی وظیفه خود را خوب انجام دهد، معلم از اوتقدیر می­کند، واگر بد انجام دهد او را ملامت و سرزنش می­نماید و هیچگاه فرقی میان معلم جبری و اختیاری دراین زمینه نیست.
درواقع در عملکرد هیچ فرقی میان طرفداران آزادی اراده و عدم آزادی اراده نیست، که این همان شعاع فطرت است که در هنگام عمل تجلی پیدا می­کند امام علی علیه­السلام هنگامی که می­خواهد پیرامون جبر اختیار سخن بگوید اشاره به همین راه یعنی فطرت که نزدیک ترین راهها برای حل مساله است می­نماید ،هنگامی که پیروی بعد از جنگ صفین سخنی گفت که بوی جبر می­داد آن حضرت فرمودند:
اگر ما آزادی اراده نداشته باشیم ثواب و عقاب از میان می­رود، وعده و وعید و امر ونهی موضوعی نخواهد داشت، نباید خداوند بدکاران را ملامت کند و نه نیکوکاران را مدح وتعریف نماید ، دراصل نیکوکارشایسته تر برای تقدیر از بدکارنیست و نه بدکار شایسته از نیکوکار به مذمت…
عواقب خطرناک جبر
حال به این می­پردازیم که آیا عقیده به جبر عواقبی را به همراه دارد یا نه؟ حتماً همینطور است زیرا عقیده به جبر و انکار آزادی اراده چند موضوع را به طور غیر قابل اجتناب همراه خواهند داشت.
۱ – انکار اصل عدالت : پیروان مکتب جبر محال است خداوند را عادل بدانند ،آخر این چه عدالتی است که خداوند موجودی که اختیار ی از خود ندارد در امور باز خواست قرار دهد وسپس او رامجازات کند!
عده­ای برای رهایی از این سوال دچار اشتباهی بزرگ تر شده­اند. و بیان می­کنند فعل عین عدالت است و او مالک هرچیزی است و هر چه بخواهد انجام می­دهد. وعدل وظلم درمورد خدا مصداقی ندارد.
بحث ما در مورد مالکیت پروردگار نیست، خداوند مالک همه ی هستی جهان است ولی اینکه بخواهد موجود بدون اختیاری را مورد عتاب قرار دهد نه عادلانه و نه عاقلانه است.درست مثل این که کسی را به خاطر داشتن سرطان مجازات کنند .آیا منطقی است؟
۲ – بهم ریختن اساس اخلاق :
اثر سوم دیگر آن این است که اساس تمام فضایل اخلاقی را متزلزل می­سازد زیرا وقتی افراد جامعه معتقد باشند از خود آزادی اراده ندارند و هر چه می­کنند معلول یک سلسله عوامل جبری پیش بینی شده است و کوچکترین تغییری در آن ممکن است ، تن به هر جنایتی می­دهند زیرا گناه و صواب درنظر آنها یکسان است و همه حوادث را بدون استثناء مطابق قضا و قدر حتمی و غیر قابل اجتناب می­دانند.
با دقت متوجه می­شوید که پیامبران الهی روی اصل آزادی بسیار تکیه داشتند زیرا اصلاح وتهذیب اخلاق بدون آن ممکن نیست.
۳ – تشویق ، تنبلی و وادادگی: از نظر عملی عقیده به جبر باعث می­شود اجتماع به طرف تنبلی پیش رود؛بدبختیهای خود معلول یک سلسله علل جبری و غیر قابل اجتناب می­پندارد و این باعث رکود نه تنها فرد بلکه اجتماع می­شود[۱۱].
عواقب شوم تفویض:
زیانهای عقیده به تفویض نیز دست کمی از زیانهای جبر ندارد از جمله جهات سه گانه زیر است.
۱ – شرک و دوگانه پرستی:کسی که می­گوید درانجام افعال ارادی خود استقلال تام دارد و هیچ قدرتی حتمی قدرت خداوند در افعال ارادی من نمی­تواند دخالت کند در حقیقت معتقد به دو خدا بلکه خدایان شده است.
یکی خدای بزرگ، پروردگار عالمیان و دیگری خدایان کوچک یعنی افراد انسان که آفریننده تام­الاختیار اعمال خود هستند . گرچه دوگانه پرستی و ثنویت اشکال مختلفی دارد، ولی این نیز یکنوع از آن و از انواع شرک است.
۲ – محدود ساختن قدرت خداوند: کسی که در افعال ارادی انسان معتقد به تفویض و واگذاری مطلق است نمی­تواند قدرت خدا را بی پایان و نا محدود بداند، زیرا او افعال ارادی انسان را از دایره قدرت خدا بیرون می­داند و معتقد است خداوند هیچ گونه دخل و تصرفی دراین افعال ندارد.
۳ – بی نیازی از خداوند: پیروان این گروهی یک نوع بی نیازی در خود احساس می­کند که آن سرچشمه یک سلسله مفاسد اجتماعی است و باعث طغیان و سرکشی می­شود اگر قدرتی به دست او افتاد هر طور که خواهد از آن استفاده می­کند، برای قانون و برای مردم احترامی قائل نیست. این نوع عقیده خمیرمایه همه مفاسد اجتماعی است.
روش صحیح:
بعد از بحثی که شد فهمیدیم که راه جبر و راه تفویض ما را به سعادت نمی­رساند. اما درمیان این دو راه، راه سومی است که عواقبی درپی ندارد و آن به نام راه میانه یا «بل امربین الامرین» است.
درواقع ما آزادیم و مستقل اما نه استقلال تام و مطلق زیرا همه چیزما ، هستی ما، وابسته به هستی مطلق و نامحدودی است که همه هستیها از ناحیه اوست.
افعال ما خوب یا بد از روی اختیار و آزادی خودما است ، و درعین حال کاری بر خلاف میل خدا انجام نداده­ایم، مگر نه این است که او خواسته ما آزاد باشیم؟ اعمال ارادی ما هم لازمه ی این آزادی است. بنابراین قسمت مهمی از سرنوشت ما، سعادت و بدبختی ما؛ به دست خودماست(یعنی خدا به دست ما سپرده ) لذا افعال ارادی ما نقش مؤثری درتعیین سرنوشت ما دارد؛ درعین حال از آن ذاتی که به او وابسته و متکی هستیم، حتی یک لحظه بی نیاز نیستیم .
این همان راه میانه­ای است که درک صحیح آن دقت کافی لازم دارد.
بعد از تبیین و توضیح مسئله جبر و تفویض ، حال معروف ترین شبهه در این باب که، شبهه تقابل علم الهی و اراده ی الهی با مسئله جبر و تفویض است را بیان می کنیم . اینکه خداوند عالم به تمامی چیزها از ابتدا بوده است و تا او چیزی را اراده نکند محقق نمی شود ، چگونه می توان این موارد را با نفی جبر توجیه کرد .
شبهه به این صورت مطرح می شود : آیا خداوند متعال می داند که فلان شخص در فلان ساعت فلان گناه بزرگ را انجام می دهد ؟ اگر بگوییم : نمی داند ، علم خداوند را محدود فرض کرده ایم . اگر بگوییم از هزاران سال قبل می دانسته پس آن فرد چاره ای جز ارتکاب آن گناه نداشته است زیرا اگر انجام ندهد بر خلاف علم خداوند می شود .
این شبهه بسیار فکر مردم خصوصا جوانان را به خود مشغول کرده و این درحالی است که معصومین علیهم السلام به آن جواب داده اند و با کمی دقت در روایات و تامل در آن به آن می رسیم .
رابطه تمدن کنونی و عقیده جبر
با پیشرفت روزافزون علوم طبیعی ،ماتریا لیسم جان تازه ای گرفته وبا تردستی مخصوصی این پیروزی درخشان علمی را که درحقیقت کمترین اختصاصی به اصول ماتریالیسم[۱۲] ندارد به حساب خود گذاشته است. از طرفی می­دانیم یکی ازپایه های این مکتب اصل جبر علت و معلولی است که به صورت خشک و غیر قابل انعطاف به همه جا تعمیم داده می­شود. طرزتفکر مادیگرای به ما اجازه می­دهد که انسان را به یک ماشین تشبیه کنیم، که همه چرخها بدون اختیار و اراده تحت قوانین ثابت و لایتغیری گردش می­کنند، حتی خود اراده و اختیارکردن یکی از دو طرف فعل و ترک نیز معلول همین قوانین جبری است و ما کوچکترین تغییری در آن نمی­توانیم بدهیم.
تنها تفاوتی که میان ماشین (انسان) و سایر ماشینها وجود دارد این است که انسان دارای پیچیدگی مخصوصاً دردستگاه اعصاب است ولی سایر ماشین ها چنین پیچیدگی ندارند و اینکه ما انسان ها تصور می­کنیم که درکارهای خود آزاد و مختار هستیم.
این ظاهر مطلب و به اصطلاح پاسخ علمی مسأله است، ولی در پشت پرده حکایت ازیک عامل روانی برای اشاعه عقیده جبر دارد. میل به گناه و آزادی عمل مطلق، در عصر مانسبت به گذشته بسیار زیادتر شده، دلیلش هم این است که زندگی درعصر ما فریبنده تر و وسائل هوسرانی برای هر نوع سلیقه ای بیش از گذشته وجود دارد و به راحتی و دراختیار تمام افراد است البته لازم به ذکر است که هنوز فطرت و وجدان دربسیاری از آنان وجود دارد، و برای رهایی از عذاب وجدان و پیدا کردن توجیهی برای اعمال خود راهی نبود مگر اینکه اصل آزادی اراده را انکار کنند و برای بدست آوردن آزادی کامل معتقد به عدم آزادی و پیرو مکتب جبر شوند و با چنان خیالی آسوده از شر وجدان و فکر آرام به کارخود بپردازند.[۱۳]
بعد ازملاحظه روایات فوق ازامام رضا علیه­السلام و نیز سائر معصومین علیهم­السلام که در ادامه بحث به برخی از آنها نیز اشاره می­شود، جای شکی باقی نمی­ماند که اراده الهی ، ایجاد و فعل او است، پس جزء صفات فعل و نه صفات ذات محسوب می­شود و صریح سخنان معصومین علیهم­السلام بیانگر حدوث اراده الهی است تا جایی که اگر کسی منکر حدوث اراده، خداوند گردد، ازدین خارج شده و ملحد محسوب می­شود، اما جای تعجب است که با وجود صراحت کلمات معصومین علیهم­السلام در حدوث الهی ، باید گفت که تفسیر اراده الهی درتقابل علمای شیعه و سنی و حتی درمیان علمای شیعه مورد اختلاف شدید واقع شده تا جایی که این بحث وارد علم اصول نیز شده و اصولیون نیز در آن اختلاف کرده­اند.
ما ابتداً اقوال مختلف درمسئله مذکور را ذکر می­کنیم و بعد به نقل عبارات و ادله علمای شیعی می­پردازیم و درانتها نتیجه­گیری خواهیم کرد.
باید بگوییم بطور کلی می­توان اختلاف درمسئله مذکور را در دوقول محدود کرد:
قول اول: اراده در خداوند همان علم او به نظام اصلح وأتقن است به همین جهت، اراده او جزء صفات ذات محسوب می­شود. که این قول، مختارحکماء و فلاسفه و عده­ای از اصولیون مانند مرحوم آخوند خراسانی می­باشد.
قول دوم: اراده درخداوند همان فعل و ایجاد اوست وزمانی که اراده کند، بلافاصله فعل او انجام می­شود و به همین جهت، اراده او جزء صفات فعل محسوب می­شود که این قول مختار متکلمین و محدثین بزرگ شیعه و کثیری از اصولیون و فقهاء شیعه می­باشد.

دانلود مقاله بودجه بندی چیست؟ و چرا بودجه بندی انجام می گیرد

اختصاصی از ژیکو دانلود مقاله بودجه بندی چیست؟ و چرا بودجه بندی انجام می گیرد دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

بودجه به عنوان بیان رسمی طرحها، اهداف و آرمان های مدیریت یک مجموعه تعریف شده است که همه جنبه های عملیاتی برای یک دوره زمان بندی شده را تحت پوشش قرار می دهد. بودجه ابزاری است برای تعیین اهداف و جهت های یک مجموعه بودجه ها بر کنترل بی واسطه محیط سازمان یا مجموعه را فراهم می کنند. و به حرفه ای کارکردن جنبه های مالی شغل و اداره کمک می کنند و مشکلات را قبل از اینکه اتفاق بیفتند، حل نمایند.
بودجه ها بر اهمیت ارزیابی اقدامات و عملکردهای دیگر، تمرکز دارند ( هدف اصلی آنها ارزیابی مالی است ) قبل از اینکه تصمیمات اتخاذ شده ، بطور واقعی اجرا شوند. یک بودجه یک طرح و برنامه مالی است برای کنترل کردن عملیات های آتی و نتایج آنها. آن بصورت اعداد و ارقام بیان می شود مثل دلار، واحد، پوند، ساعت، نیروی انسانی و غیره .
در این مورد لازم است بطور مفید وموثری کار شود. بودجه بندی وقتی بطور موثر و مفید استفاده گردد. یک تکنیکی است که منجر به مدیریت نظم و سیستماتیک و ثمر بخشی خواهد شد.
بودجه بندی کنترل و ارتباط را امکان پذیر می سازد و به کارکنان انگیزه می بخشد. بودجه بندی منابع مالی یا سرمایه هایی را برای نیل و رسیدن به نتایج دلخواه و مطلوب اختصاص می دهد. یک بودجه ممکن است هر دوره زمانی را احاطه کرده و تحت پوشش قرار دهد ( در هر دوره زمانی بودجه وجود دارد)،یا بلند مدت ( سه سال یا بیشتر) باشد.
بودجه های کوتاه مدت، ویژگیها و جزئیات وسیعتری را شامل می شوند. بودجه های میان مدت، پروژه هایی را بررسی می کند که شرکت در حال حاضر آن را پذیرفته و برنامه هایی را شروع می کند که برای رسیدن به اهداف بلندمدت ضروری است.
طرحهای بلند مدت، خیلی گسترده هستند و ممکن است بصورت کوتاه مدت عرضه و بیان شوند. دوره و زمان بودجه براساس اهداف آن، استفاده از بودجه و وابستگی داده ها ( اطلاعاتی ) که برای آماده کردن آن استفاده شده ، متغییر است. دوره بودجه احتمالی و اقتضائی است براساس ریسک تجارت، فروش و ثبات عملیاتی، شیوه های تولید و طول دوره فرآوری ( تولید ).
بودجه ها بین برنامه ها و طرحهای غیرمالی و کنترلهایی که عملیات های مدیریتی روزانه را شکل می دهند و برنامه ها و طرحهای مطابقتی و کنترلهایی که برای درآمدهای رضایت بخش و موقعیت مالی طراحی شده اند، ارتباط برقرار می کنند ( رابطه ایجاد می کنند ).
بودجه بندی مفید و اثربخش ( کارآمد ) نیاز به وجود:
- توانایی و قدرت پیش بینی و پیشگویی
- کانالهای ارتباطی روشن و شفاف، اقتدار و مسئولیت پذیری
- اطلاعات زمان دار، مطمئن و دقیق حسابداری
- حمایت در تمامی سطوح سازمان : فوقانی، میانی و پائینی
بودجه باید توسط یک گروه تجدیدنظر شود و از اساس و پایه دانش گسترده برخوردار باشد.
ارقام بودجه باید درست و دقیق باشد برای اینکه اعتماد احزاب و گروهها را جلب نماید.
در سطح سازمانی و جمعی، بودجه، فروش و تولید را جهت برآورد کردن درآمدهای تجاری و شرکتی و جریان نقدی، بررسی می کند. در سطح اداری، بودجه، تاثیر نتیجه و کار را بر هزینه ها بررسی می نماید. یک بودجه ادرای، منابع موجود کپی چگونه از آنها استفاده خواهد شد و موفقیت های منتظره از کارکنان را نشان می دهد.
برنامه ریزی Planning
بودجه بندی، یک برنامه ریزی و کنترل سیستم است. آن به همه اعضای سازمان که از آنها انتظار می رود، مرتبط می شود. برنامه ریزی، تعیین فعالیت هایی است که برای نیل به اهداف و آرمان های سازمان باید انجام شود. لازم است برنامه ریزی طوری صورت گیرد که یک شرکت بتواند، ادارات، بخش ها و واحدهایش را بطور موفقیت آمیزی اداره نماید. برنامه ریزی یعنی آنچه که باید انجام گیرد، چگونه باید انجام شود و توسط چه کسانی برنامه ریزی مستلزم تعیین و مشخص کردن اهداف، ارزیابی مسیرها و روش های عملکردی و اقتدار و توانایی برای انتخاب برنامه ها می باشد. باید یک واسطه و ارتباط خوبی در بخش های یک سازمان وجود داشته باشد.
انواع بودجه ها Types of Budgets
لازم است با انواع گوناگون بودجه ها بای درک کل تصویر آن و اینکه چگونه این بودجه ها به هم مرتبط می شوند، آشنا شویم. انواع بودجه ها شامل بودجه اصلی، عملیاتی ( برای اعلام درآمد تشکیل شده از عایدات و هزینه ها )، مالی ( برای ترازنامه ها )، نقدینگی، ثابت، انعطاف پذیر ( متغییر )، هزینه های سرمایه ای ( امکانات ) و برنامه ( تناسب هایی نسبت هایی برای فعالیت های ویژه مثل تحقیقات و توسعه و تبلیغات ) می شوند. این بودجه ها بطور خلاصه در زیر توضیح داده می شوند:
بودجه اصلی Master Budget
یک بودجه اصلی، یک طرح عملیاتی و مالی کلی است برای یک تقویم آتی یا سال مالی آینده . آن معمولاً سالانه یا 4 ماهه تنظیم می گردد. بودجه اصلی در واقع تعدادی زیر بودجه است که به هم گره خورده و فعالیت های طراحی شده آن تجارت یا شرکت تجاری را شامل می شود. شکل بودجه اصلی بستگی به اندازه و ماهیت آن تجارت دارد.
بودجه های مالی و عملیاتی Operating and Financial Budgets
بودجه عملیاتی با هزینه ها جهت خرید یا خدمات تولیدی سر و کار دارد. بودجه مالی، سرمایه های موجود ( دارائی های مورد انتظار ) دیون ( بدهی ها ) و دارائی سهام داران آن مرکز تجاری را بررسی می کند. لازم است به سلامت مالی شرکت نگریسته شود.
بودجه نقدی Cash Budget
بودجه نقدی برای برنامه ریزی نقدی و کنترل آن است. آن جریان ورودی نقدی مورد انتظار و جریان خروجی آن را برای یک دوره زمانی طراحی شده عرضه و بیان می دارد ( نشان می دهد). بودجه نقدی به مدیریت کمک می کند تا تراز نقدی را در ارتباط منطقی با نیازها و کمک هایش نگه دارد تا از هرگونه نقد بیهوده و نقصان و کمبودهای احتمالی مالی و نقدی پرهیز شود. بودجه نقدی نوعاً، از 4 بخش مهم و عمده تشکیل شده است:
1 ) بخش پذیرش ها که آغاز تراز نقدی، مجموعه های نقدی از مشتریان و پذیرش های دیگر را شامل می شود.
2) بخش پرداخت که شامل همه پرداختی های هدفمند می باشد
(3 بخش کسری نقدی یا مازاد نقدی اختلاف بین پذیرش های نقدی و پرداختی های نقدی را نشان می دهد
(4 بخش مالی، تهیه یک حساب مفصل، جزئی تر از مقروضات و جبران هایی و تاوان هایی ( پرداخت های مجدد ) است که در طول دوره بودجه انتظار می رود.
بودجه پایا یا ثابت Static (Fixed) Budget
این بودجه، ارقام بودجه بندی شده است در سطح توانایی و ظرفیت مورد انتظار شرکت، ذخایر و اندوخته ها برای اهداف ویژه با محدودیت های پولی تنظیم شده اند. آن وقتی کاربرد دارد که یک شرکت بطور نسبی در ثبات باشد. ثبات و پایداری معمولاً به فروش بر می گردد. مشکل بودجه ثابت و پایا این است که آن فاقد انعطاف پذیری و تغییر پذیری لازم جهت تنظیم تغییرات غیقابل پیش بینی است. در صنعت، بودجه های ثابت برای بخش هایی مناسب هستند که با کارهایشان رابطه مستقیمی با فروش، تولید یا دیگر حجم های مربوط به عملیات ها و کارهای بخش ندارد.
کار بخش ها با تصمیم مدیریت تعیین و مشخص شود تا حجم فروش بیشتر بخش های اداری، بازاریابی وقتی مدیریت تولید در این مقوله جای می گیرند. تناسب های ثابت برای پروژه ها و برنامه های ویژه ضرورتاً در دوره مالی کامل نشده و تا حدی تبدیل بودجه های ثابتی می شوند که در طول سال هزینه و مصرف خواهند شد. نمونه های زیر تناسب هایی هستند برای هزینه های سرمایه ای، پروژه های تعمیراتی مهم یا برنامه های پیشرفتی و توسعه ای و تبلیغاتی .
بودجه ( هزینه ) انعطاف پذیر Flexible (Expense) Budget
بودجه یا هزینه تغییرپذیر اغلب و بطور عموم توسط کمپانیها و شرکت ها استفاده می شود، آن تغییرپذیری و دگرگونیها و تحولات غیرمنتظره در تجارت را شامل می شود. بودجه انعطاف پذیر ماهیتاً ( در ماهیت ) پویا است تا پایا و ثابت. بودجه های انعطاف پذیری، اندوخته های بودجه ای را برای فعالیت واقعی، تنظیم می نمایند. بودجه های انعطاف پذیر وقتی مفید و اثربخش هستند که حجم های کار در یک رنج ( range ) نسبتاً کمی، فرق داشته باشند.
این بودجه ها بطور آسان قابل تهیه و آماده شدن هستند در صفحات کامپیوتری مثل Excel .
چهار مرحله اساسی در تهیه و تنظیم یک بودجه انعطاف پذیر دخیلند :
- تعیین ( range ) مربوطه بر فعالیتی که قرار است در طول دوره و زمان آتی تغییر یابد و در نوسان باشد.
- تجزیه و تحلیل هزینه هایی که روی range مربوط تحقق خواهد یافت بر حسب تعیین الگوهای رفتاری هزینه ( متغییر ثابت یا مخلوط )
- جدا کردن و تفکیک هزینه ها با رفتار و عملکرد، تعیین فرمول برای هزینه های مخلوط ( مرکب) و متغییر
- استفاده از فرمول برای بخش متغییر هزینه ها، تهیه و تنظیم بودجه ای که نشان دهد چه هزینه هایی از نقاط مختلف در سرتاسر range مربوطه، بکار برده خواهد شد ( متحمل خواهد شد )
به دلیل بی اعتمادیها و عدم اطمینان های موجود در برنامه ریزی، 3 پیش بینی ممکن اس طرح شود:
1 ) در سطح خوش بینانه
2 ) در یک سطح بدبینانه یا خیلی محافظه کارانه
3 ) در یک سطح متعادل و بینابینی
بودجه هزینه سرمایه ای: Capital Expenditure Budget
آن یک فهرستی از پروژه های بلند مدت مهم است که باید به تصویب رسیده و سرمایه یا بودجه برای آن درنظر گرفته شود.
هزینه برآورد شده پروژه و زمان بندی هزینه های سرمایه ای، همراه با اینکه چگونه دارایی های سرمایه ای باید تامین شوند، محاسبه می شوند. زمان بودجه بندی نوعاً 3 الی 10 ساله است. کمیته پروژه های سرمایه ای که نوعاً جدا و سوا از کمیته بودجه است، ممکن است به تنهای به منظور بودجه بندی سرمایه ای بوجود آید. ( تشکیل شود )
بودجه هزینه های سرمایه ای، اغلب پروژه های انفرادی ( شخصی ) را با اهداف زیر طبقه بندی و تنظیم می کند :
- گسترش و افزایش خطوط تولید موجود
- کاهش و جایگزینی هزینه
- توسعه و تولیدات جدید
- هزینه های بهداشت و سلامت
Program Budget
بودجه برنامه و پروژه های کاری ( بودجه طرح اجرای کار)
برنامه نویسی یعنی تصمیم گیری بر روی برنامه هایی که باید تامین مالی شود و همین طور چقدر روی هر پروژه ، کاربد رایج بودجه های برنامه، به راه انداختن خطوط تولید و بهره گیری از آنهاست. منابع برای اجرای یک هدف خاصی با یک تجدیدنظر بر برنامه های جدید و کنونی اختصاص می یابند. بعضی از فعالیت هایی برنامه ای مناسب شامل تحقیقات و توسعه، بازاریابی، آموزش، حفظ و بقاء پیش گیرنده، فنی و مهندسی و روابط عمومی می باشند. منابع مالی معمولاً براساس اثربخش و مفید بودن هزینه ها، اختصاص می یابند.
در مذاکرات بودجه، ارقام بودجه پیشنهادی باید توضیح داده شده و مورد تائید قرار گیرند. بودجه برنامه نوعاض نمی تواند برای اهداف کنترل و نگهداری استفاده گردد زیرا هزینه های ارائه شده نمی توانند به مسئولیتهای افراد خاص مرتبط باشند. یعنی آنها بودجه جداگانه ای دارند.
بودجه نهایی ( سوء تفاضلی ) Incremental Budget
بودجه بندی نهایی ( افزایشی ) به افزایش و بودجه بر حسب دلار یا درصدهایی بدون درنظر گرفتن کل بدنه بودجه متمرکز است.
موارد اضافی از پروژه های وجود دارد که هرکدام به گونه ای از بودجه و منابع استفاده می کنند که البته دارای منافع زیادی هستند. بودجه آنها خودبخود تائید شده و مشغول می باشند. یک پروژه ممکن است به یک یا چند مورد اضافه تقسیم بندی شود. افزایش های اضافی لازم است تا پروژه کامل شود . منابع و نیروی انسانی نیز به هر افزایش تعلق می گیرد.

بودجه الحاقی Add – on Budget
یک بودجه الحاقی، بودجه ای است که در آن بودجه های سالهای پیش بررسی شده و برای موارد کنونی ( اطلاعات جاری ) تهیه و تنظیم می گردد. مثل افزایش کارکنان یا افزایش تورم.
پول به بودجه اضافه می شود تا نیازهای جدید را ارضا و برآورده نماید. با این بودجه الحاقی، هیچگونه انگیزه ای برای کارآیی و اثربخشی نمی ماند اما تکمیل نیروها برای ارائه بهتر و جدیدتر روشهای انجام کار می طلبد که بودجه اختصاص یابد.
برای مثال شرکت کونیکای آمریکا بودجه الحاقی را با تجدیدنظر بودجه بر مبنای صفر ترکیب کرده است.
بودجه تکمیلی ( مکمل ) Supplemental Budget
بودجه های تکمیلی، منابع مالی اضافی برای یک ناحیه هستند که در بودجه عادی گنجانده و لحاظ نشده است.
بودجه طبقه بندی شده Bracket Bugget
بودجه ای است احتمالی و فوق العاده که هزینه ها در سطوح بالاتر و پایین تر طبقه بندی می شوند نه در میزان پایه و اصلی آنگاه فروش برای این سطوح پیش بینی می گردد. هدف این روش این است که اگر بودجه اصلی فروش ناشی از آن به هدف موردنظر نرسد، ( به اهداف از پیش تعیین شده نائل نشود)، بودجه طبقه بندی شده مدیریت را وادار می کند تا با نگرش به درآمدها و تاثیر آن یک طرح هزینه فوق العاده ارائه نماید. یک بودجه احتمالی و فوق العاده ممکن است وقتی مناسب باشد که ریسک ها رو به پایین بوده باشد که در آن صورت باید برای یک کاهش سریع در عایدات برنامه ریزی صورت گیرد.
بودجه گسترش یافته Stretch Budget
یک بودجه ای است که ممکن است یک بودجه احتمالی و فوق العاده تلقی شود از جنبه خوش بینانه و درصد مطلوب . نوعاً این بودجه فقط به فروش و بازاریابی محدود می شود تا پروژه های دیگ و معمولاً فراتر از برآوردها و تخمین های بودجه است. آن به ندرت برای هزینه ها بکار می رود. اهداف توسعه یافتنی ممکن است به صورت غیر رسمی انجام شود بدون اینکه واحدهای عملیاتی مربوطه که مسئول آنها هستند. کاری انجام دهند. متناوباً اینکه اهداف بودجه توسعه یافتنی ممکن است برآوردها و تخمین های رسمی و علنی باشد برای پرسنل فروش و بازاریابی هزینه ها در بودجه استاندارد که اهداف فروش را دنبال می کنند، محاسبه می شود.

بودجه راهبردی ( استراتژیکی ) Strategic Budget
بودجه بندی راهبردی، تلفیقی از برنامه ریزی استراتژیکی و کنترل بودجه بندی را به همراه دارد. آن تحت شرایط عدم ثبات و بی اعتمادی، مفید و موثر است.
بودجه بر پایه فعالیت و کار Activity – based Budget
این بودجه هزینه ها را برای فعالیت های فردی و شخصی، بودجه بندی و تقسیم بندی می کند.
بودجه هدفمند ( هدفدار) Target Budget
یک بودجه هدفدار، طرحی است که در آن مقوله های مربوط به هزینه های عمده و مهم متناسب با اهداف شرکت مقایسه می شوند تاکید روی فرمول بندی کردن و به نظم درآوردن روشهای انجام هر پروژه است که برای آن تامین اعتبار شده و شرکت در جهت آن پیش می رود. در اینجا باید یک تائید و تصویب اکسیر برای پولهای کلان و تقاضاهای پروژه های ویژه وجود داشته باشد.
بودجه مستمر Contionuous Budget
یک بودجه در جریان و مستمر، بودجه ای است که روی یک پایه منظم و مستمری بنا و تجدید یافته است. نوعاً یک شرکت این چنین بودجه ای را برای یک ماه دیگر یا 4 ماه دیگر براساس اطلاعات جدید ادامه می دهد تا وقتی که ماه جاری یا 4 ماه به پایان برسد. برای مثال اگر بودجه ای برای 12ماه است، بودجه دیگری برای 12 ماه بعد درنظر گفته می شود که بطور مداوم قابل وصول خواهد بود تا وقتی که ماه بسر آید و به پایان برسد.
پروسه یا فرآیند بودجه ای Budgetary process
یک پروسه بودجه بندی سالم و درست، با اهداف سازمانی در ارتباط است. به همین دلیل منابع برای آن اختصاص می دهد، سیستم و کنترل بازخورد فراهم می نماید و کارکنانش را درجهت رسیدن به اهداف مدنظر، تحریک می کند ( فعال سازی کردن ) پروسه یا فرآیند بودجه ای، باید با استفاده از کنترل دستی بودجه، فرمهای بودجه و روشهای رسمی آن به استاندارد شده باشد.
نرم افزار، تکنیک تجدنظر وارزیابی برنامه ( PERT ) و سیستم گانت ( Gantt ) جریان و آماده سازی بودجه بندی را، تسهیل می کنند. جدول زمانی برای بودجه باید حفظ و درنظر گرفته شود. اگر بودجه یک کار جزئی و پیش پا افتاده باشد، مسلماً اهداف غیر واقع بینانه در آن تنظیم و ارائه می گردد.
6 مرحله در پروسه و فرآیند بودجه بندی :
1 ) تنظیم اهداف
2 ) تجزیه و تحلیل منابع موجود
3 ) گفتگو و مذاکره برای برآورد کردن و تخمین مولفه های بودجه
4 ) هماهنگ کردن و تجدیدنظر کردن مولفه ها
5 ) بدست آوردن و اکتساب تصویب نهایی
6 ) توزیع بودجه به تصویب رسیده ( مصوب )
پائین بالا و بالا پائین Botton – up Versus Top - down
یک بودجه برای کارهای تجارتی آتی، برنامه ریزی می شود. مدیران یک تئوری و نظریه پایین بالای مشارکتی را به نظریه بالا پائین مقتدرانه ( تک بعدی ) توضیح می دهند. روش پایین بالا در سطح زیریا پایین یا عملیاتی براساس اهداف آن بخش یا اداره، شروع می شود. هر چند سطوح عملیاتی باید اهداف کلی شرکت را ارضاء و برآورد نمایند. هر بخش یا اداره بودجه مخصوص خودش را آماده می کند قبل از اینکه آن داخل بودجه اصلی تلفیق و ادغام شود.
( مثل تخمین های فعالیت دهای اجزاء و خطوط تولید توسط بخش های مربوطه )
در نظریه بالا و پایین، پرسنل شرکت تحت نظارت مامور اجرایی یا رئیس اجرائیات استراتژیها و اهداف کلی شرکت را تعیین می کند. اجبار و فشارهای منبع را یک به یک می شمارد، رقابت را درنظر می گیرد، بودجه را تهیه می کند و در مقابل بودجه تعیین شده مارد اختصاص یافته را اعلام می کند.
مدیریت یک محیط اقتصادی و رقابتی را برای شرکت درنظر می گیرد. مدیریت ارشد نیز از اهداف، استراتژیها و منابع شرکت آگاه است. او همین طور از نقاط ضعف و قوت باخبر است. اهداف اداری نیز از طرحهای عملیاتی تبعیت می کنند.
هماهنگی و تطبیق بودجه Budget Coordination
باید یک شخص که مسئول کنترل و برعهده گرفتن بودجه است، در سازمان وجود داشته باشد که صمیمانه و از نزدیک با مدیریت کل و رؤسای بخشها و واحدها کار کند. یک بودجه، طرحی کمّی است که نیاز به تطبیق و هماهنگی و اجرا دارد. بودجه، اهداف و آرمانهای سازمان و شرکت را به همه بخشها در قالب ( درون ) شرکت، ارتباط می دهد. بودجه

فرمت این مقاله به صورت Word و با قابلیت ویرایش میباشد

تعداد صفحات این مقاله  23  صفحه

پس از پرداخت ، میتوانید مقاله را به صورت انلاین دانلود کنید

چرا پرند ه ها ی روی سیم های برق دچار برق گرفتگی نمی شوند؟

اختصاصی از ژیکو چرا پرند ه ها ی روی سیم های برق دچار برق گرفتگی نمی شوند؟ دانلود با لینک مستقیم و پر سرعت .

چرا پرند ه ها ی روی سیم های برق دچار برق گرفتگی نمی شوند؟